تا دهه ۴۰ شمسی هر دانشگاه در ایران، شیوه متفاوتی برای گزینش دانشجو داشت و یا از طریق امتحان یا مصاحبه علمی آنها را بر می گزید. ظرفیت دانشگاه ها هم محدود بود و البته تعداد متقاضیان تحصیل کم.
در آن زمان صرفا چند دانشگاه داشتیم که شامل دانشگاه تهران، دانشگاه پلی تکنیک (امیرکبیر فعلی)، دانشگاه ملی (شهید بهشتی فعلی)، فردوسی مشهد، جندی شاپور اهواز (شهید چمران فعلی) و دانشگاه پهلوی (دانشگاه شیراز فعلی) می شد و همین تعداد کم هم معمولا ظرفیت هایشان تکمیل نمی شد. تا اینکه به تدریج تقاضای ورود به دانشگاه افزایش یافت و شرایط تغییر کرد.
با بیشتر شدن تقاضا برای ورود به دانشگاه ها کنکور سراسری هم از راه رسید؛ بزرگ ترین رویداد علمی کشور رقابتی که تلاش دارد استعدادها را در دورافتاده ترین نقاط ایران شناسایی کند و شاید مزیت مهم و دلیل ماندگاری اش همین باشد. در این روزها که فارغ التحصیلان دوره دبیرستان منتظر برگزاری کنکور سراسری ۹۹ هستند بهتر دیدیم که نگاهی داشته باشیم به تاریخچه ۵۷ ساله این آزمون مهم.
در دهه ۱۳۴۰ پزشکی طرفداران زیادی در ایران پیدا کرد و نخستین بار در دانشکده پزشکی دانشگاه تهران به دلیل تعداد زیاد متقاضیان امتحانی هماهنگ برای گزینش داوطلبان حضور در دانشگاه برگزار شد. پس از آن، دانشکده های حقوق و فنی نیز امتحان ورودی برگزار کردند.
شرایط شرکت در کنکور سراسری آن دوران چنین بود که اغلب متقاضیان ورود به دانشگاه ابتدا در امتحان دانشکده پزشکی شرکت می کردند و اگر قبول نمی شدند، می رفتند سراغ باقی رشته ها و دانشکده ها. سال ها وضعیت بر همین منوال بود تا اینکه در سال ۱۳۴۱ قرار شد امتحانی سراسری برای دانشگاه ها برگزار شود. از آنجا که متقاضیان باید بارها از سراسر ایران به تهران و سایر شهرها سفر می کردند تا در امتحانات دانشکده های مختلف شرکت کنند قرار بر این شد که نخستین امتحان سراسری دانشگاه ها در سال ۱۳۴۲ برگزار شود. این کنکور را همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم هیات مسابقات ورودی دانشگاه ها برگزار می کردند اما شیوه برگزاری کنکور و مشکلاتی که برای هماهنگی ها پیش آمد با انتقاد جامعه علمی مواجه شد و دوباره وضعیت به روال سابق بازگشت.
کنکور با سوالات جواب کوتاه!
در دهه ۴۰ دانشگاه های جدیدی از جمله دانشگاه صنعتی آریامهر (شریف فعلی) و دانشگاه رضائیه (ارومیه فعلی) در ایران آغاز به کار کردند و تب تحصیلات دانشگاهی هم در جامعه مدام بالا می رفت. با تأسیس وزارت علوم و راه اندازی واحدی با نام مرکز آزمون شناسی در سال ۱۳۴۷ دوباره برگزاری کنکور سراسری در دستور کار قرار گرفت و این اتفاق در سال ۱۳۴۸ رخ داد.
صبح چهارشنبه ۱۵ مرداد سال ۴۸ کنکوری با شرکت ۴۷ هزار و ۷۰۳ نفر برگزار شد. داوطلبان می توانستند از میان ۱۲ دانشگاه با ۳۰ رشته تحصیلی موارد مورد نظرشان را انتخاب کنند. سوالات کنکور سراسری به شکل پاسخ کوتاه (به جای تستی) مطرح شد و داوطلبان همزمان با آزمون، ۱۰ رشته را از میان ۳۰ رشته انتخاب می کردند. اما برخلاف این سال های اخیر منابع سؤالات ناشناخته بود و داوطلبانی که از امتحان بیرون آمدند نخستین نسل ایرانی هایی بودند که سختی کنکور را درک کردند. از آن‌پس کنکور به طور مرتب برگزار شد و به همین دلیل آزمون سراسری سال ۴۸ نخستین کنکور ایران معرفی می شود.
کنکور سراسری سال ۵۷
سازمان سنجش آموزش کشور در سال ۱۳۵۴ و به جای مرکز آزمون شناسی تأسیس شد تا کنکور وارد مرحله ای جدید شود. از آن سال معدل امتحانات نهایی ششم متوسطه و نوع مدرک (دیپلم ریاضی، طبیعی و ادبی)، جنسیت، وضعیت نظام وظیفه و سهمیه منطقه نیز در قبولی کنکور تأثیر داشت. البته در سال ۵۷ این شرایط دیگر اعمال نشد. کنکور آن سال کنکوری بود در بحبوحه تحولات انقلابی. آن سال ها ۱۷۰ هزار دانشجو داشتیم که در ۱۵۰ رشته، تحصیل می کردند. کنکور در سال ۵۸ هم اجرا شد ولی پس از آن برای انقلاب فرهنگی، دانشگاه ها تعطیل شدند و تا چهار سال (سال ۶۱) کنکوری برگزار نشد.
تفاوت نظام قدیم با نظام جدید
همین طور که دانشگاه ها و رشته های تحصیلی زیاد می شد دردسرهای جدیدی هم رخ می داد. از همه مهم تر مشکلات مربوط به دوری راه دانشجویان از محل زندگی شان و دردسرهای سکونت دانشجویی در شهرهای کوچک و بزرگ ایران بود.
از سال ۷۱ امکان انتخاب دانشجو در بیشتر رشته ها به صورت بومی و بر اساس تقسیم بندی استان، ناحیه و قطب آموزشی انجام شد و تعداد رشته های قابل انتخاب نیز از ۱۵۰ رشته به ۱۰۰ رشته کاهش یافت. سال ۷۵ دیپلمه های نظام جدید رسیدند پشت دروازه دانشگاه ها و کنکور ۲ مرحله ای شد. سال بعد کنکور فقط برای نظام قدیمی‌ها ۲ مرحله ای بود. از سال ۷۷ نیز کنکور در یک مرحله و در ۵ گروه علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، زبان‌های خارجی و هنر برگزار می شود. از سال ۹۲ کنکور سراسری و کنکور دانشگاه آزاد با هم ادغام شد تا همچنان یک کنکور بزرگ و سرنوشت ساز داشته باشیم! ایران حالا ۲۵۷۰ دانشگاه دارد با حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار دانشجو.
دیدگاه تان را بنویسید