با مهاجرت نوجوان ها حتما دچار بحران می شویم

۵۵آنلاین :

علیرضا شریفی یزدی، جامعه شناس

چند نکته درباره موضوع مهاجرت وجود دارد. نکته اول این است که آمار مهاجرت در بین بچه‏های دهه ۶۰، ۷۰ و ۸۰ متاسفانه رو به تزاید است. به‌رغم مسئله افزایش قیمت ارز می‌بینیم که میزان تمایل و گرایش و نه الزاما توان رو به فزونی گذاشته. ممکن است فرد الزاما توان مهاجرت نداشته باشد اما میزان تمایل به مهاجرت در کشور ما بین جوان‏ها به شدت افزایش پیدا کرده است. حتی چیزی که من درحال‏حاضر می‌بینم این است که میانسال‏های ما هم چنین وضعی را پیدا کرده‏اند و تمایل به مهاجرت دارند. حالا بعضی از اینها می‏توانند و می‏روند اما برخی نمی‏توانند هر چند تمایل به رفتن در آن‌ها وجود دارد.

نکته دوم این است که بر اساس قاعده اجتماع به همان نسبتی که نیروهای فعال میانسال به سمت کهنسالی می‏روند و کهنسالان از دایره خارج می‏شوند، جوان‏ها باید بیایند و جای آنها را پر کنند تا این چرخ‏ها بچرخد و کودکان و نوجوانان باید بیایند و در قالب جوان‏ها قرار بگیرند.

حالا وقتی مهاجرت یا جنگ صورت می‏گیرد و این ساختار جمعیتی به این دلایل که مطرح کردم به هم می‏ریزد یقینا کشور دچار یک شکاف و مشکل می‏شود؛ یعنی همان اتفاقی که در زمان جنگ هشت‌ساله برای ما افتاد. در آن دوران ما تعداد زیادی شهید دادیم، تعداد زیادی مجروح و مفقود داشتیم و البته تعدادی از افرادی که به جنگ وابسته نبودند و به همین دلیل مهاجرت کردند.

این مسئله به یک‌باره حفره‏ای را در ساختار جمعیتی ایران ایجاد کرد که ما هنوز هم اثرات آن را می‏بینیم. درحال ‏حاضر هم همین وضعیت وجود دارد.

وقتی که جوان‏های دهه ۷۰ و ۸۰ ما به این شکل دارند به خروج از کشور تمایل پیدا می‏کنند، همین وضعیت پیش می‏آید. آن عده از این جوان‏ها که می‏توانند، از کشور خارج می‏شوند اما آن عده‏ای هم که نمی‏توانند -چون به هر حال آن تمایل به مهاجرت به هر دلیلی باقیست- یقینا در اولین فرصت ممکن چنین کاری را انجام می‏دهند. خب همین ‏ها هستند که باید بیایند و کشور را بسازند و بچرخانند. بنابراین وقتی که این فاصله شکل می‏گیرد حتما کشور دچار بحران می‏شود.

نکته دیگری که اینجا اهمیت دارد این است که افرادی که مهاجرت کرده‏ اند، تصمیم گرفته و رفته ‏اند اما آنهایی که مهاجرت نکرده‏ اند در‏حالی‏که قصد مهاجرت دارند اما نتوانسته‏ اند بروند، تعلق اجتماعی و هویت ملی معمولا ضعیفی دارند. خب این افراد طبیعتا مشکل ایجاد می‏کنند چون شما وقتی احساس تعلق به جایی نداری خیلی هم برای آن دل نمی‏سوزانی و انرژی صرف نمی‏کنی و اینجاست که یک شکاف جدید ایجاد می‏شود. یعنی آن بحث اختلاف میان‌نسلی پیش می‌آید که تبدیل می‏شود به شکاف میان‌نسلی و شکاف میان‌نسلی نیز به گسست میان‌نسلی تبدیل می‏شود. یعنی آنچه به عنوان یک میراث فرهنگی چندصدساله داریم یقینا با رفتن اینها همه قیچی می‏شود. این یک خطر است که درحال‏ حاضر ما را تهدید می‏کند.