خطر رکود تورمی کرونایی

شرق- وقوع کرونا در چین و سرایت آن به همه جهان، مشکل اقتصاد ایران را چند برابر کرد. علاوه بر مسائل داخلی کرونا، حالا صادرات نفت و فراورده‌های نفتی و محصولات پتروشیمی نیز با مشکل مواجه خواهد شد. تأثیر منفی ویروس کرونا بر تقاضای جهانی و به‌طور کلی بازار جهانی انرژی، خود را با سقوط آزاد بهای نفت و ‌محصولات پتروشیمی نشان داد.  تأثیر کرونا بر کسب‌وکارها کوچک و‌ متوسط وجه دیگر مشکل است. ضربه اصلی به اقتصاد را تحریم‌ها وارد کرد و درآمد بیشتر افراد و مشاغل با مشکل مواجه شده بود؛ در این وضعیت، در آستانه نوروز اندک سودی برای صاحبان کسب‌وکارها به‌ویژه‌ حوزه‌های خدمات و گردشگری محلی متصور بود که آن هم به حداقل ممکن رسید. کرونا این روزها همه جهان را مشغول کرده است. در اقتصاد آسیب‌پذیر ایران که با معضل فساد داخلی، مدیریت‌های اشتباه و تحریم مواجه است، باید بدون فوت وقت، از شیوع آن جلوگیری می‌شد؛ اما متأسفانه کوتاهی‌ها،‌ آن‌هم در وضعیت شکننده اقتصاد ایران، بحرانی چندوجهی پدید آورده است. مردم البته باید خودشان به فکر باشند و بدانند با رعایت نکات بهداشتی و در خانه ماندن، می‌توان از ابتلا به این ویروس دور ماند.

 البته می‌دانیم قرنطینه هم مشکلات خاص خود را دارد. بخش زیادی از مردم قبل از کرونا هم گرفتاری‌های مالی داشتند و حالا که در خانه می‌مانند کسب و ‌کار‌‌شان تعطیل شده است، حتما بار مالی برایشان خواهد داشت. دولت باید در چنین شرایطی از طریق راهکارهایی به کمک مردم بشتابد؛ به‌طور روشن و دقیق درباره بازپرداخت اقساط تسهیلات و استمهال پرداخت مالیات دستور‌العمل بدهد و پرداخت پول به نیازمندان را در دستور کار قرار دهد. 

در این شرایط، بازارها برای سرمایه‌گذاری با ریسک مواجه است و در هر لحظه امکان دارد یک شوک، روند بازار را متحول کند. در این بین، مسکن از بازارهایی است که ریسک بسیار کمی دارد و تجربه ثابت کرده کمتر دچار نوسان قیمت و شوک‌های بزرگ می‌شود.  نکته مهم این است که به شکل کلی تورم ۴۰‌درصدی که اقتصاد ایران به آن خو کرده، عامل مهم افزایش قیمت‌هاست. در بین بازارها، بازار مسکن در سال گذشته با رشد بالایی مواجه شد که در نتیجه اجاره‌بها نیز به‌عنوان عاملی تأثیرپذیر از قیمت مسکن، افزایش یافته است و حالا اجاره‌های معوق نیز ایجاد خواهد شد. این افزایش چندین‌برابری قیمت مسکن، در حالی است که قدرت خرید مردم به‌شدت کاهش یافته و متقاضیان خرید مسکن اقشار متوسط و پایین توانایی خرید مسکن مد‌نظر خود را ندارند. تقاضا برای مسکن در بین اقشار متوسط و پایین جامعه کاهش داشته و رکودی دنباله‌دار رخ داده است. تورم 40 درصد و افزایش حقوق ۹۹ تنها حدود 20 درصد است؛ این یعنی ارزش پولی که در جیب مردم است، روزبه‌روز در حال ذوب‌شدن است. از سوی دیگر، ناگهان اعلام شد سود بانکی کاهش یافته و احتمالا مردم برای کسب سود بیشتر، نقدینگی خود را از بانک‌ها خارج و به سمت بازار سرمایه گرایش پیدا کنند. بازار سرمایه پر‌ریسک است و سرمایه‌گذاران باید این موضوع را در نظر داشته باشند. خود جذب سرمایه از سوی بازار سرمایه نیز مسئله‌ای است که با این وضع تورم و رشد اقتصادی، بازار سرمایه می‌تواند نقدینگی مردم را جذب و نگه دارد یا خیر؟ خرید مسکن نیازمند نقدینگی بالایی است و صاحبان سرمایه‌های کوچک نمی‌توانند وارد بازار مسکن شوند، بانک نیز به خاطر کاهش سود، جذابیت خود را برای عموم مردم از دست داده است. در بازار طلا، سکه و دلار نیز بیشتر دهک‌های بالای جامعه و ثروتمندان سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ به همین دلیل است که بازار سرمایه در شرایط فعلی بیشترین اقبال را دارد. با توجه به آنکه قیمت مسکن و اجاره‌بها روزبه‌روز بیشتر می‌شود، مهم‌ترین موضوعی است که باید به دنبال آن بود، سرپناه است و‌ این در شرایط کرونا‌زده فعلی، مسئله‌‌ای جدی‌ است. باید برای پول‌های سرگردان از یک سو و گروه‌های آسیب‌دیده از کرونا از سوی دیگر، تصمیمی عاجل گرفت؛ وگرنه رکود تورمی سال ۹۹ خطرساز خواهد بود.