آرامگاه حضرت شاه نور سمنانی در بیدر هند

حمیدرضا سروری

زندگانی دینی و مذهبی مردم دکن در دورۀ دودمان بهمنی(1527-1347م) با حضور صوفیان و خانقاه‌های آنان گره خورده است. به طور کلی صوفیان در دورۀ بهمنیان چه در پایتخت نخست آنها یعنی شهر گلبرگه و چه در شهر بیدر اصلی‌ترین رکن دین و سیاست و مدار همۀ کارهای سیاسی و اجتماعی به شمار می‌رفتند(معصومی،1389: 192-172). از شرح حال بیشتر این صوفیان کم و بیش آگاهی داریم ولی یکی از آنان که آگاهی چندان روشنی از او نداریم حضرت شاه نور سمنانی است. آرامگاه سادۀ وی در شهر بیدر در شمال ایالت کارناتاکا(Karnataka) هندوستان جای دارد. وی در حومۀ شهر بیدر دارای خانقاهی بوده که امروزه نیز بقایای آن پابرجاست.کنار آرامگاه نیز مسجدی ساخته شده که دارای دو کتیبۀ فارسی است و تاریخ ساخت مسجد را سال1072ه، نوشته است. غلام یزدانی در کتاب تاریخ و یادمانهای بیدر به این مسجد و خانقاه اشاره کرده است(Yazdani,1947:106-107). شوربختانه موفق نشدم مسجد و خانقاه را ببینم ولی با کمک یکی از بومیان مسلمان ساکن اطراف آرامگاه و در یک روز بارانی آرامگاه شاه نور سمنانی را دیدم. آرامگاه روی تپۀ بلندی با چشم‌اندازی زیبا قرار دارد. سنگ گور شاه نور سمنانی روی سکویی جای دارد و روی آن هم بنا به سنت مسلمانان هند و برای احترام به صوفیان و مسلمانان برجسته با پارچه پوشیده شده است. شاه نور سمنانی هنوز در بیدر دارای طرفدارانی است که هر سال در سالگرد درگذشتش یعنی20 ربیع الاول یادش را گرامی می‌دارند (Idem,191-192).

منابع

معصومی، محسن. فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی دکن در دورۀ بهمنیان، تهران؛ شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1389.

Yazdani,Ghulam. Bidar: Its History and Monuments, London: Oxford University Press.,1947.