دوراهي انتقال آب

۵۵آنلاین :

بعد از اعلام موافقت سازمان محيط زيست براي اجراي پروژه انتقال آب دریای خزر به سمنان، نمايندگان سه استان شمالي در جريان اعتراضات خود، خواستار استيضاح وزير نيرو هم شدند. ولي‌الله نانواكناري، نماينده مردم بابلسر در مجلس شوراي اسلامي به «شرق» مي‌گويد: اردكانيان مخالف اجراي اين پروژه است اما برخلاف نظر كارشناسي خود، اين پروژه را اجرائي مي‌كند. قرجه‌طيار، نماينده گنبدكاووس نيز بر اين باور است كه اگر قرار است از خزر آب برداشت شود، بهتر است نيازهاي آبي مردم تركمن‌صحرا با هزينه‌‎هاي بسيار كمتر تأمين شود. طرح انتقال آب خزر به سمنان قرار است آب احتياطي براي سمنان تأمين كند. همه شواهد نشان مي‌دهد كه سمنان در‌حال‌حاضر كمبود آب جدي‌ای نسبت به ديگر استان‌ها ندارد و اگر در افق 1404، جمعيت سرريز تهران به سمت سمنان برود، شايد اين استان به مشكل آب برخورد كند اما در‌حال‌حاضر حتي تمام روستاهاي سمنان هم آب دارند. برنامه‌هاي مديريت مصرف در سمنان مثل ديگر استان‌ها جدي گرفته نشده‌اند و تصفيه فاضلاب در اين استان، وضعيت مطلوبي ندارد اما دولت قصد دارد با اجراي طرح انتقال آب خزر به سمنان، آب احتياطي را به استاني ببرد كه زادگاه دو رئيس‌جمهور اخير كشور بوده‌اند. دولت عدالت‌محور در سال 91 كلنگ پروژه‌اي را بر زمين زد كه هنوز هم بحث و حرف‌و‌حديث بر سر اجراي آن زياد است. يكي از روزهاي سال 91، احمدي‌نژاد در سفري به مازندران، كلنگ عمليات اجرائي پروژه را بر زمين زد؛ درحالي‌كه هنوز فاز مطالعاتي آن تمام نشده بود. همان روزها تصميم گرفته شده بود كه 500 ميليون مترمكعب از آب خزر به سمنان منتقل شود و در فاز نخست، 100 ميليون مترمكعب آب به كوير مركزي ايران بيايد. در چكش‌كاري‌هاي بعدي پروژه، حجم آب انتقالي به 200 ميليون مترمكعب كاهش يافت. قرارگاه خاتم‌الانبيا هزينه اجراي اين طرح در سال 91 را حدود سه‌هزار ميليارد تومان برآورد كرده بود و مسئولان اين مجموعه اعلام كرده بودند كه دوساله طرح را كه 189 كيلومتر طول خط لوله انتقال داشت و بايد براي آن 12 ايستگاه پمپاژ تعبيه مي‌شد، اجرائي كنند. با تغيير دولت و بازنگري در طرح، حجم آب انتقالي هم كاهش يافت اما آنچه رشد كرد، هزينه انتقال آب بود. برآوردها در سال 95 با دلار سه‌هزارو 200 توماني نشان مي‌داد كه براي اجراي اين طرح، شش هزار ميليارد تومان اعتبار نياز است. حالا هم قيمت دلار به چهارهزارو 200 تومان رسيده و اگر دلار نيمايي و آزاد را هم وارد محاسبات كنيم، ارقام نجومي براي تأمين 200 ميليون مترمكعب آب در سال بايد از خزانه پرداخت شود تا استاني مانند سمنان، دغدغه تأمين آب در افق‌هاي دوردست را نداشته باشد. سردادن شعار عليه دولت در مجلس باوجودآنکه حسن روحاني پس از روي‌كارآمدن، به مردم سمنان وعده داده بود كه طرح انتقال خزر به سمنان را اجرائي كند اما در طول دولت يازدهم اقدام جدي به‌جز مطالعه در زمينه اين طرح انجام نشد. اين روزها كه در نیمه‌راه دولت دوازدهم به سر مي‌بريم، موافقت عيسي كلانتري با اجراي اين طرح، نمايندگان مجلس را به اعتراض واداشته است؛ به‌نحوي‌كه نمايندگان سه استان شمالي در جلسه علني روز دوشنبه 22 مهرماه با دردست‌گرفتن پلاكاردهايي خواستار استيضاح اردكانيان، وزير نيروي دولت دوازدهم شدند. بر اساس گزارش فارس، نمايندگان استان‌هاي شمالي با سردادن شعار عليه دولت، وزير نيرو و سازمان محيط زيست خواستار استيضاح اردکانيان شدند. مهرداد لاهوتي و قاسم احمدي‌لاشکي بيشتر از ساير نمايندگان نسبت به انتقال آب درياي مازندران به فلات مرکزي مخالفت مي‌کردند. در محل هيئت‌رئيسه بين ۴۰ تا ۵۰ نماينده استان‌هاي گيلان، مازندران و گلستان با اعتراض شديد خواستار لغو اين مصوبه دولت شدند. برخي از شعارهاي سر داده شده توسط نمايندگان مجلس عبارت بود از: فاجعه زاينده‌رود را تکرار نکنيد، درياي خزر را خشک نکنيد، انتقال آب درياي خزر مساوي نابودي محيط زيست، نه ملت به انتقال آب درياي خزر، استيضاح وزير نيرو فوري، مردم اجازه نابودي درياي خزر را نمي‌دهند. رئيس‌جمهور فقط متعلق به سمنان نيست ولي‌الله نانواكناري، نماينده مردم بابلسر يكي از اعتراض‌كنندگان نشست علني مجلس است. او در گفت‌وگو با «شرق» پروژه خزر به سمنان را يك پروژه غيراقتصادي اعلام مي‌كند. به گفته او علاوه بر خسارات زيست‌محيطي پروژه، تخريب جنگل‌ها در مسير انتقال زياد بوده و سواحل خزر را دگرگون مي‌كند. با اين پروژه مشكلاتي براي آبزيان ايجاد مي‌شود و نسل آنها از بين مي‌رود. در نتيجه صيادان دچار مشكل معيشتي خواهند شد. او تأكيد مي‌كند: مگر سمنان فقط مشكل كمبود آب دارد. سيستان‌وبلوچستان، كرمان، يزد، اراك، اصفهان و... هم مشكل آب دارند. اگر آب در استان سمنان بهينه مصرف شود، اين استان مشكل كمبود آب ندارد. بايد فاضلاب در سمنان تصفيه شود. اگر اين اتفاق رخ دهد، مشكلي براي تأمين نيازهاي سمنان وجود نخواهد داشت. نماينده مردم بابلسر يكي ديگر از راه‌هاي تأمين نيازهاي آبي سمنان را اجراي پروژه انتقال آب از درياي عمان به‌عنوان دريايي كه به آب‌هاي آزاد راه دارد، معرفي مي‌‎كند. او با اشاره به پايين‌تربودن سطح درياي خزر از آب‌هاي آزاد، انتقال آب از اين دريا را منوط به احداث ايستگاه پمپاژ مي‌داند كه هزينه‌هاي اجراي طرح را افزايش مي‌دهد. نانواكناري اضافه مي‌كند: همه انديشمندان معتقدند كه اجراي اين پروژه براي سواحل مازندران و گيلان مشكل ايجاد مي‌كند. او عنوان مي‌كند: آقاي اردكانيان از نظر علمي مخالف اجراي پروژه بود و مي‌گفت اين كار زيست‌محيطي نيست. نمي‌دانم چرا به همديگر نان قرض مي‌دهند. آقاي اردكانيان مخالف پروژه است. من با او جلسه داشتم و اين صحبت‌ها را مطرح كرد، اما مي‌خواهد پروژه را اجرا كند. رفتارش با چيزي كه از نظر علمي به آن معتقد است، متفاوت است. اين نماينده مجلس تأكيد مي‌كند: مردم نسبت به اين پروژه اعتراض دارند و رئيس‌جمهور بايد دقت كند. مگر سمنان فقط مشكل آب دارد و بقيه استان‌ها ندارند. آيا رئيس‌جمهور فقط رئيس‌جمهور سمنان است؟ تأمين آب تركمن‌صحرا به‌جاي انتقال قرجه‌طيار، نماينده گنبدكاووس در مجلس شوراي اسلامي، نيز ديگر معترض به اجراي پروژه انتقال آب خزر به سمنان است. او در گفت‌وگو با «شرق» خواستار توقف اجراي اين پروژه و استيضاح وزير نيرو است. طيار مي‌گويد: نمايندگان استان‌هاي شمالي طرح استيضاح وزير نيرو را امضا كرده‌اند. با انتقال آب به سمنان، خليج گرگان كه درحال‌حاضر هم در شرف خشك‌شدن است، دچار مشكل مي‌شود. نماينده مردم گنبدكاووس عنوان مي‌كند: اگر نيازي باشد كه آب انتقال داده شود، چسبيده به خود درياي خزر، قسمت‌هاي شمالي استان گلستان؛ يعني تركمن‌صحرا نياز مبرم به آب دارد و با هزينه‌هاي بسيار پايين‌تر و راحت‌تر مي‌توان آب خزر را به اين مناطق منتقل كرد. او تأكيد مي‌كند: در انتقال آب، تركمن‌صحرا بايد در اولويت باشد. اگر بعد از اجراي آن به نتيجه مطلوب دست يافتند، با انجام مطالعه به دنبال اجراي طرح براي نقاط ديگر باشند. قبلا در دولت‌هاي سازندگي و قبلي هم بحث انتقال آب مازاد مازندران به دشت‌هاي شرقي اين استان و تركمن‌صحرا مطرح بود. به اعتقاد من اين مسئله خيلي از طرح فعلي، اولويتش بيشتر است. به گفته طيار، نمايندگان شمال احساس مي‌كنند كه طرح انتقال آب خزر به سمنان مطالعه كافي ندارد و از توجيه اقتصادي لازم هم برخوردار نيست و معلوم نيست كه با صرف اين‌همه هزينه به نتيجه مطلوب دست يابد. طرحي غيراقتصادي با پيامدهاي متعدد علي نجفي‌خوشرودي، ديگر نماينده معترض به اجراي طرح انتقال آب خزر به سمنان، اجراي اين طرح را داراي پيامدهاي متعدد اقتصادي، اجتماعي و محيط‌زيستي معرفي مي‌كند. او اظهار اميدواري مي‌كند كه دولت با بررسي عميق‌تر، راهي براي تأمين آب مناطق نيازمند آب پيدا كند.نجفي همچنين با اشاره به شرايط اقتصادي كشور درباره اجرائي‌شدن پروژه انتقال آب خزر به سمنان، اظهار ترديد مي‌كند.به گفته او، رئيس‌جمهور در سفر به سمنان اعلام كرده است كه از بخش خصوصي براي اجراي اين طرح استفاده خواهد شد، اما آيا اجراي اين طرح اقتصادي است و با توجه به اين فضا و شرايطي كه به وجود آمده، براي بخش خصوصي امكان‌پذير است كه در اجراي اين پروژه مشاركت كند؟ نماينده مردم بابل در مجلس شوراي اسلامي عنوان مي‌كند: بايد دقت شود كه درياچه اروميه ديگري در شمال كشور درست نشود. درياي خزر به‌هرحال يك درياچه بسته است. شرايط اقليمي و اكولوژيك مرتبط با اين دريا و مناطق شمالي تراكم جمعيت و مسائل مختلف به‌هرحال تأثير مي‌گذارد و اين مسائل در اجراي پروژه‌هاي انتقال آب بايد در نظر گرفته شود.