فرصت مغفول برای جذب گردشگران ترکیه‌ای

۵۵آنلاین :

معین حافظی زاده

پژوهشگر علوم سیاسی

گردشگری در دنیای نوین یکی از اصلی ترین منابع درآمد در اقتصاد کشور های مختلف است. این منبع درآمد آنقدر مهم است که بسیاری از کشورهای دنیا در حال حاضر تمام تمرکز خود را در راستای درآمد خارجی، بر روی گردشگری و توریسم گذاشته اند. از مهم ترین دلایل این امر نیز ورود ارز به یک کشور است و همچنین امکان اشتغال زایی را در مقصد گردشگران فراهم می آورد. بنابراین در دنیای نوین امروزی منابع درآمد حالت نوینی به خود گرفته اند و از رویه سابق خود خارج شده اند. بدین معنا که اقتصاد با پارامتر های جدیدی در حال گذران است.

در خصوص مقاصد گردشگری، عامل بسیار مهمی نیز میتواند تاثیر گذار باشد و آن عامل حضور فاکتور های تاریخی و همسانی فرهنگی در مبدا و مقصد گردشگری است. بدین معنا که یک گردشگر ممکن است برای فهم بیشتر فرهنگ و بنیه تاریخی خود به کشوری سفر کند؛ به این شرط که همسانی فرهنگی و بنیه تاریخی وجود داشته باشد.

از تمامی این صحبت ها مقصود مبحث دیگری است. اصفهان یکی از بنیه های اصلی تاریخی و گردشگری در ایران است. سالانه تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی برای بازدید از اماکن تاریخی و مذهبی به اصفهان سفر میکنند که منبع بسیار خوبی برای درآمد و همچنین ترویج فرهنگ ایرانی اسلامی در تمامی نقاط کشور و جهان است.

نکته اتکای ما در این بحث، وجود مقبره ملکشاه سلجوقی و خواجه نظام الملک توسی در اصفهان است که ظاهرا در حالت نیمه تعطیل است. اما این دو مقبره چه ارتباطی با ترکیه دارند؟

ملکشاه سلجوقی، پدر سلاجقه است که بزرگترین حکومت به لحاظ وسعت را داشته است. این پادشاه بر حدود ۱۷ کیلومتر مربع پادشاهی میکرده است که شامل مناطق روم نیز بوده است. سلاجقه روم نیز از نسل همین پادشاه هستند که بعدها ترک های عثمانی را شکل داده اند.عثمانی ها نیز مدیون ملک شاه میباشند و خود را فرزندان این پادشاه سلجوقی میخوانند. همچنین ملکشاه مدارس نظامی بسیاری را در سراسر دنیا تاسیس کرده بود. به عقیده بسیاری ملکشاه رییس مذهب حنفی نیز میباشد؛ مذهبی که بسیاری از ترک ها و عثمانی ها بر آن هستند و ارزش بسیاری برای آن قائل اند. با توجه به اهمیت این پادشاه در تاسیس عثمانی و همچنین این نکته که وی از اجداد ترک های عثمانی است، این شخص اهمیت بسیاری برای مردم ترکیه میتواند داشته باشد. به یک کلام بنیانگذار عثمانی کبیر و همچنین امپراطوری روم، ملکشاه سلجوقی بوده است که در زمانی پادشاهی وی بر این مناطق، رگه هایی برای تشکیل حکومت عثمانی ایجاد شده است. همچنین وسعت حکومت وی نیز در تاریخ بسیار مورد توجه است. در زمان ملکشاه نیز اقدامات ارزنده ای صورت گرفته است از جمله نوشتن تقویم شمسی. بنابراین این پادشاه در تاریخ منطقه تاثیر بسزایی داشته است. خواجه نظام الملک توسی نیز از سیاستمداران و اندیشمندان به نام در دوره های مختلف سلجوقی از جمله زمان ملک شاه سلجوقی بوده است. مقبره این دو شخص و همچنین بزرگان سلجوقی در یک مکان در اصفهان قرار دارد.

فارغ از مباحث تاریخی نکته مهم در مبحث ما اهمیت توریستی مقبره خواجه نظام الملک و ملکشاه است. مقبره ای که با وجود اقدامات شهرداری اصفهان، حالت تعطیل دارد و بازدید کننده ای در آن مشاهده نمیشود. علاوه بر اینکه شاید بسیاری از اهالی خود اصفهان نیز از حضور این مقبره اطلاعی ندارند، نمیتوان انتظار داشت که ترکیه ای ها خبری از اجداد عثمانی های کبیر در اصفهان داشته باشند. بنابراین اهمیت شناخت در خصوص این منطقه گردشگری هم برای ایرانیان و هم برای ترکیه ای ها امری مسلم است.

برای ایرانیان از این جنبه که تاریخ سازان این مملکت در این مقبره ها خفته اند و یک مکان ارزشمند تاریخی است.

برای ترکیه ای ها نیز از این لحاظ که به نوعی وضعیت امروزشان که از عثمانی نشات میگیرد، ریشه در امورات ایرانیان زمان سلجوقی و به خصوص ملکشاه سلجوقی دارد. همچنین افرادی که به عثمانی و عظمت تاریخی ترکیه اهمیت میدهند نیز با شناخت به این منطقه و شخص ملکشاه میتوانند گردشگران خوبی برای مقبره ملکشاه باشند که پیامدهای مثبتی برای اقتصاد گردشگری اصفهان و در راس ایران دارد.

در پایان باید گفت که در ایران پتانسیل گردشگری به خوبی میتواند جایگزین بسیاری از درامدهای صادراتی باشد بنابراین لزوم توجه به این مسائل امری ضروری و انکار ناپذیر است. فرهنگ سازی و گسترش فرهنگی در ترکیه در خصوص شناخت این مناطق امری است که باید توسط امور بین الملل و دیپلماسی فرهنگی شکل بگیرد به شرطی که پیش از آن، خود مسولین محلی و افرادی که در راستای گسترش گردشگری در اصفهان و ایران تلاش میکنند، نسبت به برپایی دوباره این مقبره و ملزومات توسعه آن برای گردشگری، را فراهم کنند