سرمایه‌گذاران صادراتی مسکن؛ از دبی تا ترکیه

به‌رغم هشدارهایی که در ماه‌های اخیر نسبت به خرید خانه در دیگر کشورها در رسانه‌ها منتشر شده است، اما به نظر می‌رسد شرایط ارائه‌شده در ترکیه چنان وسوسه‌برانگیز است که برخی افراد هر‌طور شده سرمایه خود را جمع می‌کنند و آن را برای خرید خانه به ترکیه انتقال می‌دهند. شاید اکنون این سوال مطرح شود که چرا در یک سال اخیر ایرانیان تا این حد از خرید خانه در ترکیه استقبال نشان داده‌اند؟ دلایل مختلفی برای پاسخ به این پرسش می‌توان برشمرد؛ اما اصلی‌ترین دلیل به تغییر سیاستی بازمی‌گردد که از سال گذشته دولت این کشور آن را در دستور کار قرار داد؛ تا سال 2018 میلادی اتباع خارجی با خرید خانه‌ای یک میلیون دلاری می‌توانستند اقامت این کشور را بگیرند، اما به یکباره دولت اردوغان این سیاست را تغییر داد و رقم خرید مسکن برای اعطای اقامت را به یک‌چهارم رساند. چنان‌که دیگر شهروندان سایر کشورها با خرید خانه‌ای به ارزش 250 هزار دلار می‌توانند به‌راحتی مقیم ترکیه شوند. البته سایر سیاست‌های ترکیه برای جذب سرمایه‌گذاری هم باعث شده است سرمایه‌گذاران زیادی برای فعالیت اقتصادی وارد این کشور شوند. اینها ازجمله مواردی است که می‌توان آنها را در رسته جاذبه‌های توریستی و سرمایه‌گذاری قرار دارد. اما عوامل دافعه کشورهای دیگر نیز نقش بسزایی در این زمینه داشته تا به‌ویژه کشورهایی که اقتصادشان مانند ایران با رکود مواجه است، سرمایه‌گذاران خود را به ترکیه صادر کنند، اتفاقی که ارزبری فراوانی دارد و متاسفانه به زیان کشور تمام می‌شود. دافعه‌ سرمایه‌گذاری در ایران تحریم، نوسانات ارزی، نااطمینانی از آینده اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور، رکودتورمی، تصمیمات خلق‌الساعه مسئولان، نبود سیاست‌های حمایتی، رشد بیکاری و معضلات فرهنگی - اجتماعی ازجمله عوامل دافعه‌ای هستند که سرمایه‌گذاران را به سوی دیگر کشورها سوق می‌دهند. از این رو صاحبان سرمایه هر بار یک کشور را برای فعالیت انتخاب می‌کنند. این افراد یک روز بازار ارمنستان و امارات را به دست می‌گیرند، روز دیگر بنا به تسهیلات درنظرگرفته‌شده به بازار مسکن ترکیه هجوم می‌برند. نکته مسلم اینکه این افراد توجه خاصی به بازار مسکن ایران ندارند. این امر نشان می‌دهد حتما مشکلاتی در داخل بازار و اقتصاد وجود دارد که همواره به این شکل فرار سرمایه اتفاق می‌افتد. البته مسئولان کشور همواره در صحبت‌های خود به سرمایه‌ ایرانی‌های خارج از کشور اشاره دارند، اما باید توجه داشت این سرمایه‌ها زمانی وارد کشور می‌شود که گردش آن در اقتصاد با کمترین ریسک همراه باشد. یقینا اقتصادی که نوسان قیمت کالاها و خدمات در آن روزانه است جای مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست. همچنین سیاست‌هایی که به اجرا گذاشته می‌شود تناسب چندانی با خواسته تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران ندارد. نگاهی به لایحه بودجه سال آینده نشان می‌دهد که همچنان دولت قصد دارد مالیات خود را از طریق بخش مولد و شفاف اقتصاد افزایش دهد، از سوی دیگر بانک‌هایی که دارای املاک خالی نجومی‌قیمت هستند از پرداخت مالیات معاف شده‌اند. طبیعتا در چنین شرایط از سرمایه‌گذاری که توان فعالیت در کشوری که ثبات بیشتری دارد، نمی‌توان انتظار داشت که با سرمایه‌گذاری در ایران به سرمایه خود چوب حراج بزند. زمانی می‌توان به جذب این سرمایه‌ها امید داشت که زیرساخت‌های آن را فراهم کرد.