بوی رمضان همواره از تب‌وتاب بازارها از اواسط شعبان به‌استشمام می‌رسد. مردم ایران بنا به‌باورهای دینی خود احترام ویژه‌ای برای این ماه قائل هستند و سبک زندگی خود را حدود 30 روز براساس آداب رمضان تغییر می‌دهند.
آنها با روزه‌گرفتن به‌تزکیه روح خود می‌پردازند تا از این طریق قرب بیشتری به‌پروردگار پیدا کنند. تغییر وعده‌های غذایی در این ماه و روزه‌داری بیش از 12 ساعت، اقلام مصرفی شهروندان را هم تغییر می‌دهد. سفره‌های افطاری در این ماه با زولبیا، بامیه، خرما، شیر، چای، آش، پنیر، سبزی و ... تزئین می‌شود و معمولا روزه‌داران پس از اقامه نماز مغرب، با یک لیوان آب جوش روزه خود را باز می‌کنند.
این تغییر سبک زندگی، به‌ویژه در رابطه با برنامه غذایی باعث می‌شود تا در این ماه بازار بعضی از کالاها، به‌ویژه مواد غذایی رونق بگیرد و بعضی از بازارها نظیر خدمات، ارز، طلا، سکه و مسکن از رونق بیفتد. البته با توجه به‌فصل‌های تقویم شمسی ممکن است رفتار بازارها در هر سال متغیر باشد، اما به‌طور کلی نمی‌توان تاثیر ماه رمضان بر بازارها را انکار کرد. به‌طور مثال در این ماه کلیه تالارها برای برگزاری مراسمی نظیر جشن‌های عروسی تعطیل می‌شوند و فقط در برگزاری مراسم ختم به‌مردم خدمات ارائه می‌دهند.
شهروندان نیز به‌احترام این ماه مبارک برگزاری جشن‌های خود را به‌بعد از رمضان محول می‌کنند. طبیعتا زمانی هم که عروسی و تولدی برگزار نشود تقاضای کالاهایی نظیر طلا و سکه به‌حداقل خود می‌رسد و این بازارها دچار رکود می‌شوند. بنگاه‌های خدماتی نظیر هتل‌ها، تفرجگاه‌ها، آژانس‌های فروش بلیت هواپیما، قطار و اتوبوس، تورهای گردشگری و ... دیگر اصنافی هستند که در این ماه به‌دلیل کاهش سفرهای تفریحی از رونق می‌افتند. رستوران‌ها، فست‌فودها، کافه‌ها، کافی‌شاپ‌ها، سراهای سنتی و ... نیز به‌احترام روزه‌داران حداقل بین اذان صبح تا اذان مغرب کرکره خود را پایین می‌کشند و طبیعتا دخل کمتری نسبت به‌باقی ایام سال خواهند داشت.
بازار خودرو و مسکن نیز در این ماه از تکاپو می‌افتند و کمتر شخصی در این ماه اقدام به‌معامله خودرو و مسکن می‌کند. البته در سال‌هایی نظیر امسال که رمضان با فصل جابه‌جایی‌ها مصادف می‌شود، ماجرا اندکی متفاوت می‌شود، اما به‌طور کلی مستاجران و متقاضیان خرید مسکن تلاش می‌کنند، جابه‌جایی خود را به‌بعد از رمضان محول کنند. به‌طورکلی مشاغلی که به آن اشاره شد از ابتدای راه‌اندازی کسب‌وکار این ماه را در نظر می‌گیرند و در حساب و کتاب‌های خود آن را دخیل می‌کنند. آنها شاید در این مدت با رکود مواجه شوند، اما حداقل 9 ماه پررونق دارند که سود عقب‌مانده آنها را در رمضان جبران می‌کند.
نرخ مصوب اقلام ضروری رمضان
شاید در یک‌ماهه‌ی رمضان بعضی از مشاغل دچار رکود نسبی شوند، اما در این ماه بسیاری از مشاغل هستند که از برکات رمضان بیشترین بهره را می‌برند. به‌عنوان مثال رستوران‌ها جزو مشاغل رکودزده در این ماه محاسبه شدند، اما بیشتر فعالان این صنف با فروش آش و حلیم افطاری رونق را به‌فعالیت خود بازمی‌گردانند. همچنین آنها با بازاریابی مناسب می‌توانند میهمانی‌هایی که خانوار، ادارات، شرکت‌ها، سازمان‌ها و ... می‌گیرند را پوشش دهند و از این راه سود خوبی به‌دست آورند. گذشته از این اصناف که برای حفظ سود خود نیاز به‌ابتکار و نوآوری دارند، برخی از کسبه هستند که به‌طور سنتی از سفره میهمانی خدا بیش از سایر افراد بهره می‌برند. به‌ویژه کسب‌وکارهایی که در حوزه فروش مواد غذایی فعالیت دارند، در این ماه با پیک فروش مواجه می‌شوند و سودی گاه بیشتر از شب‌های عید به‌جیب می‌زنند. دولت نیز از مدت‌ها قبل سعی می‌کند با تامین حداکثری مایحتاج ضروری مردم در رمضان از بروز کمبودهای احتمالی جلوگیری کند و بدین روش جلو رشد قیمت‌ها را بگیرد. معمولا ستاد تنظیم بازار برای بیشتر اقلام قیمت‌هایی را مصوب می‌کند تا اقلام با سیستم تک‌نرخی به‌دست مصرف‌کنندگان برسد. نگاهی به قیمت‌های مصوب امسال نشان از رشد 20درصدی قیمت زولبیا و بامیه دارد. طبق مصوبه اتحادیه دارندگان قنادی، شیرینی‌فروشی و کافه قنادی قیمت هر کیلوگرم زولبیا و بامیه درجه یک و درجه دو به‌ترتیب 24 هزار و 20 هزار تومان تعیین شده است. اتحادیه کبابی، حلیم و پزندگان غذای سنتی تهران نیز قیمت هر کیلوگرم آش شله قلمکار و حلیم را بدون تغییر نسبت به سال گذشته 25 هزار تومان اعلام کرد. نرخ آش رشته نیز تفاوتی نسبت به سال 98 ندارد و هر کیلوگرم از این نوع آش هم 22 هزار تومان عرضه می‌شود. هر کیلوگرم مرغ نیز در ابتدای رمضان 11 هزار و 500 تومان قیمت دارد. نرخ هر شانه تخم‌مرغ نیز 22 هزار تومان تصویب شده است. همچنین قیمت نان در این ماه تغییری نمی‌کند. براساس مصوبات اتحادیه نان سنتی قیمت نان لواش و تافتون همچنان 300 تومان دولتی و 450 تومان آزادپز است. نان تنوری دولتی 550 تومان و آزادپز 850 تومان عرضه می‌شود. بربری ساده دولتی و آزادپز به‌ترتیب 1000 و 1500 تومان قیمت دارد. سنگک دولتی و آزاد نیز با نرخ 1200 و 1800 تومان به‌دست مشتریان می‌رسد. البته برای هر‌رو کنجد 500 تومان به‌قیمت نان‌ها اضافه می‌شود. خرما که طی ماه رمضان سال گذشته حسابی اوج گرفته بود، در ماه رمضان امسال 24 هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. بدین‌ترتیب هر جعبه خرما که عموما نیم کیلو وزن دارد نباید بیش از 12 هزار تومان عرضه شود. در این بین هر لیتر شیر پاستوریزه 4900 تومان، «پنیر پاستوریزه 450 گرمی» 8800 تومان، برنج وارداتی غیرتایلندی 8300 تومان و هر کیلو برنج داخلی درجه یک 15 هزار و 700 تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. نرخ هر یک لیتر روغن مایع به 7500 تومان می‌رسد و هر کیلوگرم شکر و قند به‌ترتیب 4300 تومان و 5400 تومان قیمت دارند. با اینکه دولت قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز منجمد را 42 هزار تومان مصوب کرده، اما همچنان در قصابی‌ها گوشت گرم گاوی بین 85 هزار تا 90 هزار تومان و گوشت گوسفندی بین 130 هزار تا 140 هزار تومان عرضه می‌شود. به‌گفته قائم‌مقام وزیر صنعت تمامی این کالاها به اندازه کافی ذخیره شده‌اند و در ایام مبارک رمضان هیچ یک از اقلام دچار کمبود یا گرانی نمی‌شوند.
فروش اینترنتی؛ مقابله با رکود کرونایی
با اینکه دولت تلاش کرده تمامی مایحتاج مردم را به‌طور تمام‌وکمال تهیه کند، اما کرونا سال متفاوتی را برای صاحبان اصناف رقم زده است. ویروس کووید-19 که بازار نوروز را کسبه ایرانی گرفت، حالا به‌جان بازار رمضان هم افتاده و رکود بازارها به‌درازا کشیده است. چنان‌که اکنون نشانه‌ای از رونق سال‌های قبل بازار رمضان به‌چشم نمی‌خورد و رکود بازارها در این ماه را باید امری حتمی تلقی کرد. کسبه هم به‌خوبی می‌دانند که تلاش‌هایشان در این ماه افاقه نمی‌کند و همچون عید نوروز باید پیک فروش در این ماه را حداقل در سال‌جاری فراموش کنند. به‌ویژه مواد مصرفی و خوراکی به‌شکل باز و بدون بسته‌بندی ارائه می‌شود شاید در این ماه خریدار چندانی نداشته باشد. طی دو ماه اخیر هم مشاهده کردیم که فروش گوشت مرغ به‌شکل چشمگیری کاهش پیدا کرد و کار را به‌جایی رساند که زنده به‌گورکردن جوجه‌های یک‌روزه به یکی از ترندهای شبکه‌های اجتماعی تبدیل شود. به‌نظر می‌رسد در این میان اصنافی برنده شوند که از زیرساخت‌های اینترنتی و سایت‌ها و شبکه‌های مجاز بیشترین و بهترین استفاده را کنند. آنها می‌توانند با رعایت اصول بهداشتی و اطمینان‌بخشی به‌مشتریان فروش خود را مشابه سال‌های گذشته ادامه دهند؛ درغیر این‌صورت چاره‌ای جز تسلیم‌شدن در برابر کرونا نخواهند داشت. کرونایی که رکود نوروزی خود را حالا به‌رمضان کشانده است.
هزینه هر وعده افطار
جدایی از اصناف اکنون بسیاری از خانوارها هم تحت‌تاثیر کرونا به‌استقبال ماه مبارک رمضان رفته‌اند. بالطبع با افزایش قیمت‌هایی که در حوزه‌های مختلف مشاهده می‌شود، شاید دیگر سفره‌های سحر و افطار نقش‌و‌نگار سال‌های گذشته را نداشته باشد و کوچک‌تر از هر زمان دیگری شده باشد. طبیعتا کارگران و کارمندانی که به‌تبع کرونا شغل خود را از دست داده‌اند و یا به‌طور موقت بدون حقوق و درآمد مانده‌اند، چاره‌ای ندارند، جز اینکه اقلامی شاید غیرضروری نظیر زولبیا، بامیه، خرما و ... را از سفره خود حذف و به‌همان و چای و پنیر بسنده کنند. بررسی‌هایی «آرمان ملی» نشان می‌دهد اگر هر خانواده چهار نفره بخواهد وعده افطاری را به‌شکل حداقلی حذف کند، برای هر سفره افطاری به‌طور متوسط باید حدود 123 هزار تومان هزینه کند که در جدول زیر به‌جزئیات آن پرداخته‌ایم که این مبلغ برای یک ماه به‌حدود سه میلیون و 681 هزار تومان می‌رسد.
دیدگاه تان را بنویسید