گفت‌وگو با معاون فرهنگستان زبان
دیگر رسما فارسی حرف نمی‌زنند!
معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به افزایش استفاده از واژه‌های بیگانه می‌گوید: نسل حاضر رسماً دیگر فارسی حرف نمی‌زنند. متأسفانه این موضوع تفاخر شده و باید جای این تفاخر را عوض کنیم. باید به ملیت خودشان فخر بفروشند نه به ملیت بیگانه.
معاون گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به افزایش استفاده از واژه‌های بیگانه می‌گوید: نسل حاضر رسماً دیگر فارسی حرف نمی‌زنند. متأسفانه این موضوع تفاخر شده و باید جای این تفاخر را عوض کنیم. باید به ملیت خودشان فخر بفروشند نه به ملیت بیگانه.
نسرین پرویزی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره پیوست رسانه‌ای واژه‌های مصوب فرهنگستان با توجه به اینکه در مصاحبه‌ای گفته بود «رسانه‌ها بعد از مدتی سراغ واژه‌های مصوب می‌روند و این امر به جای کمک به جا افتادن واژه‌ها، مسیر دیگری را در مقابل آن‌ها قرار می‌دهد و دستمایه طنز می‌شود»، اظهار کرد: طبیعی است که واژه‌گزینی در فرهنگستان بدون کمک رسانه‌ها و نهادهای دولتی نمی‌تواند پیش برود، زیرا این واژه‌ها باید به کار گرفته شوند تا مردم به آن‌ها عادت کنند.
او با بیان اینکه اگر واژه‌ها در نوشتار و گفتار بیایند مردم آن‌ها را به کار می‌برند، افزود: «پیامک» و «رایانه» راحت جا افتادند، زیرا این واژه‌ها کاربرد دولتی پیدا کردند و به‌وسیله صداوسیما و این‌ور و آن‌ور اعلام شد که مثلا «یارانه خود را دریافت کنید» و این موضوع باعث شد مردم یارانه را حفظ کرده و آن را بپذیرند و یا «پیامک» را به هر زوری بود پذیرفتند. با توجه به طول مدتی که واژه‌ها را تصویب کرده بودیم، زمان برد تا به کار ببرند. به هر حال تا زمانی که واژه‌ها به کار نرفت، جا نیفتاد.
معاون فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه «ما معتقدیم هر واژه‌ای که انتخاب می‌کنیم، برای نسل بعد است» توضیح داد: واژه‌های مصوب برای نسل آینده مسلما بهتر جوابگو خواهد بود، زیرا خودمان به برخی از واژه‌ها عادت کرده و یکی‌درمیان استفاده می‌کنیم؛ مثلا ممکن است یک‌بار بگوییم «فکس» و بار دیگر «دورنگار» استفاده کنیم، یا یک‌جا بگوییم «ایمیل» و در جای دیگری بگوییم «رایانامه» یا هر واژه دیگری. ما باید عادت‌های خود را کنار بگذاریم.
او با اشاره به اینکه رسانه‌ها می‌توانند خیلی کمک کنند، گفت: واژه‌های مصوب فرهنگستان به نوعی حکم قانونی دارد و برای استفاده ابلاغ می‌شود. البته این واژه‌ها سه سال به صورت آزمایشی هستند، یعنی هر واژه‌ای که به تصویب فرهنگستان می‌رسد، سه سال آزمایشی است. خیلی خوب است که رسانه‌ها این مصوبه‌ها را به کار ببرند تا بازخوردهای مردم را ببینیم و بدانیم این واژه‌ها در بافت عادی و طبیعی زبان چگونه به کار می‌رود.
استفاده از واژه‌ها در بافت غیرمعمول
پرویزی سپس با اشاره به سخن خود درباره برجسته شدن یک واژه از میان واژه‌های مصوب، توضیح داد: زمانی که یک واژه را انتخاب می‌کنند و گاه به تمسخر در بافت‌های غیرمعمول می‌برند، یک چیز خنده‌داری از آب درمی‌آید. اگر شما هم واژه‌های فیزیک را در بافت غیرمعمول ببرید، طبیعتا چیز جالبی نمی‌شود و مردم متوجه مطلب نشده و آن را به مسخره می‌گیرند؛ اما زمانی که این واژه‌ها در بافت خود به کار برود و یا در مجموعه خوشه‌واژه که بررسی شده به کار برود، مسیر دیگری را طی خواهد کرد. نه اینکه خدای نکرده عناد داشته باشند که واژه‌ای را انتخاب کنند، خود ما که با کانال «چشم و چراغ» هم در ارتباط هستیم گاه واژه‌ای را اعلام می‌کنند بدون اینکه تصور کنند که بخواهیم درباره این واژه تجدیدنظر کنیم.
او ادامه داد: درست است که واژه بعد از سه سال قطعی می‌شود اما زبان قطعیت ندارد، زیرا در هر زمان چیزی در جامعه مطرح است و با فلان واژه‌ای که تصویب شده تضاد یا اشتراکی دارد، بنابراین باید در آن واژه قبلی تجدیدنظر کنیم، کاری که خودمان هرازگاهی انجام می‌دهیم؛ مثلا واژه «بوفه» (کمدی که در گوشه‌ای از خانه می‌گذارند) آن زمان که واژه‌گزینی می‌کردیم که ابتدای راه واژه‌گزینی در فرهنگستان بود، سال ۷۵-۷۶، ما «چینی‌جا» را برای آن مصوب کردیم اما در آن زمان توجه نکردیم که «چینی‌جا» بافت قدیمی دارد ولی «بوفه» که مردم می‌خرند و می‌خواهند استفاده کنند، مدرن‌تر است، بنابراین باید واژه مقداری نوین‌تر و مدرن‌تر باشد و مردم بتوانند از آن استفاده کنند. زمانی که ما می‌گوییم «چینی‌جا»، طبیعتا خانواده‌ای که چند میلیون هزینه کرده و پول «بوفه» می‌دهد، دیگر اسمش را «چینی‌جا» نمی‌گذارد و می‌خواهد بگوید «بوفه» خریدیم. ما در فرهنگستان در زمینه واژه‌گزینی مقداری ورزیده‌تر شده‌ایم و ممکن است تجدیدنظر کنیم
دیدگاه تان را بنویسید