زرآباد؛ «گلخانه طبیعی ایران» در مسیر توسعه دانش‌بنیان با بازیافت ضایعات موز | تبدیل پسماند ۷۰۰ هزار تُنی موز به ثروت در زرآباد با طرحی دانش‌بنیان

در شهرستان زرآباد سیستان و بلوچستان، طرحی دانش‌بنیان با هدف بازیافت ضایعات موز و سایر محصولات استوایی آغاز شده است؛ طرحی که با بهره‌گیری از فناوری بومی، سالانه صدها هزار تُن پسماند کشاورزی را به مواد اولیه صنایع کاغذ، منسوجات و بسته‌بندی تبدیل می‌کند و زمینه اشتغال صدها جوان بومی را فراهم می‌سازد.

شهرستان زرآباد با حدود ۶ هزار هکتار باغ موز، پاپایا، انبه و محصولات گرمسیری یکی از مناطق مستعد توسعه کشاورزی و صنایع تبدیلی در جنوب شرق کشور است و شرایط اقلیمی خاص، خاک حاصل‌خیز و موقعیت جغرافیایی در سواحل مکران این منطقه را به «گلخانه طبیعی ایران» تبدیل کرده است.

در حالیکه سال‌ها بخش زیادی از ساقه‌ها، برگ‌ها و پوسته‌های موز پس از برداشت محصول رها و علاوه بر آلودگی محیط‌زیست، موجب گسترش آفت‌ها و بیماری‌های گیاهی می‌شد، اکنون در زرآباد در جنوب سیستان و بلوچستان با همت جوانان خلاق و همراهی مسوولان محلی، این تهدید به فرصتی بزرگ بدل شده است.هر ساله بیش از ۷۰۰ هزار تُن پسماند موز در سطح باغ های زرآباد و مناطق اطراف آن تولید می‌شود که در گذشته بخش عمده آن بدون استفاده از بین می‌رفت اما با راه‌اندازی خط تولید و بازیافت ضایعات توسط یک مرکز دانش‌بنیان، این پسماندها به مواد اولیه صنایع تبدیلی و محصولات ارزشمند تبدیل خواهند شد.

طرحی برای حفاظت از طبیعت و ارتقای معیشت مردم

به گفته فرماندار شهرستان زرآباد، اجرای این طرح دانش‌بنیان در حوزه بازیافت ضایعات موز یکی از گام‌های اساسی در مسیر توسعه پایدار و حمایت از کشاورزان منطقه است.اضافه کرد: سال‌ها شاهد هدررفت بخش قابل توجهی از محصولات و ضایعات بودیم که به معیشت مردم آسیب می‌زد و محیط زیست را تهدید می‌کرد اما اکنون با حمایت دولت و همراهی شرکت‌های فناور، شاهد تبدیل شدن این تهدید به فرصت هستیم.

رییسی ادامه داد: در این طرح پسماندهای کشاورزی به جای سوزانده یا رها شدن در باغ‌ها به مواد اولیه برای تولید الیاف طبیعی، خمیر کاغذ، ظروف بسته‌بندی، سوخت زیستی و حتی کمپوست تبدیل می‌شوند و این اقدام، علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم برای جوانان زرآباد، باعث ارتقای سطح درآمد کشاورزان و حفظ خاک و آب منطقه نیز خواهد شد.وی با اشاره به سیاست‌های دولت چهاردهم در توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان‌ و استفاده از ظرفیت نخبگان محلی گفت: زرآباد به‌عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید محصولات استوایی کشور، نیازمند توجه ویژه در حوزه صنایع تبدیلی و فرآوری است و با اجرای طرح‌های نوآورانه، ضمن جلوگیری از خام‌فروشی، می‌توانیم ارزش‌افزوده را در منطقه نگه داریم و از مهاجرت جوانان جلوگیری کنیم.

از پسماند تا فرآورده‌های نوین صنعتی
مدیرعامل مرکز دانش‌بنیانی که مجری طرح بازیافت ضایعات موز در زرآباد است نیز گفت: در مطالعات سه‌ساله به این نتیجه رسیدیم که ساقه‌ها و برگ‌های موز حاوی الیاف سلولزی باکیفیتی هستند که می‌توانند جایگزین بخشی از واردات مواد اولیه صنایع کاغذ و منسوجات شوند و با استفاده از فناوری بومی، موفق شدیم فرآیند استخراج الیاف طبیعی از ضایعات را به‌صورت صنعتی اجرا کنیم.

رسول کریمی افزود: این طرح با سرمایه‌گذاری اولیه حدود یک‌هزار میلیارد تومان آغاز شده است و ظرفیت تولید سالانه ۹ هزار تُن الیاف طبیعی را دارد، در کنار آن، تولید کمپوست اورگانیک و ظروف تجزیه‌پذیر نیز در دستور کار قرار گرفته است.کریمی تصریح کرد: در مرحله نخست اجرای این طرح، ۱۵۰ نفر از جوانان بومی مشغول کار می‌شوند و در مراحل بعدی با توسعه خطوط تولید، پیش‌بینی می‌کنیم بیش از ۵۰۰ فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شود.

وی افزود: هدف ما این است که زرآباد نه‌تنها مرکز تولید موز بلکه قطب بازیافت ضایعات کشاورزی جنوب شرق ایران باشد.

حمایت از تولید و صیانت از طبیعت، وظیفه شرعی و اخلاقی است

از طرفی به گفته امام جمعه موقت زرآباد، اجرای چنین طرح‌هایی علاوه بر تقویت اقتصاد مردم در راستای مسوولیت شرعی حفظ زمین و محیط‌زیست است زیرا هر تلاشی که باعث جلوگیری از اتلاف منابع، هدررفت محصولات و کاهش آلودگی شود از نظر دینی نیز اقدامی پسندیده و لازم است.مولوی یونس نهنگی افزود: جوانان زرآباد نشان دادند که اگر فرصت و حمایت داشته باشند، می‌توانند با علم و ایمان مسیر توسعه را هموار کنند، از مسوولان می‌خواهیم زیرساخت‌های لازم را برای گسترش این طرح‌ها فراهم کنند تا کشاورزان منطقه نیز از منافع آن بهره‌مند شوند.

به گفته کارشناسان، با ورود فناوری‌های نو، شهرستان زرآباد در مسیر تازه‌ای قرار می گیرد؛ مسیری که هدف آن تنها افزایش تولید نبوده بلکه بهبود کیفیت زندگی مردم، حفظ محیط‌زیست و تقویت اقتصاد دانش‌بنیان منطقه است.

این شهرستان می‌تواند با اجرای مطلوب طرح مذکور به الگویی ملی در زمینه بازیافت ضایعات کشاورزی تبدیل شود؛ الگویی که در سایر مناطق استوایی استان سیستان و بلوچستان و سواحل مکران از جمله چابهار، نیکشهر و کنارک نیز می‌تواند پیاده‌سازی شود.