گروهی از متخصصان انرژی استدلال می‌کنند در سراسر دنیا نیروی هسته‌ای در حال کاهش است و هرگز نخواهد توانست کمکی جدی در راه مبارزه با تغییر اقلیم محسوب شود. به‌تازگی در جریان ملاقاتی در مؤسسه سلطنتی روابط بین‌المللی (چتم هاوس)/لندن متخصصان به توافق رسیدند برخلاف استقبال مداوم از جانب صنعت و برخی سیاست‌مداران، شمار نیروگاه‌های هسته‌ای در حال ساخت در جهان کافی نخواهد بود تا جایگزین آنهایی شود که در حال تعطیل‌شدن هستند. این صاحب‌نظران نتیجه گرفته‌اند با پیشرفت بخش انرژی باد و خورشیدی، صنعت نیروی هسته‌ای در حال ناپدیدشدن است. ملاقات متخصصان به منظور گفت‌وگو درباره گزارش به‌روزشده وضعیت صنعت هسته‌ای سال ۲۰۱۹ انجام شد که به این نتیجه رسیدند پول خرج‌شده برای ساخت و به‌کارگیری نیروگاه‌های هسته‌ای، هزینه لازم را برای مصرف در روش‌های بسیار مناسب‌تری در راه مبارزه با تغییر اقلیم منحرف کرده است. درحقیقت، پول مصرف‌شده در راه بهبودی راندمان انرژی موجب شده است مقدار کربن ذخیره‌شده چهار برابر بیشتر از مقدار هزینه صرف‌شده در راه نیروی هسته‌ای باشد؛ (و به همین ترتیب) نیروی باد سه برابر و نیروی خورشید دو برابر بیشتر. اِیموری لاوینز، از پایه‌گذاران مؤسسه آمریکایی Rocky Mountain (که در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر تحقیق می‌کند)، در ملاقات نامبرده گفت: «واقعیت آن است که نیروی هسته‌ای اکنون با حرکت آهسته در سراسر دنیا در حال فروپاشی است. این ایده که نسل جدیدی از رآکتورهای کوچک مدولار ساخته خواهند شد تا جایگزینی برای نیروگاه‌های قدیمی باشند، به‌وقوع نخواهد پیوست. این فقط راهی برای پرت‌کردن حواس از راه‌حل‌های اقلیمی است. گزارش نامبرده از سال ۲۰۱۹ در ارتباط با انرژی هسته‌ای و تغییر اقلیم می‌گوید ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای جدید به پنج تا ۱۷ سال زمان بیشتر نیاز دارند، تا ساخت نیروگاه‌های بزرگ خورشیدی یا نیروگاه‌های بادی. تثبیت شرایط اقلیمی ضروری است و نیروی هسته‌ای بسیار کُند و آهسته. گزارش وضعیت انرژی هسته‌ای همچنین اضافه می‌کند هیچ مورد فنی یا عملیاتی‌ای وجود ندارد که این رقبای کم‌مصرف کربن (باد و خورشید) نتوانند آن را بهتر، ارزان‌تر و سریع‌تر ارائه کنند. در این ملاقات نگرانی قابل توجهی درباره خطرات احتمالی در نتیجه تغییر اقلیم که متوجه نیروگاه‌های هسته‌ای است، ابراز شد. مایکل اشنایدر، نگارنده اصلی گزارش، گفت رآکتورها به این دلیل در نزدیکی یا در ساحل دریا، یا رودخانه‌های بزرگ و دهانه‌های خلیج ساخته می‌شوند، زیرا آنها برای کارکردن به مقدار فراوانی آب نیاز دارند. این نکته آنها را در برابر سیلاب‌ها در سواحل دریا- به‌ویژه با بالاآمدن سطح آب‌ها در آینده- بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. او همچنین نگرانی خود را درباره استحکام استخرهای سوخت مصرف‌شده که به تأمین مداوم نیروی برق برای پیشگیری از داغ‌شدن بیش از اندازه سوخت نیاز دارند، ابراز کرد. برای مثال، آتش‌سوزی‌های گسترده جنگل‌ها تهدیدی بزرگ برای منابع تغذیه برق نیروگاه‌های هسته‌ای هستند که اغلب در مناطق ایزوله‌شده قرار دارند. با توجه به وخامت شرایط اقلیمی در سال‌های آینده، ازدست‌دادن سردکننده به‌دلیل قطع برق همچنین خطری جدی برای رآکتورهاست که طول عمر آنها به مدت ۶۰ سال در نظر گرفته شده است. با وجود این، اشنایدر بر این باور نیست حتی رآکتورهایی که در حال حاضر ساخته می‌شوند، به مدتی طولانی برای مصارف تجاری استفاده شوند. او می‌گوید: «واقعیت آن است که برق استحصال‌شده از رآکتورهای جدید حداقل سه برابر گران‌تر از برق تولیدشده از انرژی‌های تجدیدپذیر خواهد بود و این برای مصرف‌کنندگان هشداردهنده است. دولت‌ها نیز برای جلوگیری از گران‌ترشدن بیش از حد قبض برق مصرف‌کنندگان تحت فشار قرار خواهند گرفت. من نمی‌توانم ببینم حتی جدیدترین رآکتورها با قیمت‌هایی که در بازار رقابتی عرضه می‌کنند، بیشتر از ۱۰ سال دوام بیاورند. نیروی هسته‌ای به یک سرمایه به‌گِل‌نشسته تبدیل خواهد شد. این گزارش نشان می‌دهد فقط ۳۱ کشور از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل صاحب نیروگاه‌های هسته‌ای هستند و ۹ کشور از آنها تصمیم به تعطیل‌کردن این نیروگاه‌ها یا صرف‌نظرکردن از ساخت نیروگاه‌های جدید یا گسترش این سیاست‌ها دارند. ۱۱ کشور صاحب نیروگاه‌های فعال در حال حاضر مشغول ساخت نیروگاه جدید هستند، در حالی که ۱۱ کشور دیگر چنین برنامه‌ای در حال ساخت ندارند. فقط چهار کشور بنگلادش، بلاروس، امارات متحده عربی و ترکیه برای نخستین بار در حال ساختن نیروگاه هستند. در طول ۱۲ماهه گذشته فقط روسیه و چین آغاز به بهره‌برداری از نیروگاه‌های جدید کرده‌اند؛ هفت نیروگاه در چین و دو نیروگاه در روسیه. یکی از «معماهایی» که در ملاقات متخصصان به بحث گذاشته شد، این واقعیت بود که برخی کشورها از جمله بریتانیا با وجود همه شواهد دال بر غیراقتصادی- و رقابت‌ناپذیربودن نیروی هسته‌ای در مقایسه با انرژی‌های تجدیدپذیر، همچنان از آن پشتیبانی می‌کنند. آلن جونز، مدیر شورای بین‌المللی مشاوره انرژی، گفت یکی از این معماها آن است که ادعا می‌شود وجود انرژی هسته‌ای به عنوان نیروگاه بار پایه لازم است، زیرا انرژی‌های تجدیدپذیر فقط به‌طور متناوب در دسترس هستند. از زمانی که تعدادی از کشورها بیش از ۵۰ درصد از نیروی مورد نیاز خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر به‌دست می‌آورند- و برخی دیگر حتی تا صد درصد یا رقمی نزدیک به آن- و تجربه قطع نیرو را هم نداشته‌اند، نشان داده شده است این ادعا صحت ندارد. به عقیده جونز، داشتن نیروگاه‌های بزرگ انعطاف‌ناپذیر که نمی‌توان آنها را خاموش کرد، نقصی جدی در سیستم شبکه مدرن برق به شمار می‌رود؛ آنجا که نیروهای تجدیدپذیر قادرند با هزینه بسیار کمتری برای مدت‌زمانی معین نیروی مورد نیاز را تأمین کنند. ایموری لاوینز می‌گوید: «رویکرد بریتانیا تحت سلطه ایدئولوژی هسته‌ای قرار دارد که به وسیله سیاست و اعتقادات مستقرشده بدون هیچ ارتباطی با واقعیت، هدایت می‌شود. نیروی هسته‌ای چیزی جز تلف‌کردن وقت و پول در مبارزه با خطر تغییرات اقلیمی نیست.»
خواننده عزیز ستون قلم سبز!
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، افسانه انرژی هسته‌ای به عنوان یک انرژی سبز و نجات‌بخش آینده جهان رو به افول است. سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی هسته‌ای حتی دیگر صرف اقتصادی هم ندارد. افزون بر آن، نخستین قربانی تغییرات اقلیمی و افزایش سطح آب‌های آزاد همانا نیروگاه‌های هسته‌ای هستند. کاش این دانستگی‌ها را زودتر می‌دانستیم.
دیدگاه تان را بنویسید