شرق- نیره پیروزبخت از تکلیف دولت به این سازمان برای تعریف استاندارد مزارع بیت‌کوین خبر میدهد. استانداردی که هنوز به کمیته ملی نرفته است تا به اطلاع عموم برسد البته نهایی‌شدن این استاندارد، تنها شرط دریافت مجوز برای مزارع بیت‌کوین است. آن‌طور که سهیل نیکزاد کارشناس بیت‌کوین می‌گوید: صدور مجوز برای مزارع ارز دیجیتال منوط به یک‌سری استاندارد شده و این در حالی است که در دنیا استانداردی برای مزارع بیت‌کوین وجود ندارد. او تکلیف دولت به سازمان استاندارد را ناشی از تلاش توانیر برای زدن زیر میز فروش برق به قیمت صنعتی عنوان می‌کند و بر این باور است که توانیر قصد دارد برق گران به مزارع بیت‌کوین بفروشد. در حالی که این مزارع هم طبق مصوبه دولت صنعتی به حساب میآیند و باید با همان تعرفه صنعتی، برق در اختیار آنها قرار بگیرد. تلاش «شرق» تا لحظه تنظیم این گزارش برای دریافت نظر مصطفی رجبی‌مشهدی سخنگوی وزارت نیرو درباره اظهارات فعالان صنعت رمزارزها، بدون پاسخ باقی ماند.
تب‌وتاب راه‌اندازی مزارع بیت‌کوین در زمستان که فصل کم‌مصرفی برای نیروگاه‌ها به شمار می‌رود، خوابیده است. سال گذشته بیشترین تنش‌ها و اخبار، مربوط به فعالیت غیرمجاز مزارع بیت‌کوین در ایران بود. بعد از این تنش‌ها دولت مصوب کرد که مزارع ارز دیجیتال تحت نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز فعالیت دریافت کنند اما بحث بر سر مصرف بالای برق آنها و تعیین قیمتی متفاوت برای برق این مزارع همچنان محل اختلاف فعالان این عرصه و وزارت نیرو بود تا اینکه خبر رسید مزارع ایران در حال کوچ‌کردن به ترکیه و روسیه هستند. این روزها هم دریافت مجوز مزارع بیت‌کوین، منوط به رعایت یک‌سری استانداردها شده است. نیره پیروزبخت رئیس سازمان ملی استاندارد در گفت‌وگو با «شرق» خبر میدهد که این سازمان بر اساس مصوبه دولت، در حال تدوین استانداردهای مزارع بیت‌کوین با کمک دستگاه‌های مربوطه است.
او می‌گوید: در مصوبه دولت تدوین استاندارد این مزارع به ما تکلیف شده بود. از روزی که مصوبه دولت آمد، تدوین چندین استاندارد را آغاز کردیم. استاندارد ماینینگ هنوز نهایی نشده و به کمیته ملی نرفته است که بخواهد اعلام شود.
تلاش شبکه فساد برای حذف روال قانونی
چرا باید برای مزارع بیت‌کوین استاندارد تدوین شود و آیا این استانداردها به بهبود شرایط مزارع کمک می‌کند؟ سهیل نیکزاد کارشناس بیت‌کوین در گفت‌وگو با «شرق» عنوان می‌کند: درباره اقدام دولت این پرسش مطرح است که استاندارد تخصصی ماینینگ را با چه منطقی تعیین می‌کنند.
او می‌گوید: تدوین استاندارد، تلاش توانیر برای رخنه‌کردن و زدن زیر میز فروش برق به ماینینگ‌ها است. طبق مصوبه دولت، ماینینگ صنعت است و باید توانیر برق را به قیمت صنعتی در اختیار مزارع قرار دهد اما معلوم نیست چرا فقط برای این یک صنعت تصمیم دارند برق را به جای هر کیلووات ساعت صد تومان، به قیمت بیش از هزارو 300 تا هزارو 400 تومان به مزارع بفروشند. نیکزاد اضافه می‌کند: توانیر بعدها اعلام کرد که برق را در شش ماه از سال به قیمت 700 تومان به مزارع می‌فروشد و در سه ماه پیک مصرف برق، بهای برق را گران‌تر هم خواهد کرد اما سؤال این است که چرا برای صنایعی مثل آلومینیوم و فولاد این فرمول را مطرح نمی‌کنند. کوره‌های القایی آلومینیوم و فولاد بیش از 15 درصد برق ایران را مصرف می‌کنند.
او ادامه میدهد: علتش این است که چون مستقیما محصولی که ماینینگ در می‌آورد، پول است، شبکه‌های فساد نمی‌گذارند در مورد این صنعت روال قانونی انجام شود. در این صنعت برخی اقدامات فراقانونی انجام می‌شود زیرا در حال حاضر در رفسنجان یک فارم پنج‌هزارتایی روشن است و ظاهرا متعلق به چینی‌هاست. چرا در کیش یک فارم چهارهزارتایی روشن است. در منطقه پیام یک شرکت ترک، چرا مزرعه ثبت کرده است و ظاهرا می‌خواهد 20 هزار دستگاه بیاورد. این شرکت متعلق به ترکیه نیست و یک ایرانی برای دورزدن قانون در ترکیه شرکت ثبت کرده است.
این کارشناس بیت‌کوین اضافه می‌کند: موضوع این است که این مجموعه‌ها زمانی آغاز به کار کرده‌اند که ماینینگ کالای قاچاق به حساب می‌آمد. آنها ماینرهای خود را وارد ایران کرده‌اند و چند سال است که دارند کار می‌کنند. اما با چه روشی مجریان قانون راضی شده‌اند که این مزارع پنج سال فعال شوند اما ما را زندان می‌برند و ماینرهایمان را توقیف می‌کنند؟
او می‌گوید: این مسائل نشان میدهد که این فرایند بیمار است. وزارتخانه‌ای که شغلش تأمین انرژی است و قیمت‌هایش مصوب است، توانسته است به انواع و اقسام مختلف، دستور مستقیم رئیس‌جمهور را که مصوبه هیئت دولت دارد، نادیده بگیرد و برق را به قیمت اسمی 14 برابر ولی عملا هفت برابر به مزارع بیت‌کوین بفروشد.
صنعت ماینینگ استاندارد اختصاصی ندارد
نیکزاد تدوین استاندارد برای صنعت ماینینگ را اقدامی غیرقانونی می‌داند. او می‌گوید: تدوین استاندارد برای مزارع بیت‌کوین کاری غلط است زیرا این صنعت، نوپا بوده و در دنیا دانش تدوین استاندارد ماینینگ وجود ندارد. بنابراین هر استانداردی که برای آن تدوین شود، ناظر بر استانداردهای غیرماینینگی و ضوابط عمومی بخش صنعت است.
این کارشناس بیت‌کوین بیان می‌کند: وقتی بحث تدوین استاندارد پیش می‌آید، این شائبه به‌وجود می‌آید که طراحان این ایده می‌خواهند به یک دلیلی این صنعت را متوقف کنند. این شائبه چندان غیرواقعی نیست و برای آن دلایلی وجود دارد. از جمله فعالیت‌کردن مزارعی که چند هزار ماینر دارند اما گمرک هنوز شماره اختصاصی برای ترخیص کالاهای مورد نیاز مزارع را اعلام نکرده است. بنابراین کسی ماینر قانونی به کشور وارد نکرده و مالیات آن را هم پرداخت نکرده است. بنابراین عملا این کالاها قاچاق هستند. در چنین شرایطی حتما یک نفر رفتار غیرقانونی کرده است که چنین مزرعه‌ای احداث می‌شود. او ادامه میدهد: با این منطق، به نظر من تدوین استاندارد یک کار سودجویانه و فرصت‌طلبانه است. اگر این تصمیم برای درست‌شدن شرایط بود، قیمت برق صنعتی را اعلام می‌کردند تا ماینینگ‌ها خود را معرفی کنند و مراحل قانونی کار طی شود.
نیکزاد تأکید می‌کند: مصرف غیربهینه برق در مزارع بیت‌کوین مشابه استفاده از یک دستگاه پرس قدیمی در کارگاه‌های صنعتی است. هر کس برق را هدر بدهد، قیمت آن را به دولت پرداخت می‌کند. اگر مزارع بیت‌کوین هدررفت انرژی داشته باشند، به دلیل مصرف انرژی زیاد، درآمد آنها کاهش می‌یابد. او عنوان می‌کند: تدوین استانداردها فقط شیوه‌ای است که جلوی این صنعت را بگیرند.
هدف از تدوین استاندارد، شناسایی فعالان بیت‌کوین
احمد جعفریان دیگر کارشناس بیت‌کوین در گفت‌وگو با «شرق» برخلاف نیکزاد امکان تدوین برخی استانداردهای تخصصی برای مزارع بیت‌کوین را رد نمی‌کند اما بر این باور است که هدف از تدوین این استانداردها صرفا شناسایی افراد فعال در این عرصه است. او می‌گوید: کسب‌وکار مربوط به مزارع بیت‌کوین دو قسمت دارد؛ یک بخش آن منابع را مصرف می‌کند و بخش دیگر آن صادرات انجام میدهد. منابع مورد استفاده در این صنعت هم شامل دو بخش نیروی انسانی (که خیلی مهم نیست) و برق است.
به گفته جعفریان در ایران ابتدا روی مصرف برق مزارع بیت‌کوین عمیق شدند و اعلام کردند که نمی‌توان برق بدون تعرفه و برق خانوار را در اختیار مزارع قرار داد. به همین دلیل تصمیم گرفته شد برق صادراتی که گران‌تر بود، در اختیار این صنعت قرار گیرد. تولید بیت‌کوین با این تعرفه برق هنوز برای کسانی که بستر دارند، دارای صرفه اقتصادی است.
او می‌گوید: خدمات این صنعت در شرایطی که ما تحریم هستیم، به‌دلیل غیرقابل کنترل بودن آن برای کشور مفید است. به همین خاطر باید کسب‌وکارها در این حوزه فعال شوند.
این کارشناس بیت‌کوین یادآور می‌شود: در استانداردکردن همیشه دو هدف داریم؛ هدف اول شناسایی کسی است که فعالیتی را انجام میدهد و هدف دوم قانون‌گذاشتن برای آن فعالیت است. وقتی می‌گوییم یک استانداردی تعریف می‌کنیم و بر اساس آن مجوز می‌دهیم، در فرایند اعطای مجوز جدا از اینکه یک‌سری زیرساخت‌های فنی، محیط‌زیستی، بحث ایمنی و... را چک می‌کنند، فردی را که در یک حرفه مشغول فعالیت هست هم شناسایی می‌کنند. او تأکید می‌کند: در صدور مجوز بیشتر هدف شناخت فرد است و در گام دوم رعایت مسائل فنی مد نظر قرار می‌گیرد.
جعفریان می‌گوید: در مجموع استاندارد فنی خاصی برای مزارع بیت‌کوین وجود ندارد. زیرا این مزارع خصوصی هستند و افراد با کمترین هزینه می‌خواهند درآمد خودشان را کسب کنند. سرمایه‌گذاری را خودشان انجام می‌دهند و اگر کسی به شما بگوید که می‌خواهد لپ‌تاپتان را که ابزار کار شماست و با آن کسب درآمد می‌کنید، استاندارد کند، شاید نپذیرید و بگویید می‌خواهم وسیله‌ام خراب شود. به گفته او مزارع بیت‌کوین تأثیر محیط‌زیستی داشته و باعث گرمایش محیط می‌شود که در کشورهای سردسیر و اسکاندیناوی از این مسئله استفاده می‌شود اما در ایران در زمینه بحث گرمایش استاندارد خاصی وجود ندارد.
این کارشناس بیت‌کوین درباره تدوین استاندارد تخصصی برای مزارع بیت‌کوین بیان می‌کند: استاندارد تخصصی مثل استاندارد «دیتاسنتر» و «سی‌اندسی» را می‌توانند ترکیب کنند و یک‌سری استاندارد برای مزارع بگذارند.
مشکل اینجاست که برق ۴۸۰ تومنی اصلا وجود نداره.
وقتی عوارض و مالیات بر ارزش افزوده روی قبض اعمال بشه نزدیک به ۲۰ درصد اضافه میشه که رقم پرداختی حدود ۵۷۰ تومن درمیاد.
و این یعنی حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد از درآمد ماینر بابت پرداخت برق میره.
ماینینگ هم شده مثل بقیه کارها تو این کشور …. اگر رانت و آشنا داشته باشی می صرفه اگر نه هر چی در بیاری باید پول برق بدی