سرفه از علائم ویروس کرونا است و بهتر است خلط با سرفه بیرون ریخته شود وگرنه ممکن است به قسمت‌های پایین تر ریه برود و منجر به عفونت‌های جدی از جمله ذات‌الریه شود. شاید سرفه کردن وضعیت خوبی نباشد اما معمولا نشانه‌ی بیماری جدی نیست.
علائم و علل سرفه
اغلب در اثر سرماخوردگی، آنفلونزا یا برونشیت سرفه می‌کنیم که می تواند همراه با علائمی مانند آبریزش بینی، تب، گلودرد، گوش درد و گرفتگی و درد کلی باشد.
سیگار کشیدن هم باعث سرفه می‌شود. از دیگر دلایل سرفه می‌توان به سوزش معده، حساسیت‌هایی مثل تب یونجه و بیرون ریختن خلط گلو از بینی، اشاره کرد.
اگر مبتلا به آسم باشید، سرفه در اثر گردوغبار، گرده، علوفه، هوای سرد یا ورزش تشدید می‌شود.
ریه و دستگاه تنفسی
ریه و دستگاه تنفسی به ما امکان تنفس می‌دهد. باعث می‌شود اکسیژن وارد بدن شود (که به آن دم یا درونداد گفته می‌شود) و دی‌اکسید کربن را از بدن خارج می‌کند (عمل بازدم یا برونداد). به تبادل اکسیژن و کربن دی‌اکسید، تنفس گفته می‌شود.
دستگاه تنفسی شامل چه قسمت‌هایی است؟
دستگاه تنفسی شامل بینی، دهان، حلق، حنجره، نای و شش‌ها می‌شود.
هوا از طریق بینی یا دهان وارد دستگاه تنفسی می‌شود. اگر هوا وارد سوراخ‌های بینی شود، گرم و مرطوب می‌شود. موهای ریز به نام سیلیا (پرزچه) از مجرای بینی و سایر قسمت‌های دستگاه تنفسی محافظت می‌کنند تا مانع از ورود گردوغبار و سایر ذراتی شود که از طریق هوا وارد بینی می‌شود.
دو مجرای هوا (سوراخ بینی و دهان) در حلق یا گلو، پشت بینی و دهان، به‌هم می‌رسند. حلق بخشی از دستگاه گوارش نیز هست زیرا هم هوا و هم غذا را حمل می‌کند.
این مسیر در انتهای حلق به دو قسمت تقسیم می‌شود: یکی برای غذا- مری که به شکم منتهی می‌شود- و دیگری برای هوا. دریچه‌ی نای (اپیگلوت)، قسمت کوچکی از بافت، هنگام قورت دادن غذا مسیری را که تنها هوا از آن عبور می‌کند را می‌پوشاند تا غذا و مایعات وارد ریه نشود. خرخره، یا حنجره، بالای لوله‌ی مربوط به ورود هوا قرار دارد. این لوله کوتاه حاوی یک جفت تار صوتی است که با مرتعش شدن تولید صدا می‌کند.
نای، در ادامه راه هوا پایین حنجره قرار دارد. دیواره‌های نای با حلقه‌های سفت غضروف محکم شده تا آن را باز نگه دارد. نای هم پوشیده از پرزچه است که مایعات و ذرات بیگانه را از راه ورود هوا دور نگه می‌دارد تا وارد ریه نشوند.
انتهای نای به دو لوله‌ی راست و چپ به نام نایچه تقسیم می‌شود که به شش‌ها متصل است. نای در ریه به نایچه‌ی کوچک‌تر با لوله‌های ریزتر به نام نایژک تقسیم می‌شود. انتهای نایژک کیسه ریز هوا به نام آلوئول قرار دارد و درواقع، تبادل اکسیژن و کربن دی‌اکسید در اینجا اتفاق می‌افتد. هر فرد صدها میلیون آلوئول در ریه دارد. به مجموعه‌ی آلوئول، نایژک و نایچه درخت نایچه‌ای گفته می‌شود.
شش هم دارای بافت ارتجاعی است که به آن اجازه می‌دهد بدون تغییر شکل باد و خالی شود و با پوشش نازکی به نام پردهی جنب (Pleura) پوشیده شده است.
حفره یا قفسه‌ی سینه محفظه‌ی غیرقابل‌نفوذی است که از درخت نایچه‌ای، شش‌ها، قلب و سایر ساختارها محافظت می‌کند. قسمت فوقانی و کناری قفسه‌ی سینه از دنده و عضلات متصل به آن تشکیل شده و انتهای آن را ماهیچه‌ی بزرگی به نام دیافراگم پوشانده است. دیواره‌های سینه قفس محافظی به دور شش‌ها و سایر قسمت‌های قفسه‌ی سینه تشکیل می‌دهد.
چطور سرفه را درمان کنیم؟
در اکثر موارد، ویروس باعث بروز سرفه می‌شود و باید دوره‌ی آن طی شود. گاهی این مدت تا دو هفته به‌طول می‌انجامد. پزشکان معمولا آنتی بیوتیک تجویز نمی‌کنند زیرا آنتی بیوتیک تنها درمورد باکتری کاربرد دارد.
هیچ راه سریعی برای خلاص شدن از شر سرفه وجود ندارد. معمولا بعد از اینکه سیستم ایمنی مشکلی را که باعث بروز سرفه شده است شکست دهد، سرفه برطرف می‌شود.
ساده و کم‌هزینه‌ترین راه تسکین سرفه استفاده از داروهای رایج و بدون نیاز به نسخه است. باید استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید.
اغلب نیازی به مصرف دارو برای درمان سرفه نیست مگر اینکه سرفه آنقدر شدید باشد که نتوانید بخوابید. شاید این داروها به توقف سرفه کمک کند ولی علت بروز آن را درمان نمی‌کند. اگر از داروهای بدون نسخه استفاده می‌کنید، با پزشک تماس بگیرید تا از دوز مناسب آن مطمئن شوید و بدانید خطری برایتان ندارد.
انواع مختلف سرفه
اما گاهی برای درمان سرفه لازم است به پزشک مراجعه کنیم. شناخت انواع مختلف سرفه به شما کمک می‌کند بدانید چه زمان باید آن را در خانه درمان کرد و چه زمانی باید نزد پزشک رفت.
شایع‌ترین انواع سرفه عبارت است از:
سرفهی خشک
سیاه‌سرفه
سرفه همراه با خس‌خس
سرفهی شبانه
سرفه در روز
سرفه همراه با تب
سرفه‌های دائم
۱. سرفهی خشک
اغلب به‌دلیل ورم راه هوای فوقانی رخ می‌دهد. در اکثر موارد، سرفهی خشک حاصل دم‌گاه، ورم حنجره و نای است. مسیر ورود هوای کودکان کوچک‌تر است و درصورت التهاب عمل تنفس را دشوار می‌سازد. بچه‌های زیر سه سال بیشتر در معرض این نوع سرفه قرار دارند زیرا راه ورود هوای آنها بسیار باریک است.
این سرفه به‌صورت ناگهانی و اغلب اواسط شب شروع می‌شود. این کودکان خرخر هم می‌کنند که به تنفس پرسروصدا و دشوار هنگام دم گفته می‌شود.
۲. سیاه‌سرفه
به عفونت راه هوا توسط یک باکتری به نام بوردتلا پرتوزیس، سیاه‌سرفه (پرتوزیس) گفته می‌شود. کودکان مبتلا به پرتوزیس پشت سر هم بدون مجال برای تنفس سرفه می‌کنند. پس از پایان سرفه، یک نفس عمیق می‌کشند که صدای خروسک می‌دهد. ازجمله سایر علائم آن می‌توان به آبریزش بینی، عطسه، سرفه خفیف و تب با درجه‌ی پایین اشاره کرد.
ممکن است سیاه‌سرفه در هر سنی رخ دهد اما در نوزادان زیر یک سال که واکسن پرتوزیس را نزده‌اند شدیدتر است. این واکسن جزو واکسن سه‌گانه (دیفتری، کزاز، سیاه سرفه) است. پرتوزیس بسیار مسری است به‌همین دلیل تمام کودکان باید در دو، چهار، ۶، ۱۵ ماهگی و ۴ تا ۶ سالگی واکسن پرتوزیس را بزنند.
۳. سرفه همراه با خس‌خس
اگر فرد هنگام بازدم خس‌خس می‌کند (صدای صوت)، بدین معنی است که راه تحتانی ورود هوا ملتهب شده است. این شرایط درصورت آسم یا عفونت ویروسی برونشیت رخ می‌دهد. اگر راه تحتانی ورود هوا توسط جسم خارجی مسدود شود نیز خس‌خس به‌وجود می‌آید.
۴. سرفهی شبانه
در بسیاری از موارد سرفه هنگام شب تشدید می‌شود. زمانی که فرد سرما خورده است، مخاط بینی و سینوزیت از گلو تخلیه و باعث سرفه حین خواب می‌شود. این موضوع تنها درصورتی دردسرساز است که سرفه مانع از خواب شود. آسم هم باعث عود سرفه در شب می‌شود زیرا راه‌های ورود هوا هنگام شب حساس و رنجورتر است.
۵. سرفه در روز
هوای سرد یا فعالیت باعث تشدید سرفه در روز می‌شود. حتما حواستان باشد چیزی در خانه – مانند خوشبوکننده‌ی هوا، حیوان خانگی یا دود (به خصوص دود تنباکو)- باعث ایجاد سرفه در فرد نشود.
۶. سرفه همراه با تب
احتمالا فردی که سرفه می کند و تب خفیف و آبریزش بینی دارد سرما خورده است. اما سرفه به همراه تب ۳۹ درجه‌ی سانتی‌گراد یا بیشتر می‌تواند در اثر سینه‌پهلو باشد، به‌خصوص اگر فرد ضعیف است و تندتند نفس می‌کشد. در این صورت، فورا با پزشک تماس بگیرید.
۷. سرفهی دائم
معمولا سرفه در اثر سرماخوردگی ویروسی، به‌خصوص اگر فرد پشت سر هم سرما بخورد، تا چند هفته باقی می‌ماند. آسم، آلرژی یا عفونت مزمن در سینوزیت نیز باعث سرفه‌های طولانی و مداوم می‌شود. اگر فرد پس از سه هفته هنوز هم سرفه می‌کند، با پزشک تماس بگیرید.
**درمان سرفه کرونا با طب سنتی
سرفه یکی از علائم شایع و البته آزارهنده کروناست. برای خیلی از افراد تا چندماه بعد از بهبودی و منفی شدن تست کرونا نیز سرفه‌ها همچون یک بیماری قدیمی و کهنه باقی می‌مانند و ریه فرد را آزار می‌دهند. با توجه به لزوم پوشیدن ماسک در معابر عمومی، سرفه داشتن از این هم سخت‌تر می‌شود و فرد بهبودیافته از کرونا را کلافه‌تر می‌کند.
در این گزارش راهکاریی از نگاه طب سنتی برای تخفیف سرفه‌ها در دوره درمان و از بین رفتن آنها در دوران نقاهت بعد از بیماری جمع آوری شده است. این توصیه‌ها برای هر نوع سرفه دیگر مثل سرفه از ناشی سرماخوردگی هم مفید است. طب سنتی به عنوان یک مکمل موثر در کنار دیگر درمان‌های پزشکی و دارویی می‌تواند به روند درمان بیماری‌ها کمک کند.
غذاهای گرم و روان
از قدیم برای درمان بیماری به خصوص آنهایی که با درگیری ریه و سرفه در ارتباط است، غذاهای گرم و روان توصیه می‌شد. حریره‌ها دسته‌ای از غذاها هستند که علی‌رغم شکل ظاهری لطیف، بسیار مقوی هستند. حریره نشاسته و مغزبادام مخصوصا اگر به آنها مقداری رازیانه و پودر بذر کتان و همچنین شیرینی طبیعی اضافه کنیم، درمان مناسبی برای گلودرد و سرفه هستند. شیربرنج دارچین و زعفران و انواع فرنی‌ها هم در این دسته قرار می‌گیرند.
همچنین به لیست غذاهای گرم و روان می‌شود انواع سوپ‌ها را هم اضافه کرد. بهتر است در سوپی که برای فرد مبتلا به کرونا یا بهبودیافته از این بیماری تهیه می‌شود از سبزیجات تازه مثل گشنیز، جعفری، پیاز، هویج و کدو استفاده کنیم. گوشتی که در این سوپ‌ها استفاده می‌شود بهتر است از گوشت‌های گرم مثل گوشت بلدرچین و کبک باشد. این گوشت‌ها برای افرادی که سرفه خشک دارند بسیار مفید است.
دمنوش‌ها را برنامه قرار بدهید
دمنوش گل پنیرک، گل ختمی و بنفشه دمنوش‌های موثری برای درمان سرفه، به خصوص سرفه خشک هستند. مصرف این دمنوش‌ها هر هشت ساعت یک بار برای بیمار درگیر سرفه توصیه می‌شود.
اما توجه داشته باشید که برخی داروهایی که توسط پزشک تجویز می‌شود نیز علاوه بر خاصیت ضدسرفه بودن از این داروهای گیاهی نیز داخل ترکیب خود بهره می‌برند. پس اگر همزمان در حال مصرف داروی شیمیایی هم هستید، برای مصرف دمنوش‌ها و همچنین میزان و ساعت نوشیدن آنها با پزشک خود مشورت کنید.
از روغن‌های گیاهی کمک بگیرید
چرب کردن قسمت‌هایی از بدن که با سیستم تنفسی در ارتباط هستند، برای درمان سرفه مفید است. روغن بنفشه، روغن بادام شیرین، روغن کدو و انواع روغن‌های حیوانی برای درمان سرفه‌های خشک و روغن زنجبیل و زیتون برای درمان سرفه‌های خلط دار موثر هستند.
این روغن‌ها را با ماساژ به قسمت‌های جلو و پشت قفسه سینه بمالید. همچنین مالیدن اسانس نعنا در نزدیکی بینی و روی قفسه سینه، جهت کاهش درد قفسه سینه و همچنین اسپاسم‌های ناشی از سرفه کردن، مفید است.
چه چیزهایی نخوریم؟
آب سرد، موادغذایی ترش مثل ترشیجات، میوه‌های نارس و ترش، ادویه‌های بسیار گرم مثل زنجبیل و فلفل، سیر و پیاز خام از ممنوعه‌ها برای افراد مبتلا به سرفه هستند.
همانطور که گفته شد بهتر است تا بهبود سرفه‌ها از غذاهای گرم، روان و مقوی استفاده کنیم. بنابراین خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم مقل حلیم و کله‌پاچه و غذاهایی که طبع سرد دارند مثل ماست، دوغ، خیار و گوجه توصیه نمی‌شود. حتی کاسنی که یک عرق گیاهی اما با طبعی سرد است برای سرفه مفید نیست. غذاهای سرخ‌کردنی هم برای بیماری درگیر با سرفه مناسب نیست.
به طور کلی روش‌های درمان سرفه شامل موارد زیر است:
-در طول روز نوشیدنی بنوشید. این روش نه تنها باعث مرطوب ماندن گلو و سرفه‌های راحت‌تر می‌شود، بلکه به هیدراته ماندن بدن نیز کمک می‌کند.
-نوشیدنی‌های گرم مانند چای یا سوپ و آب گوشت داغ بنوشید. این موارد باعث گرم شدن مجاری تنفسی می‌شوند، بدن شما را هیدراته نگه می‌دارند و هر نوع مخاطی را که در گلو و مجرای هوایی فوقانی دارید، از بین می‌برد.
-یک قاشق چایخوری عسل را در چای داغ یا آب گرم حل کنید. به طور کلی عسل جهت تسکین گلو درد موثر است. با این حال کودکان زیر 1 سال نمی‌توانند عسل مصرف کنند.
-از بخار و رطوبت استفاده نمایید و در محیطی مملو از رطوبت نفس بکشید. از دوش آب گرم، مرطوب کننده هوا، بخارساز یا سایر وسایل تولید بخار استفاده کنید. این شیوه گلودرد را تسکین می‌دهد و مجاری تنفسی شما را باز می‌کند همچنین نفس کشیدن را برای شما آسان می‌کند.
-آب نمک غرغره کنید. گرچه این روش از نظر علمی به اثبات نرسیده است، بسیاری از مردم اذعان دارند که غرغره با آب نمک به درمان گلودرد آنها کمک می‌کند. امتحان و تست این روش هیچ ضرری ندارد و ممکن است به شما کمک کند. از 1 قاشق چایخوری نمک در 8 اونس آب گرم استفاده کنید. اطمینان حاصل کنید که بعد از غرغره، محلول را از دهان خود خارج کرده‌اید و بعد از آن سینک را ضد عفونی می‌کنید.
-یک غذای منجمد یا سرد بخورید. سردی ممکن است باعث بی حسی درد و تسکین گلو در هنگام بروز درد در اثر سرفه‌های سخت شود.
-قطره‌های رفع سرفه، پاستیل یا آب نبات سفت را بمکید. این موارد دهان و گلو را مرطوب نگه می‌دارند.
-داروی سرفه را امتحان کنید. اگر سرفه مرطوب همراه با مخاط زیاد دارید، از خلط آور استفاده کنید تا مخاط خارج شوند. اگر سرفه خشک دارید، سرکوب کننده سرفه همان چیزی است که بای شما لازم است. حتماً یکی از این موارد را به درستی و با دقت انتخاب کنید.
-به منظور کاهش درد، استامینوفن را امتحان کنید. گاهی اوقات سرفه زیاد می‌تواند دردناک باشد. یک مسکن درد می‌تواند درد را از بین ببرد.
و در آخر پیشنهاد میشه از دیفن هیدرامین استفاده کنید.
دیدگاه تان را بنویسید