چرا صدای سیلی ها شنیده نمی شود؟

 سجادبهزادی . دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی

یکم: روایت جامعه از بی عدالتی: "سرباز وظیفه و فیلم بردار را به جای نماینده بازداشت می کنند و غائله ختم به خیر میشود". در این روایت جامعه پیشاپیش عدالت را زیر سوال می برد و شیوه ومسیر اجرای عدالت را نیز خود ترسیم می کند و به دنبال اقناع سازی این شیوه در لایه های جامعه است. جامعه این کار را بر اساس تجربه های ذهنی و یا شاید هم عینی که در گذشته دیده است بازگو می کند.

دوم: روایت جامعه از بی اعتباری و بحران مشروعیت : "نماینده ۱۰ درصدی بهتر از این نمی شود." این عبارت و روایت که بارها به دنبال هر نوع رفتارخارج از عرف نمایندگان مجلس"انقلابی" شنیده می شود، نوعی رسوایی کاهش شدید اعتبار و آراء نمایندگان در انتخابات و در نتیجه بحران مشروعیت در مجلس یازدهم است.پس مهم است که ارکان قدرت عملکردی داشته باشد که سبب حضور گسترده مردم در انتخابات های بعدی باشد.از رفتار استصوابی شورای نگهبان بعنوان یکی از مهم ترین عوامل کاهش مشارکت نام برده می شود.در بحران مشروعیت آنگونه که هابرماس اعتقاد دارد" این تهدید وجود دارد که توده مردم از وفاداری خود به سیستم دست بشوند و دیگر انگیزه ای برای ادامه حمایت از آن نداشته باشند."

سوم: فریاد آزادی خواهی وقدرتمندی : "درود بر تلفن همراه و شبکه های اجتماعی". این عبارت و روایت که به دنبال فیلم برداری از داستان سرباز ونماینده سیلی زن مجلس در فضای مجازی بارها دیده شد به ما می گوید ، علیرغم تفهیم اتهام وزیر ارتباطات به خاطر عدم فیلتر شبکه های اجتماعی ویا پهنای باند اینترنت، لایه های وسیعی از جامعه به شدت طرفدار این شبکه ها هستند و بخشی از آزادی، اعتراض وقدرت خود را با فعالیت در این شبکه ها دنبال می کنند.قدرت رسانه به شبکه ای گسترده تبدیل شده است که تا اعماق جامعه پیش رفته است و همه ی افراد در این شبکه کم و بیش درگیرند.اگر چه فوکو این نوع برداشت از قدرت را نوعی توهم می داند؛ اما باور نویسنده اینست که فرودستان در جامعه ایران در شبکه های اجتماعی در جهت به دست گرفتن تمام یا بخشی از قدرت و در پی آن رسیدن به رهایی و آزادی تلاش می کنند.

چهارم: بیزاری و هم ذات پنداری: " به یک سرباز بیچاره هم رحم نمی کنند ". این روایت در جامعه به ما می گوید تاب آوری جامعه در برابر آنچه که خود ظلم و ستم به زیردستان می پندارد بسیار پایین است و به دنبال بیزاری از مسئولانی است که قلدرمآبانه به جامعه ستم می کنند.از طرفی جامعه میل شدید به هم ذات پنداری با هم نوع خود که در این ماجرا یک سرباز هست دارد.

پنجم: عادی شدن امر بی قانونی : " چرا نماینده مجلس خودش با ورود به خط ویژه، قانون را رعایت نمی کند ".جامعه در این روایت بارها گفته است که الزام به اجرای قانون در جامعه تنها برای افراد عادی است و قانون گذار خود حاضر به اجرای قانون نیست.وقتی نهاد قدرت رابطه ای سلطه محور در جامعه از خود نشان می دهد منجر به عادی شدن امر بی قانونی می شود.زیردستان در رابطه سلطه محور همیشه بله قربان گو نخواهند بود ، بلکه گاهی که فضا مهیا می شود مقاومت می کنند.

ششم: خیانت در اموال عمومی و سوء استقاده از قدرت : " خودرو نماینده همان خودرویی بود که بارها سرش دعوا بود!؟"این روایت درجامعه از قانون گذار می خواهد که پاسخگوی این پرسش باشد که چرا یک نماینده با خودرو عمومی که مجلس به امانت دست او داده است چنین خیانتی می کند و از موقعیت وقدرت خود در برابر قانون سوء استفاده کرده است.

هفتم : مقایسه تطبیقی:" اگر در کشورهای اروپایی یا حتی نمایندگان پارلمان در همین کشورهای کره یا ژاپن ، چنین رفتاری دیده میشدبا آنها چه می کردند". این روایت و کنش جامعه ، نوعی مقایسه تطبیقی در عملکرد مسئولان با دیگر کشورهاست. مردم بارها و بر سر مسائل متعدد رفتار مسئولان ما را با دیگر کشورها مقایسه می کنند.آنها نداشتن فرهنگ عذرخواهی شفاف و مسئولیت پذیر؛ نزد مسولان در مقایسه با دیگر کشورها را بارها بر سر زبان می آورند و نسبت به آن ناراحتند.

هشتم: دروغ: " اگر ندیدی نماینده یک دروغی سر هم کند و کل ماجرا برعکس جلوه داده شود و مدعی سرباز باشد که او سیلی زده است؟!"این روایت و کنش فعال در جامعه به ما می گوید که دروغ در کشور گسترده شده و مثل آب خوردن و بی نگرانی از عواقب آن سر زبان ها جاری است. در این روایت، افکار عمومی منتظر بررسی حقوقی پرونده نمی ماند و سخنان نماینده مجلس در دفاع از خود را در هر صورت دروغ می داند.

ماجرای داستان، یک سیلی ساده بود. اما نتیجه آن اتفاق یک مسئله مهم برای سیستم و ارکان قدرت است. بنظر می رسد اگر دستگاه قضایی دستور سریع و دقیق رسیدگی به پرونده را در محکمه ای عادلانه صادر کند و حتی منجر به بی گناهی نماینده مجلس باشد؛ افکار عمومی تسلیم این رای نخواهد شد.عمق نگرانی یک سیستم باید در همین مسئله نهفته باشد که جامعه از وضعیت و میدان، برداشت و روایت خود را دارد و ما اکنون در نازل ترین اعتماد دو سویه بین جامعه و حاکمیت به سر می بریم. بهتر است صدای سیلی هایی که بر اثر ناکارآمدی در اقتصاد،فرهنگ واخلاق ،سیاست و تنش های داخلی وخارجی، ناامنی و آسیب های اجتماعی مدام بر پیکر جامعه وارد می شود درست و بموقع شنیده شود ، قبل از آنکه دیگر خیلی دیر شده باشد.