مهاجرت داخلی

۵۵آنلاین :

پریسا امیدی

دانشجوی علوم سیاسی

اين مقاله اولین قسمت از مقاله ى دو قسمتی با موضوع مهاجرت است که در آن سعی شده است در مورد مهاجرت از روستاها به شهرها و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ یا اصطلاحا مهاجرت داخلی صحبت شود.

مهاجرت یا کوچ به جا به جایی افراد از محلی به محل دیگر گفته میشود که انواع مختلفی دارد و هر کدام دلیل و انگیزه ی خاصی دارند. این تقسیم بندی ها توسط دانشمندان مختلف ارائه شده است و به نسبت، انواع زیادی را در بر میگیرند. از جمله میتوان به طبیعی یا عادی، بی رویه یا کنترل شده، ابتدایی، اجباری یا اختیاری اشاره کرد.

اما تقسیم بندی های دیگری هم از زوایای دیگر انجام شده است مانند: زمان(موقت و دائمی)، مسافت طی شده(نزدیک یا دور)،خواست مهاجران( ارادی و اجباری)،قلمروی سیاسی(داخلی و خارجی).

این تقسیم بندی ها هر کدام نوعی خاص از شکل های مهاجرت هستند که برای مهاجرت داخلی میتوان به مهاجرت بی رویه و کنترل نشده، ابتدایی، موقت و دائم، نزدیک و دور اشاره کرد.

مهاجرت های داخلی بیشتر در کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه اتفاق می افتد و بحث این مقاله بررسی مهاجرت به طور اخص در ایران است که سهم مهاجران طی دوره ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ از کل جمعیت ۱۷ نفر از هر ۱۰۰ نفر و در دوره ی ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ به ۷ نفر از هر ۱۰۰ نفر رسیده است که کاهش رقم به دلیل سیاست دولت برای کنترل جمعیت مهاجر می باشد. این موضوع این است که فاصله و شکاف بین شهر و روستا و شهرها با هم بسیار زیاد است. که به دلیل عدم توجه در دادن امکانات یکسان به وجود می آید. واین یکسان نبودن امکانات و تمرکز در شهرهای مادر مثل تهران، مشهد ، اصفهان، شیراز و یزد به این دلیل است که تهران به عنوان پایتخت و تمرکز سیاسی و استقرار ادارات می باشد ؛ مشهد هم به عنوان قطب مذهبی کشور به خاطر وجود حرم مطهر امام رضا و تمرکز جمعیت سرعت رشد بالایی داشته است ؛ اصفهان و شیراز و یزد به دلیل تاریخ و قدمت خود از دیرباز محل تجمع مردم بوده اند.والبته لازم به ذکر است که وجود جمعیت متناسب با امکانات باعث رشد و شکوفایی میشود. شهرهای خوزستان، لرستان، کرمانشاه سه شهر اول مهاجر فرست هستند که دلیل آن عدم توسعه لازم اقتصادی، فرهنگی و آموزشی در آنهاست. مهاجران برای رسیدن به اهداف خاصی که در محل زندگی خود توان رسیدن به آن را ندارند مانند (اقتصادی، آموزشی، اجتماعی و...)که برای رسیدن به رفاه و آرامش بیشتر ضرورى است تصمیم به مهاجرت می گیرند. دورنما ی این موضوع زیبا و وسوسه انگیز است اما در واقع به دلیل عدم وجود زیرساخت های مناسب برای پذیرش افراد دیگر مانند کمبود و گرانی خوراک، مسکن، نبود شغل و...هم خود مهاجرین و هم دولت دچار مشکلات فراوانی میشوند که کنترل آنها هزینه و انرژی زیادی را می طلبد.

در این جا این سوال مطرح است که چگونه میتوان از مهاجرت داخلی جلوگیری کرد؟

اولین راه، ایجاد بستر اقتصادی مناسب به طور یکسان در تمام نقاط کشور است که ۵۰ درصد کل مهاجرت ها را شامل میشود زیرا بیشترین انگیزه ی مهاجرت نا بسامانی های اقتصادی است. اینکار با ایجاد شغل برای افراد جویای کار و کنترل تورم امکان پذیر است. دومین انگیزه ی مهاجرت که آموزشی است(۲۰ درصد) با ساختن مدارس و دانشگاه هایی با رتبه بندی تقریبا یکسان و ایجاد فضای آموزشی مناسب امکان پذیر است.

برای جبران مهاجرت های صورت گرفته هم باید سیاست مهاجرت معکوس (مهاجرت از شهر به روستا و از شهرهای بزرگ به کوچک) انجام پذیرد که در این راستا اقداماتی از هم گسیخته و کوچک انجام شده است که کافی نیست.

در آخر لازم به ذکر است که فرآیند مهاجرت معکوس نیازمند ایجاد زیرساخت ها و هزینه های فراوانی است پیش نیاز تمام این بستر ها ایجاد زمینه ذهنی مناسب و آگاهی دادن به خصوص در شهرهای مهاجر فرست است که البته اجرای موفقیت آمیز این طرح نتایج مثبت زیادی را در پی خواهد داشت.