كاهش مصرف سوخت؛ روزانه ٢٠ ميليون ليتر

۵۵آنلاین :

اصلاح الگوي مصرف ديگر به کليشه‌اي قديمي تبديل شده است. در اين زمينه دولت‌هاي مختلف راهکارهاي مختلفي را به اجرا گذاشته‌اند که گاه توأم با موفقيت شده‌اند و گاه سرنوشتي بهتر از شکست نداشته‌اند؛ اما نقطه مشترکي که تمام دولت‌ها به آن تکيه کرده‌اند، اصلاح نرخ حامل‌هاي انرژي بوده است. دولت تدبير و اميد نيز با هماهنگي سران دو قوه ديگر سرانجام تصميم گرفت از طريق اصلاح نرخ بنزين تا حدودي مصرف آن را مديريت کند. البته عوامل ديگري نظير کاهش آلودگي هوا، جلوگيري از قاچاق سوخت، کنترل ترافيک شهري و جاده‌اي، رونق حمل‌ونقل عمومي، افزايش درآمدهاي دولت، روي‌آوردن به صادرات و ... در اتخاذ اين تصميم دخيل بوده‌اند؛ اما اصلاح مصرف سوخت را مي‌توان يکي از مهم‌ترين اين عوامل دانست. حال اينکه تا چه حد دولت در دستيابي به اين هدف موفق بوده است جاي پرسش دارد؟ در پاسخ به اين پرسش مي‌توان به اظهارات مسئولان ذي‌ربط و گزارش دستگاه‌هاي مربوطه مراجعه کرد. در دهمين روز از اجراي تصميم سران قوا، شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي اطلاعيه‌اي صادر و در آن اعلام کرد که متوسط مصرف بنزين کشور از زمان اجراي طرح مديريت مصرف سوخت، تا پايان روز سوم آذر حدود 79 ميليون ليتر در روز بوده است. اين در حالي است که متوسط مصرف بنزين از ابتداي سال جاري تا پيش از اصلاح نرخ بنزين (23 آذر) حدود 98 ميليون ليتر در روز بوده است. اين اطلاعيه نشان مي‌داد که تصميم سران قوا صرفه‌جويي 19 ميليون ليتري را در روز به‌دنبال داشته است. هفدهم آذر ماه نيز مديرعامل شرکت ملي پخش فرآورده‌هاي نفتي از کاهش 22 ميليون ليتري مصرف بنزين کشور با اجراي طرح مديريت مصرف سوخت خبر داد. البته در همان روز سخنگوي فراکسيون مستقلين مجلس به نقل از وزير نفت کاهش مصرف بنزين را 20 ميليون ليتر در روز اعلام کرد. رقمي که اخيرا خود وزير نفت نيز در گفت‌وگو با رسانه‌ها به آن تاکيد داشته است. البته بيژن زنگنه اين رقم را قطعي و مستمر نمي‌داند و معتقد است در طول زمان مي‌توان اعداد و ارقام دقيق‌تري اعلام کرد. مجموع اين صحبت‌ها و گزارش‌ها حاکي از آن است که در طول 37 روز اخير به‌طور حداقلي مصرف روزانه خودروهاي بنزين‌سوز 20 ميليون ليتر کاهش داشته است. با اين حال هواي پايتخت و ساير کلان‌شهرها در طول آذر ماه به‌قدري آلوده بود که نياز به صرفه‌جويي بيشتر احساس مي‌شود که با اقدامات ديگري مي‌توان کاهش مصرف را در دستور کار قرار داد. سهميه‌بندي بنزين تنها يک راهکار است که پيش از اين نيز موجبات کاهش مصرف را در پي داشت. البته اين کاهش برداشت از نازل‌هاي سوخت الزاما به‌معناي کاهش مصرف نيست. چراکه هم در سال 86 و هم در سال 98 ارزان‌بودن بنزين و فروش آزاد آن موجبات قاچاق را فراهم آورده بود. حال اکنون قاچاقچيان براي فروش غيرقانوني سوخت چه در داخل و چه خارج از کشور بايد 2000 تومان بيشتر از قبل بپردازند که اين امر حاشيه سود آنها را کاهش داده است. از اين رو طبيعتا عده‌اي از آنان اين کار خود را رها کرده و شايد به شغل ديگري روي آورده‌اند. از اين روست که بين کاهش مصرف سوخت و عاري‌شدن هواي کلانشهرها از آلاينده‌ها تعادل چنداني وجود ندارد. البته عوامل ديگر در آلودگي هوا نقش بيشتري دارند، اما شاخص‌ها نشان مي‌دهد که آلودگي هواي تهران در آذر امسال بي‌‌سابقه بوده است. در حالي که انتظار مي‌رفت پس از افزايش نرخ بنزين حداقل ميزاني از آلودگي‌ها کاسته شود و يا نسبت به سال‌هاي گذشته شرايط مطلوب‌تري به وجود آيد. البته در کاهش مصرف سوخت در حدود پنج هفته اخير عوامل ديگري موثر بوده‌اند که ازجمله آن مي‌توان به تعطيلي پي‌درپي مدارس و دانشگاه‌ها اشاره کرد. در روزهاي ابتدايي نيز به دليل ازدحامي که در بعضي از خيابان‌ها و بزرگراه‌هاي شهرهاي مختلف وجود داشت، تعداد زيادي از افراد ترجيح دادند خودروهايشان را از پارکينگ خانه بيرون نياورند. در نتيجه همان‌طور که وزير نفت هم اشاره داشت، آمارهايي که تا امروز منتشر شده را نمي‌توان قطعي و مستمر دانست؛ اما اگر صرفه‌جويي 20 ميليون ليتري بنزين ادامه داشته باشد مي‌توان آن را يک موفقيت در راستاي اصلاح نرخ بنزين دانست.

مردم نيازمند الگوي صحيح مصرف

افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي در حالي گاه و بي‌گاه به بهانه اصلاح الگوي مصرف به اجرا گذاشته مي‌شود که در اين زمينه مي‌توان از راهکارهاي ديگري نيز استفاده کرد. فرهنگ‌سازي و ارائه الگويي صحيح از سوي متخصصان مي‌تواند اصلي‌ترين راه آگاه‌سازي شهروندان و هم‌مسيرشدن آنها با دولت باشد که متاسفانه در طول اين سال‌ها به آن توجهي نشده است. نه‌تنها در حوزه مصرف سوخت بنزين، بلکه در استفاده از ساير حامل‌ها نظير گاز، آب، برق و ... نيز ماجرا به همين ترتيب است. به دليل بي‌توجهي به فرهنگ‌سازي و ارائه الگويي صحيح، بسياري از شهروندان زمان‌بندي مشخصي براي مصرف ندارند. آنها هرگاه که احساس نياز بيشتري دارند، بيشتر مصرف مي‌کنند. به همين دليل است که همواره در فصل تابستان شاهد خاموشي‌ها و قطعي‌هاي متعدد هستيم. بي‌توجهي به جايگزين‌هاي مناسب نيز باعث شده شهروندان يک گزينه بيشتر براي مصرف نداشته باشند. با اينکه در طول سال‌هاي اخير استفاده از سوخت C.N.G براي خودروها فراگيرتر شده، اما هنوز آنقدري نيست که بتوان آن را جايگزين بنزين دانست. خوشبختانه در اين دوره دولت تسهيلات مختلفي در نظر گرفته تا شايد مردم استقبال بيشتري از اين سوخت ملي (به‌تعبير وزير نفت) به‌جاي آورند. بسياري از کارشناسان گازسوزکردن خودرو را موج دوم کاهش مصرف مي‌دانند که از 24 آذر ماه شکل جدي‌تري به خود گرفته است. بر اين اساس انتظار مي‌رود که حداقل 10 ميليون ليتر ديگر در مصرف بنزين صرفه‌جويي شود. در اين بين مردم نيز بايد درست مصرف‌‌کردن را وظيفه خود بدانند. توجه به نکات پيش‌پاافتاده نظير خاموش‌کردن خودرو در مقابل چراغ قرمز، چک‌کردن مداوم کابل باتري، تنظيم فرمان و لاستيک‌ها، رعايت دفترچه راهنماي خودرو، سبک‌ نگه‌داشن صندوق عقب، رانندگي اصولي و ... اصلي‌ترين وظيفه‌اي است که در اين بين رانندگان بر عهده دارند که علاوه بر کاهش مصرف سوخت کشور، از لحاظ اقتصادي به نفع خودشان هم تمام مي‌شود، چنان‌که کارشناسان معتقدند با رعايت چنين نکاتي مصرف سوخت خودرو تا 13 درصد کاهش پيدا مي‌کند.