جرمی به نام زباله‌سوزی

۵۵آنلاین : زباله‌سوزی یا ضربه زدن به محیط‌زیست؟ کدام یک؟ مساله این است که گاهی اوقات برخی افراد به جای درست کردن ابرو چشم را کور می‌کنند. به همین راحتی. آن چنان که آخرین راه مدیریت پسماند را به‌عنوان نسخه کلی می‌پیچند و سوزاندن زباله را به تفکیک و بازیافت آن ترجیح می‌دهند. معضلی بغرنج که تنها تیشه به ریشه محیط‌زیست می‌زند و در نگاه اول پدیده آلودگی هوا را به‌دنبال دارد. این در حالی است که می‌توان با اقدامات راهبردی به مدیریت پسماند پرداخت، بدون آنکه به پیکره طبیعت لطمه‌ای وارد شود. از سوی دیگر، باید گفت که پای عاملان زباله‌سوزی به میان است و باید هر چه زودتر مانع از فعالیت آنها شد، چرا که درغیر این صورت جان طبیعت بیشتر از پیش در خطر است.

به چشممان دور ریختنی هستند، اما حکم طلای کثیفی را دارند که دوباره به کار خواهند آمد. فقط کافی است که مدیریتشان به درستی صورت گیرد. حرف از زباله‌هایی است که بارها و بارها دیده شده در سطح شهر از شیشه اتومبیل‌ها پرتاب می‌شوند یا جلوی درب منازل با قرار گرفتن در کیسه‌های نامناسب و خارج از وقت معین چهره شهر را مخدوش می‌کنند. تازه اینکه چیزی نیست. عمق ماجرا زمانی است که انواع و اقسام زباله‌ها در سطل‌های تعبیه‌شده که معمولا سر برخی کوچه‌ها قرار دارند، جمع‌آوری می‌شوند. اینها وصف حال زباله‌های تولیدشده‌مان هستند که نیازی به کتمانشان نیست. زباله‌هایی که اگر سایه مدیریت راهبردی بر سرشان باشد، می‌توانند در چرخه تولید قرار گیرند و به اشکال گوناگون به بهره‌برداری برسند. این در حالی است که اکنون با معضل زباله‌سوزی در پایتخت روبه‌رو هستیم. پدیده‌ای که با تبعاتش آینده مبهمی را برای محیط‌زیست رقم زده است. گرچه سوزاندن زباله‌ها در کشورهای پیشرفته صنعتی هم مرسوم است، اما اینک توسط برخی در کلانشهر تهران به‌صورت غیراصولی اتفاق می‌افتد که موجب ایجاد بوی نامطبوع و آلودگی هوا شده است. آن چنان که دی امسال جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوای استان تهران برگزار شد و وضعیت بوی نامطبوع در جنوب تهران و مسیر فرودگاه و ارائه گزارشی از وضعیت سایت پسماند تهران مورد بررسی قرار گرفت. در این جلسه براساس گزارش ارائه شده؛ روزانه 9‌هزار تن زباله در تهران تولید می‌شود که به تفکیک شامل، 120 تن زباله پزشکی، 3200 تا 3500 تن زباله قابل اشتعال، 1500 تن زباله ارزشمند و قابل بازیافت، چهار‌هزار تن زباله دارای مواد آلی و قابل تبدیل به کمپوست و بقیه مواد رطوبت موجود در زباله هاست. بنابراین باید گفت که بحث همیشه داغ مدیریت پسماند به قوت خود پا برجاست، اما به چه قیمتی؟ به قیمت سوزاندن زباله‌هایی که معمولا در دنیا به‌عنوان آخرین راه‌حل در نظر گرفته می‌شود؟ معضلی که اکنون گریبان محیط‌زیست را گرفته و آلودگی هوا را دوچندان کرده است. این در حالی است که سوزاندن زباله‌های خطرناک بیمارستانی اصلا راه مناسب و معقولی نیست و نباید نسبت به آن بی‌گدار به آب زد. بنابراین باید هر چه زودتر به شناسایی عاملان زباله‌سوزی پرداخت و قانون ممنوعیت پسماندسوزی را اجرا کرد، چرا که زباله‌سوزی بدون رعایت نکات بهداشتی موجب آلودگی محیط می‌شود و تبعاتی دارد.

۶۰ منطقه زباله‌سوزی در جنوب تهران

چندی پیش عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با انتقاد از عملکرد شهرداری درباره زباله‌سوزی در شهر تهران اظهار کرد که چرا شهرداری با یک متر ساختمان غیرمجاز برخورد می‌کند، اما مشکلات مربوط به زباله‌سوزی را نمی‌بیند؟ همچنین به‌گفته کلانتری در جنوب تهران ۶۰ منطقه زباله‌سوزی وجود دارد. استاندار تهران نیز به موضوع زباله‌سوزی واکنش نشان داد و گفت: پسماندسوزی در سطح شهر تهران خلاف قانون است و هیچ‌کس حق ندارد در هیچ‌جای شهر پسماند را بسوزاند و همه دستگاه‌ها، ادارات و فرمانداری‌ها باید همه توان خود را به کار گیرند و از این تخلف جلوگیری کنند. اگر قرار باشد پسماندسوزی در جایی صورت گیرد حتما باید این کار به تایید محیط‌زیست برسد. محمدحسین مقیمی همچنین با بیان اینکه حقی برای پسماندسوزی در داخل حریم شهر تهران وجود ندارد، تصریح کرد: این موضوع به فرمانداران بخشنامه شده است و باید با جدیت آن را دنبال کنند. پسماندسوزی حتما باید خارج از حریم شهر باشد. عیسی فرهادی، فرماندار تهران نیز درباره زباله‌سوزی در شهر تهران گفته بود: اگر اطراف تهران و در شهرستان‌های دیگر چنین اتفاقی بیفتد و گزارش آن به ما برسد با فرمانداری‌های مربوطه مکاتبه خواهیم کرد تا برابر قانون با این امر برخورد قاطع صورت بگیرد.

زباله‌سوزی در مناطق ۱۸ و ۱۹پایتخت

اواخر ماه گذشته رئیس اداره محیط‌زیست شهر تهران با اشاره به اینکه پسماندسوزی جرم است و علاوه بر آلودگی هوا سبب بروز مشکلاتی برای مردم می‌شود، تصریح کرد: اداره محیط‌زیست شهر تهران و سایر دستگاه‌های متولی در تلاش هستند تا عاملان زباله‌سوزی را شناسایی و با آنها برخورد کنند. محمدحسین بازگیر ادامه داد: متاسفانه زباله‌سوزی به‌گونه‌ای است که برخی اوقات عاملان زباله سوزی مشخص نیستند. به این معنا که عده‌ای در نقطه‌ای از شهر پسماندها را آتش می‌زنند، بلافاصله محل را ترک می‌کنند و نشانی از خود بر جای نمی‌گذارند. او با بیان اینکه در شهر تهران مناطقی از جنوب شهر درگیر آلودگی‌های ناشی از زباله‌سوزی هستند، اظهار کرد: در منطقه ۱۹خلازیر و منطقه ۱۸ تقی آباد زمین‌های اوقافی وجود دارد که عده‌ای به‌صورت غیرمجاز در این مکان‌ها کار تفکیک ضایعات، بازیافت و آتش‌زدن باقیمانده‌ آنها را انجام می‌دهند. به‌گفته بازگیر در حال حاضر دو پرونده در مراجع قضائی برای این موضوع تشکیل شده است و منتظر هستیم تا عاملان زباله‌سوزی در این مناطق به سزای عمل خود برسند. رئیس اداره محیط‌زیست شهر تهران با تاکید بر اینکه یکی از اولویت‌های ما در برنامه گشت و پایش پیدا کردن مکان‌هایی است که در آنجا زباله‌سوزی می‌شود، اظهار کرد: زباله‌سوزی و ضایعات‌سوزی تهدید علیه بهداشت عمومی و سلامت جامعه است. اداره محیط‌زیست مسئول شناسایی این افراد و معرفی آنان به مراجع قضائی است. به گزارش ایسنا، بازگیر اظهار کرد: شهرداری تهران در حوزه مدیریت پسماند، مسئولیت مستقیم و اجرایی دارد و ما نیز از این نهاد می‌خواهیم که موضوع زباله‌سوزی را با جدیت پیگیری کند.

زباله‌هایی که دزدیده و سوزانده می‌شوند

«شهروندان تهرانی روزانه بین هشت تا ٩‌هزار تن زباله تولید می‌کنند که این میزان زباله تولیدشده توسط تهرانی‌ها از نرم بین‌المللی و استاندارد معمول دنیا بالاترست و اصلا رویه و رفتار خوبی نیست.» اینها را زهرا صدراعظم‌نوری به «آرمان» می‌گوید؛ رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران. به‌گفته او باید تلاش کنیم که الگوی مصرفمان را اصلاح كنیم و درست و بهینه مصرف کردن را در برنامه زندگی‌مان ترویج داده و به‌عنوان یک فرهنگ آن را نهادینه كنیم. صدراعظم‌نوری می‌افزاید: این میزان زباله‌ای که تولید می‌شود علاوه بر برداشت از منابع طبیعی، پسماندهایی از خود به جا می‌گذارد و مشکلاتی برای محیط‌زیست ایجاد می‌کند. او با بیان اینکه بخشی از پسماندها تر و بخشی دیگر به‌صورت خشک هستند، ادامه می‌دهد: بنابراین اگر در یک پروسه درست پسماندهای تولید شده تفکیک شوند و در این چرخه از مبدأ تا مقصد مورد بازنگری قرار بگیرند، بخشی به چرخه تولید قابل برگشت است، بخشی به‌صورت کمپوست بهره‌برداری خواهد شد و بخش دیگر زباله، می‌تواند تبدیل به انرژی برق شود. این عضو شورای شهر تهران اضافه می‌کند: از سوی دیگر، بخشی از زباله‌ها نیز باید دفن یا امحا شوند. او اظهار می‌کند: در سطح شهر تهران شاهد هستیم که برخی افراد زباله‌ها را از داخل سطل‌های زباله می‌ربایند. به‌ویژه زباله‌هایی که می‌توانند دوباره به چرخه تولید بازگردند. مثل پلاستیک، فلزات و چیزهای مشابه آن. صدراعظم‌نوری ادامه می‌دهد: بنابراین وقتی زباله‌های ربوده شده مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، از آنجایی که به‌صورت درست و بهداشتی این امر اتفاق نمی‌افتد، معضل جدیدی به وجود می‌آید و علاوه بر انتقال میكروب و آلودگی محیط، سلامتی افرادی که این کار را انجام می‌دهند به خطر می‌افتد. او بیان می‌کند: این در حالی است که متاسفانه بخش دیگری از پسماند‌ها توسط افرادی سوزانده می‌شوند. سوزاندن زباله‌ در نقاط مختلف شهر ایجاد آلودگی می‌کند. برای مثال علاوه بر آلودگی هوا، خاکی که در آن محدوده است را به‌شدت تخریب می‌کند. گازهایی که از سوزاندن زباله‌ها ایجاد می‌شوند، به اندازه کافی آلوده و سمی هستند و به‌ویژه برای شهروندان آن محدوده مخاطراتی خواهند داشت. رئیس کمیسیون سلامت٬ محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران می‌گوید: اقدام موثر شورای شهر و شهرداری تهران در این راستا این است که برای سال 97 برنامه‌ریزی کرده و قرار است که طرح جامع و تفصیلی مدیریت پسماند تهیه شود. او می‌افزاید: طرح کاملی که از نقطه شروع تا نقطه انتها فرآیند مدیریت پسماند را مورد مطالعه دقیق قرار داده و چگونگی اقدامات را بررسی و تبیین می‌کند. بنابراین با اتمام این مطالعه کار عملیاتی شروع خواهد شد. صدراعظم نوری عنوان می‌کند: ما پیش‌بینی می‌کنیم که از این به بعد بتوانیم با فرهنگسازی تولید زباله را کاهش دهیم و بعد هم زباله‌ها را از مبدأ تفکیک کنیم، به‌گونه‌ای که بخشی از زباله‌های قابل بازگشت به چرخه تولید بازگردد و بخشی هم به کمپوست تبدیل شده و بخش دیگر هم همآن‌طور که گفتم انرژی تولید کنند.