تهران در آستانه تنش آبی | ۵۰ میلیون مترمکعب آب زیرزمینی صرف فضای سبز می‌شود

بحران آب در تهران شکل جدیدی از خود را نشان مردم و دولت داد. کاهش فشار آب در برخی از نقاط و قطعی آب، جامعه تهرانی را نسبت به آینده نگران کرده است. از سوی دیگر میزان هدررفت آب در مسیر توزیع آنقدر آماربالاییست که می‌تواند بخش زیادی از مصرف تهران را پوشش دهد؛ آب بدون درآمد در کشور به یک چالش تبدیل شده، به نحوی که شرکت مدیریت منابع آب ایران میزان مصرف شرب و بهداشت کشور را ۹ میلیارد مترمکعب اعلام می‌‌کند.کارشناس آب، درباره میزان هدررفت آب در مسیر توزیع به «انتخاب» گفت: در کل کشور مقدار متفاوتی از هدررفت آب و آب بدون درآمد را داریم. مشخصاً در استان تهران بنابر گزارش شرکت مهندسی آب و فاضلاب، در سال 1400، نزدیک 331 میلیون مترمکعب در شبکه آب شرب و بهداشت تا محل مصرف، هدررفت آب داریم. از این میزان 251 میلیون مترمکعب هدررفت واقعی و باقی آن آبی است که شرکت آب بابت آن در قبوض مشترکین نتوانسته پولی دریافت کند. مجموعا از 1.5 میلیارد مترمکعب آبی که در 8 تصفیه خانه تهران تولید می‌شود، ۳۳۱ میلیون مترمکعب آن به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. این هدررفت از دو جهت شکل می‌گیرد؛ اول هدررفت کمی آب است. در محدوده شهر تهران چون بخشی از آب شرب یعنی37 درصد آن از طریق چاه‌های درون شهری تأمین می‌شود، برخی متخصصین مدعی‌اند که این 251 میلیون مترمکعب آب را نباید آب از دست رفته در نظر بگیریم چون به علت بافت خاک تهران، مجدداً وارد ذخایر آب شهر می‌شود و امکان برداشت مجدد شکل می‌گیرد. مسأله این است که به لحاظ ارزش اقتصادی، آبی که در محل تصفیه خانه مترمکعبی 10 هزار تومان هزینه دارند، هیچ عقلی به دلیل بازتولید مجدد آن نمی‌تواند هدررفت آن را توجیه کند. اگر اقتصادی به موضوع نگاه کنیم، ارزش مادی از بین رفتن آب مهم است.وی درباره میزان هدررفت آب به تفکیک استان‌ها گفت: در مقابل تهران، اصفهان کم هدررفت‌ترین شبکه توزیع آب کشور را دارد. بنا بر گزارش وزارت نیرو بالاترین آب بدون درآمد متعلق به استان‌های کهکیلویه و بویراحمد و خوزستان و فارس است. دیگر استان‌ها بین 20 تا 40 درصد از آبی که در تصفیه خانه تولید می‌کنند، به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. از مجموع 9 میلیارد مترمکعب آبی که برای اهداف شرب و بهداشت تولید می‌شود، تنها ۵ میلیارد مترمکعب آن به فروش می‌رسد و نزدیک ۴ میلیارد مترمکعب قبل از رسیدن به دست مصرف‌کننده از دسترس خارج می‌شود. هدررفت آب شبکه و انشعابات غیرمجاز دو دلیل اصلی نرسیدن آب است.ین کارشناس آب در رابطه با تنش آبی در تهران بیان کرد: مشخصاً با توجه به اهمیت تأمین آب شرب تهران، باید درباره آن صحبت کنیم. ما یادمان نرفته 2 سال پیش یعنی در تابستان 1402 در همدان چه اتفاقی افتاد. آن سال در همدان کلاً آب قطع شد. ما تا زمانیکه یک بحران به سطح تهران نرسد، ساز و کار ملی برای آن در نظر نمی‌گیریم. مشخصاً موضوع گرد و غبار اگر در استان‌های غرب و شرق کشور اتفاق بیفتد، میزان توجه به آن خیلی کمتر از اتفاق مشابه در تهران است. نیاز شرب ماهانه شهر تهران، 90 میلیون مترمکعب است. شما این حجم از نیاز را در کنار 250 میلیون مترمکعب آب هدررفته بگذارید. دو ماه پیش رو وضعیت آبی متشنج است و 180 میلیون آب نیاز داریم اما در مقابل 250 میلیون مترمکعب هدررفت در یکسال گذشته داشته‌ایم.بهمن 1403 پیش‌بینی می‌شد که در تابستان 1404 با توجه به کسری آب مخازن به چنین سطحی از تنش برسیم. ولی همچنان سالانه 160 میلیون مترمکعب آب زیرزمینی سطح شهر تهران برای فضای سبز مصرف می‌شود. در دو ماه پیش رو، نزدیک به 50 میلیون مترمکعب از آب زیرزمینی تهران به جای اینکه به دست مصرف‌کننده برسد، صرف تأمین آب فضای سبز تهران می‌شود که 5740 هکتار آن چمن است. توقع می‌رفت که از بهمن ماه پیش‌بینی‌های لازم برای تأمین آب شرب انجام می‌شد تا مسأله به این حد از چالش نرسد. الان در تهران هدررفت شبکه و آبیاری فضای سبز، مشخصاً فضای سبز چمن، دو عدد بسیار بزرگ را به خود اختصاص می‌دهند.حاجی مرادی درباره طرح انتقال آب به تهران بیان کرد: در سال 1401 که یک تنش دیگر پیش‌بینی می‌شد، آن موقع نسخه‌ای که روی میز دولت قرار گرفت، طرح دوم انتقال آب از سد طالقان به تهران بود. طرحی 62 کیلومتری که با خط لوله اضطراری، آب را به تهران منتقل کند و زمان‌بندی هم به شکل پیش‌بینی شده بود که آب تا پیش از تابستان 1402، در زمان اجرایی کمتر از 8 ماه به تهران برسد. 3 تابستان از آن طرح گذشته اما این طرح به حتی ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی نرسیده است. فرضا اگر این طرح درست باشد که نیست؛ حتی آن موقعی هم که باید به کمک آب شرب تهران می‌آمد؛ نیامد!وی در رابطه با کاهش فشار آب تهران گفت: تا این لحظه قطعی آب محله‌ای ناشی از جیره‌بندی آب نیست بلکه به خاطر کاهش فشار در ایستگاه‌های تأمین است که باعث می‌شود برخی از نقاط در تهران به دلیل ویژگی‌های توپوگرافی خاص تهران آب کمتری بگیرند