[مهتاب جودکی] فعالان محیط‌زیست روسیه می‌خواهند «کاسیا» را به دریای سیاه برگردانند؛ جایی که روزی خانه این دلفین تنها بود. «کاسیا» که در استخری در بلندترین برج تهران تنهاست، در روسیه آشنایان زیادی دارد. آن‌قدر که به خاطر بازگرداندنش با مسئولان ایران مکاتبه کرده‌اند و استخر قرنطینه‌ای برایش ساخته‌اند به امید اینکه برگردد و یک روز در دریای سیاه غوطه‌ور شود. تعطیلی دلفیناریوم برج میلاد، بعد از پنهان‌کردن مرگ «آلفا»، دیگر دلفین این مجموعه در دی‌ماه سال گذشته، به انتشار ویروس کرونا و تعطیلی‌های گسترده‌تر گره خورد اما پیگیری‌های «شهروند» نشان می‌دهد که بهره‌بردار این مجموعه به دنبال راه‌اندازی دوباره دلفیناریوم است. این درحالی است که گردانندگان کمپین روسیه هم اسنادی منتشر کرده و مدعی شدهاند که این دو دلفین از ابتدا به‌طور غیرقانونی از دریای سیاه صید شدهاند و حیواناتی اسیر نبوده‌اند.
آوای دلفین تنها در همه گوش‌ها پیچید
«این آوای تنهایی است. ناامیدی این‌چنین فریاد می‌زند. این کاسیاست؛ دلفین دریای سیاه. دلفیناریوم تعطیل شده است. هیچ‌کس اینجا نیست. کسی نخواهد آمد. دلفین دارد دیوانه می‌شود. ما باید او را نجات دهیم و به خانه برگردانیم.» الکساندر واسیلیو، از فعالان داوطلب محیط‌زیست روسیه، این جمله‌ها را پای فیلمی از کاسیا گذاشته که مربوط به هفته‌های پس از مرگ آلفاست. او جزو گروهی از فعالان محیط‌زیست است که برای بازگشت دلفین تنها تلاش میکند و در اولین درخواستش از همه خواست نامه‌ای به وزارت امورخارجه روسیه بنویسند و هرکس به زبان خود درخواست کند که کاسیا باید به زیستگاهش در دریای سیاه برگردانده شود. داستان کاسیا را همه شنیده‌اند و در شبکه‌های تلویزیونی روسیه هم گزارش‌هایی درباره این دلفین پخش شده است. الکساندر در گفتوگو با «شهروند» می‌گوید: «اطلاع‌رسانی درباره کاسیا چنان بوده که بسیاری از مردم در سراسر جهان سرنوشت او را دنبال می‌کنند. برای بازگرداندن کاسیا نامههایی به وزارت امورخارجه روسیه فرستادیم. همکارم سوفیا این مکاتبات را انجام داد و درنهایت به ما گفته شد که تعامل بین کشورها وجود دارد. به‌علاوه پولی برای ساخت استخر کاسیا جمع‌آوری کردیم و آن را در ساحل دریای سیاه ساختیم تا این دلفین برای بازگشت به زیستگاهش آماده شود.» محیط‌زیستی‌های روسیه با هشتگ «دلفین‌های آزاد» درباره کاسیا می‌نویسند. موضوع فقط کاسیا که در تهران مانده، نیست، فعالان محیط‌زیست ١٠٠هزار امضا برای ممنوعیت صید نهنگ‌ها و دلفین‌ها در اقیانوس‌ها برای دلفیناریوم‌ها جمع‌آوری کرده‌اند. آنها در این کارزار درخواست‌شان را به رئیس‌جمهوری روسیه و معاونان نخست‌وزیر فرستاده و خواسته‌اند برای ممنوعیت صید حیوانات دریایی حمایت‌شان کنند.
فروش آلفا و کاسیا غیرقانونی بوده
صاحبان دلفیناریوم تهران، هربار در دفاع از فعالیت‌شان گفته‌اند این دلفین‌ها از ابتدا در اسارت بزرگ شدهاند و به این وضع عادت دارند و سازمان محیط‌زیست با همین ادعا به آنها مجوز داد. اما مدارکی که نهادهای محیط‌زیستی منتشر کرده‌اند، نشان می‌دهد این دلفین‌ها از دریای سیاه آمده‌اند. سنتر اورسینوس، مرکزی است که همراه با گروه بین‌المللی نجات حیوانات برای نجات پستانداران دریایی فعالیت میکند، ادعا کرده: «(این دلفین‌ها) در سال ٢٠١١ شکار شده و در سال ٢٠١٥ به ایران صادر شدهاند.» این مرکز علمی غیرانتفاعی محافظت از پستانداران دریایی می‌خواهد هرطورشده، این دلفین را نجات دهد. سوفیا بیلیوا، بازرس عمومی حفاظت از محیط‌زیست و مسئول وب‌سایت سنتر اورسینوس که این کارزار را در روسیه به راه انداخته، به «شهروند» توضیح می‌دهد: «این دلفین‌ها به ایران قاچاق نشده‌اند. موضوع مهم اینجاست. قاچاق حرکتی پنهانی برای انتقال کالاست اما آلفا و کاسیا به‌طور غیرقانونی از اوکراین به ایران فروخته شدهاند.»
این مرکز با انتشار تصاویری از کاسیا نوشته است: «از یک واحد مسئول پاسخ مثبتی (درباره انتقال کاسیا) دریافت کرده‌ایم. در این مدت کارهای سخت و منظمی انجام دادیم؛ ارسال نامههایی برای درخواست کمک به سازمان‌های خیریه و بنیادهای مختلف، در بخش خصوصی و دولتی. » با درخواست‌های سنتر اورسینوس کمک‌های مردمی به حساب این مرکز واریز شده است. آنها این پول را برای ساخت استخر قرنطینه هزینه کرده‌اند: «حالا یک استخر اصلی بزرگ آب گرم داریم که آب دریای سیاه را با دمای طبیعی در خود دارد. استخر قرنطینه به این دلیل ساخته شده که دمای آب در استخر اصلی در زمستان سردتر است و این اختلاف دما دلفین را می‌کشد. قصد ما این است که در استخر قرنطینه، تعادل دمایی را حفظ کنیم. حالا که در فصل تابستان هستیم، استخر اصلی آب گرم دارد و زمان مناسبی است برای سازگاری دلفین با محیط طبیعی. با همه اینها در نبود کاسیا نمی‌توانیم این کار را به پایان برسانیم.»سوفیا بیلیوا از مکاتبه با دستگاه‌های دولتی می‌گوید: «ما برای تصمیم‌گیری درباره امکان اجرا و تأمین هزینه پرواز کاسیا، به دولت روسیه درخواستی ارسال کرده‌ایم. مکاتبات بسیاری با دستگاه‌های دولتی داشته‌ایم و این نامه‌نگاری‌ها همچنان ادامه دارد. در این مکاتبات به ما گزارش داده‌اند که وزارت طبیعت روسیه درباره مجوز صادرات این دلفین (کاسیا) درخواستی به نهادهای اداری مربوط در ایران داده است. وزارت طبیعت می‌خواهد درباره صدور این اسناد اطمینان حاصل کند.» آنها هنوز نمی‌دانند موضع ایران چیست و آیا قرار است دلفین را به روسیه واگذار کنند یا نه. قرار است کارزارشان تا ژانویه ٢٠٢٠ ادامه داشته باشد. خبر پنهان کردن مرگ آلفا آنها را نگران کرده است: «به نظر می‌رسد کسی که آلفا و کاسیا را به ایران فروخته، دیگر در روسیه نیست. ما باخبریم که آلفا در دلفیناریوم تلف شد و صاحبان دلفیناریوم مرگش را پنهان کردند.» آنها برای نجات دلفین‌ها و نهنگ‌ها حتی به قوانین روسیه برای استفاده از حیوانات برای «اهداف فرهنگی و سرگرمی» اعتراض کرده‌اند، علیه قاضی دادگاه عالی جمهوری کریمه درباره بی‌توجهی به شکار این حیوانات شکایت و حتی به وزارت فرهنگ اعتراض کرده‌اند که چرا از ترکیب «اهداف فرهنگی و سرگرمی» برای استفاده از حیوانات واکنشی نشان نداده و در نامه‌ای گفته‌اند: «در یک جامعه متمدن استفاده از حیوانات وحشی برای تفریح و سرگرمی ، غیراخلاقی است.»
تصمیم ایران چیست؟
سی‌ویکم تیر، جلسه‌ای در دفتر مدیریت و حفاظت حیات وحش برگزار می‌شود. مسئولانی از سازمان حفاظت محیط زیست، اداره محیط زیست استان و دلفیناریوم تهران در این جلسه حاضرند و نماینده شهرداری غایب است. طبق صورت‌جلسه مقرر می‌شود شهرداری امکان استقرار دلفین‌ها را در جای قبلی بررسی کند، دلفیناریوم به برج میلاد درباره راه‌اندازی دوباره این مکان درخواست دهد و البته در اولین فرصت برای خروج این دلفین پیگیری و رایزنی کند و نتایج تمامی این اقدامات به اداره محیط زیست استان تهران منعکس شود.
شهاب‌الدین منتظمی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش در معاونت محیط زیست طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست به «شهروند» می‌گوید: «بهره‌بردار دلفیناریوم درخواست داده که دلفین را به دریای سیاه منتقل کند. ما هم در سازمان حفاظت محیط زیست، با توجه به اوضاع دلفین موافقت و حتی مجوز سایتیس را هم برای انتقال آن صادر کردیم. اما همه این اتفاقات با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی پروازها مصادف شد. آنها مجوز انتقال دارند، اما راهِ رفتن بسته است.» او البته از درخواست راه‌اندازی دوباره دلفیناریوم هم خبر می‌دهد: «از طرف دیگر، صاحب دلفین درخواست داده تا زمان فراهم‌شدن مقدمات انتقال بتوانند به فعالیت‌شان ادامه دهند، اما موافقت ما با این کار بستگی به این دارد که شرایط مجموعه بررسی شود.» با این همه، به گفته او «به‌طور قطع» قرار نیست دلفین دیگری به مجموعه اضافه شود و به همه استان‌ها ابلاغ شده که هیچ مجوزی برای راه‌اندازی دلفیناریوم صادر نشود. شینا انصاری، مدیر کل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران هم به «شهروند» می‌گوید: «این جلسه به درخواست متقاضی پیمانکار مربوطه و بدون حضور نماینده شهرداری برگزار و صورت‌جلسه‌ای در آن تنظیم شده که براساس آن شهرداری باید شرایط ادامه فعالیت دلفیناریوم را بررسی کند. این در حالی است که ما از قبل چندین مکالمه با برج میلاد داشته‌ایم و کمیته محیط زیست شورای شهر هم تأکید داشته که فعالیت مجدد دلفیناریوم نباید صورت گیرد و دلفین بازمانده به این دلیل که حیوانی اجتماعی است، باید از این محیط بسته خارج شود. ما در نامه به صراحت عنوان کردیم که چون این دلفین تنها مانده و احتمال افسردگی‌اش زیاد است، بهتر است که هرچه زودتر از کشور خارج شود.» او تأکید میکند که شهرداری تهران مخالف فعالیت دوباره دلفیناریوم است و ادامه می‌دهد: «قرار بر این بود که پیمانکار در هفته گذشته، در جلسه‌ای با مسئولان شهرداری موضوع را مطرح کند، اما ما قبلا به صورت مکتوب اعلام کرده‌ایم که اینجا نباید دوباره فعال شود و دلفین را باید به مراکز مربوطه عودت بدهند.»
دیدگاه تان را بنویسید