دوسال است که کشور با محدودیت‌های شدید ارزی روبه‌رو بوده و برای مدیریت این موضوع، سامانه‌ای به نام نیما شکل گرفت که صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات را به آن عرضه کنند و در مقابل واردکنندگان نیز ارز مورد نیاز برای واردات را از این محل تامین کنند، اما عملکرد سامانه نیما در این مدت نشان داده، آن‌طور که باید و شاید نتوانسته، موثر عمل کند.
در ابتدا مسئولان بانک مرکزی معتقد بودند که صادرکنندگان راغب نیستند ارز خود را به نیما بیاورند و برای کسب سود بیشتر ارز خود را در بازار آزاد می‌فروشند، از منظر اقتصادی نیز برای صادر کننده توجیه نداشت با توجه به هزینه‌های که متحمل می‌شود، ارز خود را به نرخ پایین‌تری در سامانه نیما به ریال تبدیل کند، در حالیکه به مدت زیادی فاصله ارز نیمایی و بازار آزاد حداقل ۲۰ درصد بود.
اما در چند روز گذشته بانک مرکزی به طرز بی‌سابقه‌ای قیمت ارز در سامانه نیما را افزایش داده و به بازار آزاد نزدیک کرده، به طوریکه تفاوت نرخ در حال حاضر در بدترین حالت ۵ درصد است، به نظر می‌رسد بانک مرکزی نیز به ناکارآمدی سامانه نیما نیز واقف شده و با این اقدام خود سیاست درستی را در پیش گرفته است، حال باید دید آیا این نزدیکی دو نرخ ادامه پیدا خواهد کرد.
سامانه نیما کارکرد درستی ندارد
مسعود دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد ایران با اشاره به اینکه مکانیزم بازگشت ارز حاصل از صادرات باید طوری باشد که صادرکننده با پای خود راغب باشد، این کار را انجام دهد، اظهار داشت: صادرکننده برای ادامه کار خود حتما سرمایه‌اش را به کشور بر می‌گرداند، اما این شیوه که شما دائما نظام‌های موجود را بر هم زنید و با ایجاد پیچیدگی‌هایی که به وجود می‌آید، کار را سخت کنید، مشکلی حل نمی‌شود، در دهه ۶۰ آمدند پیمان سپاری ارزی را ایجاد کردند، بعد از آن نیز با تغییر دولت‌های مختلف این امر مدل‌های زیادی را به خود دید، اما نتیجه کار همواره این بود که صادر کننده برای بازگشت ارز حاصل از صادرات بهانه می‌آورد یا اینکه با مشکلات فراوانی این امر انجام می‌شود.
وی افزود: در دو سال اخیر صادرکنندگان معتقدند با موانع و مشکلاتی مانند تحریم‌های بانکی و همچنین عدم تصویب FATF، نقل وانتقال‌های ارزی بسیار مشکل است، اما دولت در این زمینه نیز هیچ‌گونه اقدام مثبتی را انجام نمی‌دهد و تنها اعلام می‌کند که صادرکنندگان باید ارز‌های خود را در سامانه نیما عرصه کنند، در صورتیکه این اقدام با توجه به شرایطی که وجود دارد، بسیار مشکل است، اما اگر دولت به مانند گذشته تسهیلاتی را در این زمینه قائل شود، می‌توان مشکلات بسیاری را حل کرد و چرخه صنعت، تولید و صادرات را دوباره تحرکی بخشید.
دانشمند با تاکید بر اینکه سامانه نیما کارایی ندارند و بدتر مشکلات را بیشتر می‌کند، گفت: با توجه به اینکه در دو سال گذشته فاصله ارز نیمایی با ارز آزاد زیاد بود، برای صادرکنندگان صرفه نداشت که این ارز را عرضه کنند، چون آن‌ها برای ادامه فعالیت خود نیاز به منابع داشتند و تبدیل دلار به ریال به زیان آن‌ها تمام می‌شد، در صورتیکه باید نرخ ارز به صورت واقعی و به نرخ بازر آزاد به صادرکننده پرداخت شود، نه با نرخ دیگر، حال بنده پیشنهادی در این رابطه دارم، اگر به مانند گذشته بانک‌ها ارز را از صادرکننده بخرند با این شرط که دولت چند درصد ارز را به قیمت بالاتر از صادرکننده برای حمایت از صنایع صادراتی خریداری کند، این کار باعث می‌شود صنایع و واحد‌های تولیدی جان تازه‌ای بگیرند.
دیدگاه تان را بنویسید