تلعفر چگونه آزاد شد؟

۵۵آنلاین :

تلعفر در شمال عراق دومین شهر استان نینوا است که از سال 2014 تحت اشغال داعش قرار دارد. از نظر جغرافیایی تلعفر در مسیر جاده موصل به سمت سوریه قرار دارد. براساس سرشماری رسمی سال 2012 میلادی جمعیت تلعفر بالغ بر 300 هزار نفر بود. از لحاظ بافت جمعیتی اغلب ساکنان تلعفر شیعی و از طایفه ترکمن هستند، پس از آن اهل سنت ترکمن و در پی آن اقلیت‌های اهل سنت کُرد و عرب قرار می‌گیرند.

تلعفر شهر مهم نینوا و در مسیر موصل به سوریه است و کلیه ارتباطات گروه‌های تروریستی و داعش از سوریه به سمت عراق با عبور از این شهر انجام می‌شود. لذا موقعیت جغرافیایی تلعفر جهت قطع مسیر لجیستیکی و پشتیبانی از داعش بسیار مهم است.از طرف دیگر شهرستان تلعفر در مرکز و کانون مثلث مرزی است که اضلاع آن را عراق و ترکیه و سوریه تشکیل می‌دهند، به گونه ای که با مرز سوریه و همچنین ترکیه تنها 60 کیلومتر فاصله دارد. بنابراین، بخش بسیار مهمی از اهمیت تلعفر به موقعیت جغرافیایی این شهر باز می‌گردد که حلقه ارتباط بین سه کشور عراق و سوریه و ترکیه بشمار می‌آید.

حال این سوال مطرح است که آزادی موصل چگونه رقم خورده است و ادامه راه چگونه خواهد بود؟

پاسخ به این پرسش را در مروری بر تحولات موصل و تلعفر و چگونگی آزادی این مناطق می‌توان مشاهده کرد. آزادی این مناطق زمانی رقم خورد که از یک سو اتحاد میان ارتش و نیروهای مردمی افزایش یافته بگونه‌ای که هر دو در کنار هم با هدفی واحد قرار گرفتند چنانکه در اقدامی موثر و مهم پارلمان عراق نیروهای حشدالشعبی را نیروی رسمی عنوان نمود. از سوی دیگر مردم و مسئولان عراقی به ادعاهای تفرقه‌افکنانه در باب نیروهای مردمی گوش فرا نداده و با اعتماد به آنان زمینه حضور فعال آنها در میدان نبرد را فراهم کردند.

مولفه دیگر در آزادی تلعفر همگرایی و اعتماد به مبارزه واقعی با تروریسم نظیر جمهوری اسلامی ایران، سوریه، مقاومت منطقه و روسیه بوده است. پیوند و هماهنگی‌های صورت گرفته میان این طیف‌ها موجب شد تا مبارزه با تروریسم از شتاب بیشتری برخوردار شود بویژه اینکه در هفته‌های اخیر نیروهای عراقی و سوری در مرزها به هم رسیدند که زمینه‌ساز پیروزی‌های بزرگی شد. در نقطه مقابل عراقی‌ها که سال‌ها هزینه خیانت آمریکا را داده بودند در این نبرد اعتماد به ائتلاف آمریکایی را کنار نهاده و از پذیرش طرح‌های آنها که همواره به بقای تروریسم منجر شده، خودداری کردند. جهانیان اذعان دارند که آزادی موصل و تلعفر بدون حضور آمریکا صورت گرفته و حتی این آزادسازی شکست حمایت‌های آمریکا از تروریست‌ها را رقم زده است.

دشمنان عراق با کارشکنی در عملیات تلعفر به دنبال خرید زمان برای تروریست‌ها و حتی تقویت آنها بودند در حالی که همزمان با ایجاد شکاف میان گروه‌های مختلف عراقی از ارتش گرفته تا حشد‌الشعبی و سایر گروه‌ها سعی در سایش درونی نیروهای نظامی عراق داشتند که اقدامات تفرقه افکنانه اقلیم کردستان عراق را در این چارچوب می‌توان دانست.

در این میان مولفه مهم دیگر در اقدامات آمریکا مقابله با تفکر انقلاب اسلامی ملت ایران در منطقه بوده است جهانیان اذعان دارند که تشکیل نیروهای مردمی، راهبردی است که نظام اسلامی در برابر تهدیدات بویژه در طول ۸ سال دفاع مقدس به کار گرفته و در طول ۴ دهه حیات انقلاب اسلامی توانسته دستاوردهای عظیمی برای ملت ایران در عرصه‌های مختلف ایجاد سازد. آمریکایی‌ها که سعی دارند ایران را تهدید امنیت منطقه معرفی کنند در کنار پروژه ایران هراسی، مولفه اهمیت زدایی از الگوهای ایرانی در منطقه را نیز در دستور کار دارد که مقابله با نیروهای مردمی کشورهای منطقه از جمله در عراق یکی از این اقدامات است.

نکته قابل توجه آنکه آمریکایی‌ها پیروزی عراق در تلعفر را پیش بینی کرده و سعی نموده تا از آن بهره برداری نمایند. بر همین اساس اول شهریور، ژنرال جیمس ماتیس وزیر دفاع آمریکا در سفری غیر منتظره وارد عراق شد. در این میان آنچه از سوی مقامات آمریکایی برای این سفر عنوان شده همراهی با بغداد در قبال طرح‌هایی جدایی طلبانه در اقلیم کردستان عراق است چنانکه ماتیس رسما اعلام کرده‌ که آمریکا با اقدامات بحران‌ساز بارزانی مخالف هستند.

هر چند که این مواضع نقطه مثبتی از سوی آمریکا در قبال عراق عنوان می‌شود که البته نه برگفته از نگاه مثبت واشنگتن بلکه برگرفته از ناتوانی آن در برابر مطالبات مردم و گروه‌های مختلف عراقی برای یکپارچگی کشورشان و مخالفت‌ها و هشدارهای گسترده منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با طرح همه‌پرسی تجزیه عراق است. در این میان یک اصل مهم در سفر ماتیس به عراق مطرح است و آن تاثیرات عملیات تلعفر است. آمریکا به دلیل حمایت از تروریست‌ها و نیز عدم همراهی با عراق، نه تنها به عنوان مبارزه کننده با تروریسم شناخته نمی‌شود بلکه جهانیان آن را حامی و منشا تروریسم می‌دانند. با توجه به این شرایط آمریکا تلاش دارد تا نقشی مهم از خود در تلعفر به نمایش گذارد لذا در کنار ارسال برخی تجهیزات نظامی برای نیروهای عراقی، وزیر دفاع خود را نیز راهی عراق کرده است.

البته باید در نظر داشت که این رویکردها بیشتر جنبه ظاهرسازانه دارد چراکه همزمان در حال ارسال تسلیحات برای گروه‌های تروریستی در رقه سوریه است. آمریکا زمانی می‌تواند ادعای مبارزه با تروریسم سر دهد که در سوریه نیز از رفتارهای بحران‌ساز دست برداشته و دیگر حمایتی از گروه‌های تروریستی نداشته باشد در حالی که آمریکا یک رویکرد دارد و آن استمرار حمایت از تروریسم است که وضعیت بحرانی در سوریه را استمرار می‌دهد. مسلما ناامنی در سوریه بر امنیت عراق تاثیر منفی بسیاری دارد لذا آمریکا با سفر وزیر دفاعش به عراق نمی‌تواند خود را ناجی عراق معرفی کند چراکه در عمل حامی تروریسم است و رویکردهای آن به عراق صرفا ظاهرسازانه و بدون هیچ

با توجه به این مولفه‌ها می‌توان گفت که عراق که توانسته آزادی تلعفر را رقم زند برای پاکسازی سایر مناطق از تروریست‌ها یک گزینه دارد و آن ادامه وحدت داخلی با تکیه بر هماهنگی ارتش و نیروهای مردمی در کنار استمرار همگرایی با جبهه مبارزه با تروریسم شامل ایران، روسیه، سوریه و مقاومت منطقه است.

در این میان کنار نهادن اختلافات سیاسی و عدم ورود به عرصه‌های تفرقه‌افکنانه نظیر ترویج تصورات برخی مقامات اقلیم کردستان عراق برای جدایی از عراق واحد، مولفه‌های مهمی در تحقق این مهم خواهند بود.

نکته مهم آنکه احتمالا تروریست‌ها و حامیانشان که به آخر خط رسیده‌اند برای بقا و ادامه بحران در عراق به هر ابزاری از جمله انفجارهای خونین و کشتار غیرنظامیان روی خواهند آورد در حالی که چنین رویکردی را نباید برگرفته از قدرت آنان بلکه ناشی از شکست‌ها و تزلزل شدید آنان دانست که با کشتار غیرنظامیان سعی در پنهان‌سازی شکست‌هایشان خواهند داشت.

نویسنده: قاسم غفوری