شفافیت و جسارت؛ شرط عبور از بحران اقتصادی

رضا رئیسی، روزنامه‌نگار، در یادداشتی که در  نوشت:

شرایط عمومی کشور در حوزه‌های مختلف و متکثر چندان خوشایند نبوده و نیست، آنچنان که دولت پیش‌تر اعلام کرد که امکان تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه را در شرایط موجود ندارد و عنوان شد که ١٢ سرفصل از ١٣ سرفصل برنامه قابلیت اجرا و نتیجه‌دهی ندارد.

هیچ ناظر منصف اعم از حامیان تا منتقدان دولت نیست که اذعان نداشته باشد، ادامه این وضعیت با شرایط موجود ممکن و میسر نیست و اصلاحات ساختاری به خصوص در حوزه‌های اقتصادی لازم و ضروری و قطعی می‌نماید.

هر چه هست، در اصل لزوم اقدامات اصلاحی و تغییر رویکرد و روندهای موجود، یک اتفاق نظر و هم‌رای‌ای همگانی غیر قابل کتمان است، و اگر اختلاف و تفاوتی هست، پیرامون چگونگی دستیابی به اهداف و نتایج است نه اصل آن.

درست اینجاست که دولتمردان وظیفه خطیر و نقش کلیدی خود را ایفا می‌کنند. آنان می‌بایست به شیوه‌ها و روش‌هایی اتکا کنند که این خواست عمومی و اتفاق نظر نخبگانی را از بهترین مسیر و با کمترین هزینه محقق و کشور را از چالش‌های صعب و سخت گذر داده و با عبور از گردنه‌های پر پیچ و خم به ساحل آرامش رهنمون کنند.

در این مسیر شجاعت و جسارت در تصمیم‌گیری، بهره‌گیری از استراتژی مشخص و هدفمند از پیش طراحی شده، جلب همراهی و اقناع افکار عمومی برای طی طریق در این مسیر، از بدیهیات اولیه و ضروریات حرکت در مسیری معقول و متوازن است.

یکی از مهم‌ترین فاکتورها و متغیرهای تعیین کننده البته اعتماد به نفس در حلقه تصمیم گیران است، اعتماد به نفسی که در پیامدش شجاعت و جسارت تصمیم گیری‌های بزرگ را در پیامدش دارد و از طرف دیگر پالس و پیام اطمینان بخشی را به افکار عمومی متبادر کرد و حرکت در این مسیر را سهل و آسان می‌کند.

به عنوان نمونه، می توان گفت، عموم کارشناسان و حتی بخش عمده‌ای از مردم اذعان و اعتنا دارند که ادامه این وضعیت در حوزه قیمتی و یارانه هنگفت اعطایی در زمینه حامل های انرژی و به طور مشخص در قیمت بنزین، ممکن و میسر نیست و سال‌های سال است که تاخیر در اصلاحات درست و سنجیده و حساب شده و نیز سیاست های اصلاح قیمتی اشتباه و نادرست پیشین، ضررهای هنگفتی را به جامعه تحمیل کرده و دیگر قابلیت بسط و تداوم ندارد.

تا اینجا اکثریت قریب به اتفاق لایه‌های مختلف و متکثر جامعه و سطوح نخبگانی بر لزوم تغییر و اصلاح رویه موجود اتفاق نظر دارند. جایی که منابع هنگفت چند ده میلیارد دلاری مصروف شده و منفعت عمده آن به جیب دلالان و قاچاقچیان می‌رود و هیچ انطباقی هم با هدفمندی یارانه‌ها و عدالت اجتماعی ندارد و بیش از همگان دهک‌های پایین و نابرخوردار جامعه در این فرآیند توزیع یارانه متضرر و مغبون می‌شوند.

در این میان نکته باریک‌تر از مو آن است که هر گونه اصلاح قیمتی تک بعدی، غیر حساب شده و ناگهانی آن هم در شرایط رکود تورمی موجود و فشارهای اقتصادی و اجتماعی آوار شده بر سر مردم، می‌تواند به مثابه جرقه بر انبار باروت باشد و یک سونامی تورمی بنیان افکن در پیامدش داشته باشد.

این درست آنجاست که مولفه‌هایی چون؛ اعتماد به نفس، جسارت و شجاعت در تصمیم گیری، استراتژی از پیش طراحی شده و اقناع افکار عمومی به کار می‌آید.

تجربه آبان ۹۸ که به بهایی سخت و گزاف به دست آمد، اکنون بسیار کلیدی و راهگشاست و عطف به آن تجربه، درست کارهایی که نباید انجام شود، پیش روی ماست.صرف افزایش قیمت تک بعدی که مشخص نشد بر چه مبنا و تعریفی انجام پذیرفت، اقدام ناگهانی و بدون اقناع و اطلاع‌رسانی و فقدان استراتژی مشخص در این زمینه، از درس‌ها و عبرت‌های آن سال و وهله قبلی است که پیش روی ماست.

حال بیایید مروری گذرا بر آنچه گفته شد، داشته باشیم.

لزوم تغییر در روندهای موجود و اصلاحات ساختاری مورد اتفاق و امعان نظر همگانی است، تجربه گذشته نشان داده که اقدامات یک طرفه، غیر حساب شده آن هم به صورت دفعی و ناگهانی و بدون جلب رضایت عمومی و آگاهی بخشی، ناکارآمدی و بطلان خود را نشان داده.

حال تنها کاری که دولتمردان باید به انجام برسانند، آن است که از فرصت موجود، اتفاق نظر جمعی در تغییر شرایط موجود بهره گرفته، با برنامه‌ریزی حساب شده و چند وجهی، شفاف و بدون هیچ گونه پرده‌پوشی، برنامه خود را به مردم عرضه و این مسیر را با همراهی و همدلی و اتحاد ملی پیش ببرند.

البته اگر مسئولان و تصمیم گیران دولتی و حاکمیتی در این زمینه جسارت و شجاعت تصمیم گیری و اعتماد به نفس لازم در ارائه یک برنامه مدون و منسجم و شفاف را به منظر افکار عمومی داشته باشند و به مثابه این روزها یکی به نعل و یکی به میخ نزنند و به مثابه سالهای قبل در هاله‌ای از ابهام و سردرگمی و تکذیبیه‌های پیاپی و ناگهان اقدام دفعی و ناگهانی دست نبرند که آدم عاقل دوبار از یک سوراخ گزیده نمی‌شود.