پر شدن ذخایر نفتی، درد یا درمان بازار نفت؟

اقتصاد صنعت نفت در ماه‌های اخیر تحت تاثیر شدید شیوع ویروس کرونا قرار گرفته‌ است، به شکلی که بازار افتی تاریخی را تجربه کرد و کارشناسان بر این باورند که کاهش تقاضا بیشتر از هر زمانی است. این کاهش تقاضا موجب شده ‌است که تولیدات نفت به سمت مخازن ذخیره سازی هدایت شود. اما آیا این ذخایر توان تحمل این میزان بالا از عرضه را دارند و پر شدن این ذخایر چه پیامدهایی برای بازار دارد؟

گزارش‌ها در روزهای اخیر حاکی از آن است که مخازن ذخیره سازی نفت رفته رفته در حال پر شدن هستند و این مساله در آینده نزدیک منجر به رسوب نفت در مراکز تولید خواهد شد که این موضوع نتیجه ای جز کاهش شدید تر قیمت ندارد.

شنیده‌ها حاکی از آن است که چین ذخایر خود را با نفت ارزان پر کرده و تقاضای خود را در حد معقولی کاهش داده‌است. 

آمریکا نیز از طرفی دیگر به سمت ذخیره سازی نفت در قایق‌های کوچک رفته‌است و این نشان از پر شدن ذخایر خشکی و روی دریا دارد.

در عین حال طی روزهای اخیر آمریکا تلاش کرده‌ سطح ذخایر استراتژیک نفت خود را افزایش دهد و همین مساله تا حدودی موجب رشد قیمت نفت شده‌است.

پر شدن ذخایر نفتی این دو اقتصاد بزرگ جهان برای صنعت نفت خبری ناگوار است چرا که حکایت از افت بیشتر تقاضا دارد.

این در حالی است که با کاهش بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال (۲۷ میلیارد دلار) در ماه مارس، ارزش ذخایر نفتی کشوری مثل عربستان به ۴۶۴ میلیارد دلار رسیده‌است که کمترین میزان از سال ۲۰۱۱ است.

قیمت نفت خام برنت در ماه مارس بیش از ۵۰% سقوط کرد و از آن زمان تا کنون باز هم کاهش یافته تا جایی که هر بشکه از این نفت حدود ۲۰ دلار معامله می‌شود، این میزان قیمت نفت بسیار کمتر از ۷۶.۱ دلاری است که به گفته صندوق بین‌المللی پول کشورهای تولید کننده نفت مثل عربستان برای تعادل در بودجه خود به آن نیاز دارند.

تحلیلگران بانک گلدمن ساکس اعلام کرده‌اند که ظرفیت ذخیره‌ سازی‌های جهانی نفت خام ظرف حدود سه تا چهار هفته آینده به مرحله تکمیل شدن می‌رسد و برای جلوگیری از وقوع این رخدادکاهش حدود ۲۰ درصد از عرضه جهانی نفت خام لازم است.

تحلیلگران گلدمن از جمله جف کوری اعلام کردند که با ذخیره‌سازی بی‌سابقه نفت خام، ظرفیت ذخیره‌سازی جهان در طول سه تا چهار هفته آینده پر می‌شود. هنگامی که دیگر جایی برای ذخیره‌سازی باقی نماند، شرکت‌های حفاری مجبور می‌شوند عرضه را به حدی کاهش دهند که با ضعف ایجادشده در تقاضا همخوانی داشته ‌باشد.

گلدمن ساکس برآورد می‌کند که کاهش تقاضا در اواسط ماه مه حدود ۱۸ میلیون بشکه در روز باشد. کوری در این باره گفت: این مسئله سبب ایجاد نوسان‌های شدید در تولید خواهد شد و تا زمانی که عرضه و تقاضا یکسان شوند، بازار بیشتر نزولی خواهد بود. 

ادامه این روند و رسوب نفت در ذخایر موجب خواهد شد که تولیدکنندگان به اجبار میزان عرضه خود را کاهش دهند. از طرفی هم کاهش عرضه ۱۰ میلیون بشکه‌ای اوپک پلاس در حال محقق شدن است و این مساله می‌تواند رفته رفته به افزایش قیمت‌ها منتج شود.

موضوعی که رئیس دوره‌ای اوپک نیز به آن اشاره کرده و می‌گوید قیمت نفت خام در نیمه دوم سال ۲۰۲۰ به ۴۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد.

محمد عرقاب معتقد است قیمت نفت در ماه مه و ژوئن همسو با اجرای توافق کاهش تولید سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش، موسوم به «اوپک پلاس» روند صعودی خواهد داشت و به‌طور میانگین به ۳۵ دلار برای هر بشکه خواهد رسید.

اگرچه این پیش‌بینی از سوی برخی خوش‌بینانه خوانده شده‌است اما این اتفاق چندان دور از ذهن نیست.

سرنوشت بازار نفت در پساکرونا تغییر می‌کند

بازارها در این روزها در انتظار اتمام مهلکه کرونا قرار دارند و اگر دارویی برای این بیماری کشف شود، به احتمال زیاد تقاضا به صورت شوک وار صعود خواهد کرد. این افزایش تقاضا اگر با کاهش اجباری و اختیاری تولید نفت همراه شود، شوک قیمتی در بازار نفت اجتناب ناپذیر خواهد بود. چرا که عرضه نفت به دلیل دشواری‌های فنی نمی‌تواند به صورت آنی افزایش پیدا کند و نفت مورد نیاز به بازار تزریق شود.

بنابر این اگر کرونا پایان یابد، بازار نفت تا زمانی که سطح تولید به شرایط عادی بازگردد، به ناچار از ذخایر استفاده خواهد کرد و تا آن زمان هم ذخایر کاهش پیدا می‌کنند و هم تولید افزایش که این مساله می تواند ثباتی نسبی در بازار نفت ایجاد کند.