آمار پایین ثبت اختراعات
علم و نوآوری در ایران | از رشد علمی تا چالش ثبت اختراع
رئیس فرهنگستان علوم، دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، با اشاره به وضعیت علمی کشور، گفت: «از هر ۴۰۰ تا ۴۵۰ مقاله ایرانی در سطح جهانی، تنها یک مقاله به ثبت اختراع منجر میشود، در حالی که در ژاپن از هر دو مقاله یک اختراع ارائه میشود و ترکیه نیز به ازای هر ۱۰۰ مقاله یک ثبت اختراع دارد.» او تاکید کرد که هدف ایران باید رسیدن به نسبت تبدیل مقاله به اختراع زیر صد باشد؛ یعنی به ازای هر ۵۰ تا ۶۰ مقاله، یک اختراع یا محصول علمی تولید شود و این زنجیره به مرحله تجاریسازی برسد.
رئیس فرهنگستان علوم، دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، با اشاره به وضعیت علمی کشور، گفت: «از هر ۴۰۰ تا ۴۵۰ مقاله ایرانی در سطح جهانی، تنها یک مقاله به ثبت اختراع منجر میشود، در حالی که در ژاپن از هر دو مقاله یک اختراع ارائه میشود و ترکیه نیز به ازای هر ۱۰۰ مقاله یک ثبت اختراع دارد.» او تاکید کرد که هدف ایران باید رسیدن به نسبت تبدیل مقاله به اختراع زیر صد باشد؛ یعنی به ازای هر ۵۰ تا ۶۰ مقاله، یک اختراع یا محصول علمی تولید شود و این زنجیره به مرحله تجاریسازی برسد.
دکتر مخبر در ادامه با اشاره به پیشرفتهای علمی کشور، اظهار کرد: «خوشبختانه جریان علم در ایران در مسیر رو به جلو حرکت میکند و به بلوغ قابل قبولی رسیده است.» او به تربیت دانشمندان شایسته اشاره کرد و افزود که یک درصد از دانشمندان کشور در سطح جهانی حضور دارند و بیش از ۲۰۰۰ دانشمند برجسته ایرانی در عرصه بینالمللی فعالیت میکنند.
با وجود پیشرفتها، رئیس فرهنگستان علوم بر شناسایی نقاط ضعف تاکید کرد و گفت: «بزرگترین چالش اکوسیستم علمی کشور، ضریب تبدیل دانش به محصول است. مقالات علمی اهمیت دارند، اما باید تمرکز ما بر ثبت اختراع و تولید محصول نیز باشد.»
دکتر مخبر همچنین به ضرورت اصلاحات ساختاری در آموزش عالی اشاره کرد و توضیح داد: «گاهی کمیتها افزایش یافته بدون آنکه مزیتهای نسبی منطقهای و کیفیت آموزش لحاظ شود. وزارتخانههای علوم، آموزش عالی و دانشگاه آزاد باید خود را با جریان آمایش کشور تطبیق دهند و در صورت نیاز، رشتهها و جذب دانشجویان بازنگری شود.»
یکی دیگر از دغدغههای اصلی، نگهداشت نخبگان است. رئیس فرهنگستان علوم گفت: «نیروی انسانی کارآمد تربیت کردهایم، اما زیستبوم مناسبی برای حفظ آنها طراحی نشده است. منزلت اجتماعی و معیشت محققان پایین است و نگهداری آنها اغلب ایثارگرانه صورت میگیرد که منجر به ریزش نخبگان میشود.»
وی همچنین به بودجه تحقیق و توسعه (R&D) اشاره کرد و تصریح کرد: «سهم ایران از تولید ناخالص داخلی تنها ۰.۶ درصد است، در حالی که کشورهای دانشبنیان بیش از دو درصد و حتی تا بیش از شش درصد سرمایهگذاری میکنند. برای نگهداشت نخبگان و پیشرفت علمی، افزایش بودجه این بخش ضروری است.»
دکتر مخبر بر ضرورت تعریف خوشههای نخبگانی برای حوزههای اولویتدار علمی، از جمله غذا، آب، انرژی، سلامت، خدمات دیجیتال و محیط زیست، تاکید کرد و افزود: «با ایجاد این خوشهها میتوانیم خلاقیت و نوآوری نخبگان را به محصول و خدمت ملموس برای کشور تبدیل کنیم.»
او در پایان به حکمرانی علم و سیاستگذاری متمرکز اشاره کرد و گفت: «سیاستگذاریهای پراکنده بازدهی مناسبی ندارد و باید همافزایی در سیاستگذاریها ایجاد شود تا جریان علمی کشور مسیر روشن و مؤثری داشته باشد.»
دیدگاه تان را بنویسید