جنجال «حیات شبانه» در بهشت

۵۵آنلاین :

بازهم موضوعی نه‌چندان پراهمیت، تبدیل به بحثی پرحاشیه و مناقشه‌برانگیز شد؛ گروهی با تجمع جلوی شورای شهر درباره خطرات آن هشدار داده‌اند و خبرگزاری‌ها و رسانه‌هایی مشخص، علیه آن گزارش، مقاله و مصاحبه منتشر کرده و از خطرات آن نوشته و گفته‌اند. صحبت درباره طرح حیات شبانه یا زیست شبانه است که یکباره از موضوعی حاشیه‌ای، به میدانی برای نبرد، حمله، انتقاد و اعتراض تبدیل شده است. در شبکه‌های اجتماعی نیز گروهی از کاربران در دو سوی این موضوع سنگر گرفته و مشغول یارگیری و اعلام موضع هستند. همه این داستان‌ها و قضایا، مرتبط با طرحی است که بر اساس آن، برخی از اعضای شورای شهر پیشنهاد داده‌اند در مکان‌ها و مسیرهایی مشخص، برخی از فروشگاه‌ها، غذاخوری‌ها و دیگر کسب‌و‌کارهای مرتبط یا اماکن فرهنگی مثل سینماها و... از ساعت 12 شب به بعد اجازه فعالیت داشته باشند. هدف کلی از طرح نیز رونق و امنیت‌بخشیدن به شب‌های شهر و امکانی برای دورهم‌بودن مردم، خانواده‌ها و... عنوان شده است. این طرح را شورای شهر تهران با 14 رأی تصویب کرده است؛ البته پیش‌تر هم پلیس، فرمانداری و حتی رئیس همین شورای شهر مخالفت خود را با اجرای این طرح اعلام کرده بودند، اما از شورای شهر خبرهایی مبنی بر احتمال اجرای طرح به گوش می‌رسد. مخالفت‌ها البته هرکدام از جنبه‌ای متفاوت بود؛ پلیس از ابعاد امنیتی موضوع را دیده و محسن هاشمی گفته من چون ساعت 10 می‌خوابم، تمایلی به این کار ندارم. همه اینها البته در شرایطی است که چندین سال است در ماه رمضان این طرح اجرا می‌شود و سینماها و کسب‌و‌کارهای زیادی اجازه فعالیت دارند و گروه زیادی از شهروندان نیز از آن استقبال کرده‌اند. با این همه، با پایان ماه رمضان همه مخالف این طرح می‌شوند. در همین رابطه زهرا نژادبهرام، عضو شورای شهر پنجم تهران که خود از طراحان و حامیان اصلی طرح است، در صحبت‌هایی در دفاع از این طرح این‌طور گفته است: «یکی از دستاوردهای گسترش زیست شبانه، حل مشکل فضاهای بی‌دفاع شهری است و همچنین توسعه زیست شبانه موجب ارتقای امنیت و نشاط اجتماعی می‌شود. توسعه زیست شبانه موجب فعال‌شدن اقتصاد می‌شود و بر همین اساس برای پویایی طرح یادشده، مذاکراتی با ناجا و سایر نهادهای مرتبط انجام داده‌ایم تا این مهم توسعه یابد و خوشبختانه رویکرد ناجا نیز در‌این‌باره مثبت بوده است. زیست یا زندگی شبانه شامل کار، فعالیت یا تفریح در فضاهای شهری در ساعات شب است. این زیست بر دو نوع است؛ زیست شبانه درونی و زیست شبانه بیرونی. زیست شبانه درونی همان زیست یا فعالیتی است که در داخل فضاهای بسته شهر -مانند کارگاه‌ها، کافه‌ها، باشگاه‌ها و پاساژها- در جریان است. زیست شبانه بیرونی، فعالیت شبانه‌ای است که در فضای بیرونی شهر و خیابان‌ها شکل می‌گیرد». تلاش و کوشش مخالفان برای ابراز مخالفتشان با طرح، چند روزی است که افزایشی معنادار پیدا کرده است. چراغ اول را تجمعی اعتراضی جلوی شورای شهر کلید زد. در این تجمع، تعدادی از حاضران که به گفته رسانه‌ها جمعیتشان بین 30 تا 40 نفر بود، با بلندکردن دست‌نوشته‌هایی از خطرات حیات شبانه برای کانون‌های خانواده گفته بودند. روز گذشته هم دو خبرگزاری فارس و تسنیم در مطالبی جداگانه، در همین رابطه موضع خود درباره این موضوع را که اعتراض و مخالفت بود، بیان کردند. ازجمله در گزارشی از خبرگزاری فارس در همین باره، به نقل از «محمدمهدی فتوره‌چی» که استاد دانشگاه تهران و کارشناس اجتماعی معرفی شده، آمده است: «زیست شبانه علاوه بر سست‌کردن بنیان خانواده و مغایرت آن با اصول و ارزش‌های دینی و فرهنگی، منجر به افزایش ناامنی در کلان‌شهرهای پرآسیبی مانند تهران شده و زمینه ارتکاب جرائمی مانند کیف‌قاپی، گوشی‌قاپی و مزاحمت‌های نوامیسی را به‌شدت افزایش خواهد داد و سارقان و خلاف‌کاران با استفاده از تاریکی معابر و محله‌ها و کاهش شمار مأموران انتظامی، بدون مزاحمت‌های ترافیکی و ترددی، یحتمل از مهلکه یا محل ارتکاب جرم به‌سادگی خواهند گریخت. در زیست شبانه معمولا افراد مجرد و احتمالا بی‌کار و بی‌هدف به چنین زیست غیر‌متعارفی تمایل نشان داده و بدون تردید تجمع و پرسه‌زنی این افراد خوش‌گذران یا حتی جویای کسب‌وکار در زیستگاه‌های شبانه، احتمالا منجر به رنجش و نگرانی معدود خانواده‌های شب‌‌بیدار هنجارگرا و افراد ناتوان و ضعیف خواهد شد». در انتهای گزارش فارس نیز چنین درباره این طرح نتیجه‌گیری شده است: «ارائه طرح زیست شبانه از سوی کسانی صورت گرفته که با مشارکت شهرداری در برگزاری مراسم‌های محرم، کمک به حسینيه‌ها و تکایا و مشارکت در ساخت مساجد مخالفت زیادی داشتند. برخلاف آنچه د‌رحال‌حاضر به‌عنوان مزایاي اقتصادی و ایجاد نشاط در طرح زیست شبانه مدنظر است، هدف اصلی افزایش ترویج سبک زندگی غربی و مخالف آیین‌ها و روش‌های اسلامی و ایرانی است. حال این مسائل را باید در کنار افزایش هزینه‌های بی‌مورد بودجه‌ای برای نیروی انتظامی و نهادهای قضائی، امنیتی و اطلاعاتی نیز قرار داد که برای برخورد با ناهنجاری‌ها در طول زیست شبانه، هزینه‌های بسیاری بر دوش بودجه کشور قرار می‌دهد». خبرگزاری تسنیم نیز در مصاحبه‌‌ای با سردار مرتضی طلایی که خود پیش از این عضو شورای شهر تهران و فرمانده پلیس نیز بوده، به نقل از او اعلام شده: «اکثر شهروندان تهرانی مخالف طرح زیست شبانه هستند». او در این مصاحبه گفته است: «زیست شبانه به معنای گسترش بی‌بندوباری و بسترسازی برای این موضوع در شهر است که عده‌ای خاص در معابر یا برخی نقاط نام‌گذاری‌شده بی‌نظمی کنند و قطعا اکثریت شهروندان تهرانی مخالف چنین طرحی هستند». طلایی همچنین موضوع را از زاویه شباهت ماجرا به کارهای پیش از انقلاب تحلیل کرده و به تسنیم گفته است: «به نظر می‌رسد مطرح‌کردن زیست شبانه در تهران حرکتی نرم و هدف‌دار و شیطنت‌آمیز در احیای موضوعات شب‌زنده‌داری در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی است که ارزش‌های اسلامی و اخلاقی را به‌شدت تهدید می‌کند؛ بنابراین کوتاه‌آمدن در برابر آن به بی‌اخلاقی‌ها و گسترش فساد اخلاقی منجر می‌شود». او موضوع را از زاویه سیاسی هم تحلیل کرد و گفت: «بی‌تردید آنچه به‌عنوان زیست شبانه مطرح شده است بسترسازی و بهره‌برداری‌های سیاسی و تبلیغاتی است؛ درحالی‌که اصلی‌ترین نیازهای اقتصادی و شهری مردم روی زمین مانده و دولت و متولیان امور شهری کمترین توجه را به آن دارند. در فضاسازی‌های تبلیغاتی موضوعاتی مطرح می‌شود که مشخص است دغدغه مسئولان و متولیانی است که دغدغه معیشتی ندارند؛ نه عامه مردمی که در رنج و سختی معیشتی به‌سر می‌برند». همه این اظهارات و واکنش‌ها در شرایطی است که خود پیروز حناچی، شهردار تهران، نیز در گفت‌و‌گویی با روزنامه «شرق» در رابطه با همین طرح حیات شبانه یا زیست شبانه نیز نظر چندان مساعدی ندارد. او در این رابطه در پاسخ به «شرق» می‌گوید: «همین الان هم شما اگر به فنلاند بروید، به پاریس، کپنهاگ در دانمارک و... می‌بینید ساعت 9 شب، شهر تعطیل می‌شود. تنها جاهای خاصی باز هستند. ما به دنبال فضاهای بانشاط شهر هستیم، ولی در همان پاریس، ساعاتی که شهر زنده است، بسیاری از فضاها، بسیار بانشاط و فعال هستند. اگر از حیات شبانه در آن شهرها صحبت کنید، یعنی دیسکو. ما که دنبال دیسکو نیستیم. به دنبال فضای بانشاط هستیم که مردم برای گذراندن اوقات فراغت خودشان و خانواده خود، ساعاتی را آنجا بگذرانند. باید اسمش را درست بگذاریم. ما اسم این را توسعه قلمرو عمومی گذاشتیم؛ یعنی فضاهایی که مردم به شکل عادلانه، در ساعاتی از روز، حتی شب‌ها، روز و شب‌های جمعه و روزهای تعطیل، بتوانند دست زن و بچه خود را بگیرند و اوقاتی را آنجا بگذرانند و با هم شامی بخورند. فکر می‌کنم ما در مفاهمه این قضیه مشکل داریم نه در اصل قضیه وگرنه می‌دانم و اطلاع دارم که رهبری هم تأکید کرده‌اند هر چیزی که ایجاد نشاط و شادی می‌کند، مورد تأیید ایشان هم هست، استقبال می‌کنند تا این اتفاق بیفتد، ولی وقتی این را جور دیگری مطرح می‌کنیم، اسم دیگری برایش می‌گذاریم، طوری که آن اسم متناسب با کاری که می‌خواهیم بکنیم نیست، سوءتفاهم به‌ وجود می‌آورد. نباید به سوءتفاهم دامن بزنیم و کاری کنیم که واقعا دلمان می‌خواهد. اسمی رویش بگذاریم که واقعا منطبق با آن باشد». حناچی در ادامه می‌افزاید: «شما می‌خواهید ساعاتی را در یک محیط سالم با خانواده خود بگذرانید. محیط امنی باشد که خدای‌نکرده کسی جیب شما را نزند. به راحتی بتوانید قدم بزنید و تفرج کنید. اسم درستی باید برایش انتخاب کنیم. جور دیگر هم می‌شود به قضیه نگاه کرد. اینکه شهر در شب، همان‌طور که در روز زندگی می‌کند، در شب هم زندگی می‌کند. وقتی نیازمند چیزی در شب هستید، نباید همه شهر تعطیل باشد. باید مکان‌هایی باشد که مشکلات شما را حل کنند. جالب است بدانید كه شهروند آرژانتینی، شب تا صبح 200 میلیون کار می‌کند. از آن‌طرف، زیبایی‌هایی که در روز می‌بینید، در شب هم باید ببینید. با نورپردازی، نقاط شاخص شهر باید قابل درک باشد و زیبا معرفی شوند. اینها همان چیزهایی است که می‌تواند در شب اتفاق بیفتد. باید هم اتفاق بیفتد. منتها احتیاج به گفت‌وگو داریم و استفاده از عبارت‌هایی که به حساسیت‌های بیخود دامن نزند».