آیا نقش ترکیه در منطقه تغییر کرده است؟

۵۵آنلاین :

درگیری ها در شمال شرق سوریه کمتر از روزهای گذشته شده است، آنهم به این دلیل است که نیروهای کرد سوری بر اساس توافق روسیه و ترکیه عقب نشینی کرده اند، اما آنها همچنان به کمک آمریکایی ها امیدوار هستند.غافل از اینکه نمی دانند که واشنگتن پشت درهای بسته چه زد و بندی با اردوغان داشته است. آنطور که پیداست آمریکا خیمه زدن بر نفت سوریه را به حمایت از کردها ترجیح داده است. در همین حال پوتین نیز سهم خود را از اردوغان گرفته است. این وسط می ماند دولت مرکزی که همچنان اجازه ورود به این مناطق را ندارد! در همین باره سیدعلی قائم مقامی کارشناس برجسته مسائل ترکیه معتقد است که در این حالت سوریه عملا تجزیه شده است.

مشروح مصاحبه را می خوانیم:

مقامات ترکیه پس از توافق برای آتش بس اعلام نکرده اند که ایا قصدی برای حمله مجدد دارند یا خیر اخرین خبر مربوط به سفیر ترکیه در سوریه می شود که گفته است برنامه ای برای حمله جدید به شمال شرق سوریه نداریم. اول بفرمایید که اردوغان به طور کلی از سوریه چه می خواد و اینکه پایان کار به کجا ختم خواهد شد؟

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه از اوایل آغاز جنگ تروریستی علیه نظام بعثی حاکم بر سوریه، از گروه های تروریستی حمایت کرد. گروه های تروریستی سلفی تکفیری اکنون تحت امر ارتش و سازمان اطلاعاتی ترکیه به "جیش الوطنی/ ارتش ملی سوریه" تبدیل شده اند.

"شورای ملی ائتلاف مخالفان و انقلابیون سوری" مستقر در استانبول "حکومت موقت سوریه به نخست وزیری عبدالرحمان مصطفی" اعلام کرده اند. جیش الوطنی نیز ارتش حکومت موقت محسوب می شود. اردوغان بشار اسد رئیس جمهور سوریه و ارتش ملی عربی سوریه تحت فرماندهی بشار اسد را نا مشروع می داند. بدین سبب تلاش می کند که همه مناطق شمال سوریه را اشغال کرده و آن مناطق را تحت سلطه جیش الوطنی قرار دهد و از ورود ارتش ملی سوریه به این مناطق پیشگیری کند و به دنبال آن حدود دو میلیون نفر از آوارگان سوری ساکن ترکیه را به این مناطق منتقل کند.

اردوغان حتی تهدید کرده است که اگر ارتش سوریه وارد مناطق شمال سوریه از جمله مناطق شرق فرات شامل "جرابلس- اعزاز-الباب" منطقه عملیاتی سپر فرات تا عفرین و ادلب شوند؛ ارتش ترکیه با آنها مقابله خواهد کرد. اردوغان همچنین گفته است که منبج و عین العرب نیز باید تحت کنترل ارتش ترکیه و جیش الوطنی قرار گیرد. ترکیه با مجوز آمریکا و براساس قرارداد 13 ماده ای عملیات چشمه صلح را آغاز کرد و به منطقه بین تل ابیض تا راس العین به عمق 32 کیلومتر و طول 120 کیلو متر وارد شد و با نیروهای دموکراتیک سوری و یگانهای مدافع خلق وابسته به "اتحاد جوامع کردستان به رهبری عبدالله اوج آلان" و تحت حمایت اطلاعاتی ،نظامی و تسلیحاتی آمریکا به نبرد پرداخت.

گفته می شود حدود 800 نفر ار نیروهای دموکراتیک سوری و یگانهای مدافع خلق کشته شدند. بنا به گفته اردوغان بیش از سی نظامی و غیر نظامی تبعه ترکیه و 130 شبه نظامی جیش الوطنی تبعه سوریه در عملیات چشمه صلح کشته شدند. بنا به توافق 13 ماده ای ترکیه و آمریکا قرار بود که شبه نظامیان "نیروهای دموکراتیک سوری" در منطقه عملیاتی چشمه صلح به زیر خط اتوبان " M-4" عقب نشینی کنند.

در همین حال آمریکا اعلام کرده است که این نیروها به زیر اتوبان " M-4" عقب نشینی کرده اند. اما وزارت خارجه و دفاع ترکیه تاکید کرده است که صحت این ادعا باید توسط نیروهای نظامی و اطلاعاتی ترکیه تایید شود و در صورتی که نیروهای یگانهای مدافع خلق در مناطق بالای اتوبان دیده شوند، ارتش ترکیه آنها را نابود خواهد کرد. یکی از مواد توافق نامه ترکیه و آمریکا؛ خودداری آمریکا از اعلام تحریمهای جدید علیه ترکیه در دوره آتش بس در منطقه عملیات چشمه صلح و بعد از تایید عقب نشینی و توقف عملیات تحریمهای اعلام شده قبلی آمریکا لغو شود. اما کنگره آمریکا دو طرح"نسل کشی ارامنه" و "تحریمهای جدید علیه ترکیه" را تصویب کرد.

توافق میان اردوغان و پوتین چه بود؟ ایا رئیس جمهور ترکیه توانسته است که پوتین را برای ادامه عملیات راضی نگه دارد؟

رجب طیب اردوغان و ولادیمیر پوتین روسای جمهور ترکیه و روسیه در سوچی توافق نامه ده ماده ای امضاء کردند. براساس این توافق نامه باید نیروهای دموکراتیک سوری و یگانهای مدافع خلق مستقر در مناطق بین تل ابیض تا جرابلس در غرب منطقه عملیاتی چشمه صلح و از راس العین تا مرزهای عراق در شرق منطقه عملیاتی چشمه صلح تا عمق 32 کلیومتری عقب نشینی کنند. روسیه نیز اعلام کرد ؛ 34 هزار نفر از نیروهای یگانهای مدافع خلق با سه هزار سلاح سنگین به زیر خط منطقه امن عقب نشینی کرده اند. این در حالی است که اردوغان گفته است ترکیه باید کنترل مناطق شرق فرات به طول 444 کیلومتر را تحت کنترل خود قرار دهد. اما آمریکا و روسیه از ورود ارتش ترکیه و شبه نظامیان جیش الوطنی به این مناطق جلو گیری می کنند.

عقب نشینی نیروهای دموکراتیک سوری و یگانهای مدافع خلق به زیر خط عمق 32 کیلومتری باعث شده است که مناطق شرق سوریه تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوری وابسته به ارتش آمریکا درآید.

مناطق شرق فرات سوریه دارای معادن غنی، نفت و گاز، کانالهای آبی و سد ها ، کشاورزی و دامپروری هستند. آمریکا و ترکیه با همکاری یک دیگر تلاش می کنند که دولت و ارتش سوریه را از این امکانات اقتصادی و انرژی محروم کنند.

اردوغان مدعی است که چشمداشتی بر اراضی سوریه ندارد. اما سیاست عملی وی، خلاف این ادعا را ثابت می کند. اردوغان و مولود چاووش اوغلو مدعی هستند که ارتش ترکیه با تکیه به قرارداد آدانا برای مبارزه با تروریسم حق دارد وارد خاک سوریه شود و از حق دفاع از خود و حفظ بقا دولت ترکیه برخوردار است. اما از سوی دیگر تهدید کرده است که از نبرد جیش الوطنی با ارتش سوریه تحت فرماندهی بشار اسد حمایت می کند .

با اینحال می بینیم که علیرغم تهدیدات اردوغان کمیته تدوین قانون اساسی جدید سوریه تشکیل شد . در این کمیته نمایندگان گروه های مخالف دولت سوریه تحت ضمانت و حفاظت ترکیه ، نمایندگان حکومت بشار اسد تحت حمایت جمهوری اسلامی ایران و روسیه، نمایندگان گروه های مردمی سوری تحت حمایت سازمان ملل متحد گرد هم آمدند.

با توجه به توافق پوتین و اردوغان وضعیت بین آمریکا و روسیه چگونه است؟ و به طور خاص برای ایران چه خطری وجود دارد؟

آمریکا به صورت مستقیم و روسیه بطور ضمنی نیروهای دموکراتیک سوری و یگانهای مدافع خلق را تحت حفاظت خود قرار داده اند. توافق 10 ماده ای ترکیه و روسیه باعث شده است که بخشی از نیروهای ارتش ملی عربی سوریه به فرماندهی بشار اسد به مناطق منبج، عین العرب، حسکه، قمیشلی، جیزره و کمالیه وارد شوند. در نتیجه طرح اردوغان برای اشغال مناطق شمال شرق فرات شکست خورده است.

آمریکا برای حفظ امنیت و منافع غیر مشروع و تهاجمی رژیم اسرائیل نژاد پرست، در سوریه باقی خواهد ماند. هدف آمریکا قطع و یا تهدید روند برقراری و گسترش ارتباط ایران و عراق با سوریه است. آمریکا مناطق غرب عراق و شرق سوریه را تحت اشغال خود نگه خواهد داشت. چنانکه دونالد ترامپ و سنتکام و پنتاگون مدعی هستند که از کشتار کردها پیشگیری خواهند کرد و اجازه نخواهند داد امنیت منابع نفت و انرژی سوریه و عراق به خطر بیفتد.

اردوغان سیاست برقراری موازنه قوا بین آمریکا و روسیه را در سوریه دنبال می کند و بر روی طنابی که یک طرف آن در دست آمریکا و یک طرف آن در دست روسیه است حرکت می کند. روسیه و آمریکا نیز نمی خواهند که ترکیه را از دست بدهند و یا بطور کامل به سوی دیگر سوق دهند. سوریه در این شرایط به صورت عملی تجزیه شده است.

به نظر شما چرا اردوغان این سیاست رو دنبال می کند آیا در داخل کشور دچار فشار سیاسی شده است یا پاکسازی های زمان کودتا در این کشور تاثیر منفی بر وجهه او گذاشته است؟

رجب طیب اردوغان همه کادر رهبری و موسس اولیه حزب عدالت و توسعه را پاکسازی کرده است. در داخل حزب کشمکش شدیدی وجود دارد. تعدادی از رهبران حزب عدالت و توسعه و نمایندگان مجلس این حزب به دستور اردوغان رئیس حزب عدالت و توسعه اخراج و و یا وادار به استعفاء شده اند.

نارضایتی از نظام ریاست جمهوری افزایش یافته است. مخالفان داخلی حزب عدالت و توسعه تاکید می کنند که حاکمیت انفرادی بوجود آمده است و حزب عدالت و توسعه از اصول اولیه تاسیس جدا شده است. نظام رانتی و خانوادگی بر حزب و دولت ترکیه حاکم شده است. حداقل نیمی از جامعه سیاسی و اجتماعی ترکیه خواهان بازگشت به نظام دولت پارلمانی دموکراتیک هستند. زیرا نظام ریاست جمهوری اردوغان صلاحیت و مسئولیتهای مجلس و قوه قضائیه را پایمال و از آنها سلب اختیار کرده است.

از نظر احزاب مخالف و به ویژه حزب سعادت وابسته به جریان فکری و سیاسی "ملی گوروش" به رهبری مرحوم نجم الدین اربکان ؛ سیاست اردوغان در قبال سوریه منجر به تخریب و کشتار مردم سوریه شده و در راستای خدمت به صهیونیسم است. اردوغان شاهد تضعیف موقعیت خود در سیاست داخلی است و با عملیات برونمرزی و تحریک افکار عمومی و احساست ملی گرایی و نظامی گری تلاش می کند که همه مخالفان را ساکت و تحت کنترل خود بگیرد. چنانکه احزاب مخالف در مجلس ترکیه ناچار شدند که مجوز عملیات برونمرزی ارتش ترکیه را از 31 اکتبر در عراق و سوریه را برای یک سال دیگر تمدید کنند. در غیر اینصورت اردوغان آنها را خائن و حامی تروریسم معرفی کرده و متهم می کند.

رجب طیب اردوغان مدعی است که در سوریه در حال جنگ با کفار است. اما آمریکا و ناتو متحد و شریک استراتژیک ترکیه هستند.

با توجه به وضعیت اردوغان در داخل ترکیه ایا به نفع اوست که به این وضعیت ادامه دهد؛ دقیقا ترکیه چه نقشی را در خاورمیانه ایفا می کند.

اردوغان بشار اسد رئیس جمهور سوریه و ارتش ملی عربی سوریه تحت فرماندهی بشار اسد را نا مشروع می داند. بعد از اشغال عراق توسط آمریکا در سال 2003 میلادی تحولات جدید سیاسی و استراتژیک در خاورمیانه بوجود آمد و کشورهای منطقه دو بلوک رقابت و نبرد شدیدی را آغاز کردند. در یک جبهه محور مقاومت ضد صهیونیستی متشکل از ایران، سوریه، حزب الله لبنان، مردم فلسطین و حماس و جنبش جهاد اسلامی فلسطین قرار گرفت. جبهه ضد محورمقاومت صهیونیستی متشکل از آمریکا، انگلیس و اسرائیل و رژیم های مرتجع و خاندانی دیکتاتوری عرب خلیج فارس سازماندهی و متحد شد.

سوریه برای نجات از انزوا پیمان همکاری استراتژیک با ایران و روسیه منعقد کرد. ایران به بزرگترین حامی سیاسی و اقتصادی سوریه تبدیل شد. زیرا ایران و سوریه و فلسطین وحماس با دشمن خطرناک و اشغالگر نظیر آمریکا و اسرائیل روبرو بودند و هستند. آمریکا تلاش کرد که جهان اسلام و عرب را به دو بلوک "هلال شیعه" و محور سنی تقسیم و تجزیه و باصطلاح هلال شیعه به رهبری ایران را به عنوان تهدید علیه جهان سنی و عرب وانمود کند.

آمریکا و رژیم اسرائیل با این ترفند رژیم های آل سعود،امارات متحده عربی ،قطر و ترکیه و مصر را بسیج کرد.یکی از اهداف محور امپریالیستی و صهیونیستی؛ اشغال،تخریب وفروپاشی سوریه به عنوان حلقه ارتباطی محور مقاومت ضدصهیونیستی بود. این نقش به حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان محول شد.

همانطور که بالاتر اشاره کردم و می خواهم بار دیگر بر روی این مساله به جد تاکید کنم : اردوغان سیاست برقراری موازنه قوا بین آمریکا و روسیه را در سوریه دنبال می کند و بر روی طنابی که یک طرف آن در دست آمریکا و یک طرف آن در دست روسیه است حرکت می کند. روسیه و آمریکا نیز نمی خواهند که ترکیه را از دست بدهند و یا بطور کامل به سوی دیگر سوق دهند. سوریه در این شرایط به صورت عملی تجزیه شده است. دولت ترکیه باید صادقانه با محور مقاومت ضد صهیونیستی به همکاری بپردازد و به روند اخراج آمریکا در سوریه کمک کند و با حکومت بشار اسد و ارتش سوریه همکاری و از سوریه عقب نشینی و سراسر سوریه را به دولت و ارتش سوریه واگذار کند. در غیر اینصورت ادعای حمایت از تمامیت ارضی و وحدت سیاسی و ملی سوریه مفهومی ندارد.