«اتاقی که در آن اتفاق افتاد»؛ این عنوان کتابی است که به تازگی از جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق ترامپ در آمریکا منتشر شده‌است. افشاگری‌های بولتون در این کتاب، این روزها حسابی گردوخاک به پا کرده و نقل محافل شده اما نکاتی که او در مورد ایران گفته، توجه زیادی را به خود جلب کرده‌است.
طبق شمارش نیویورک‌تایمز، بولتون ۷۵۳ بار در کتاب خود به «ایران» اشاره کرده. حتی کره‌شمالی که به نظر می‌رسد یکی از دغدغه‌های بزرگ آمریکاست، بعد از ایران قرار دارد و ۴۵۹ مرتبه نام آن در کتاب آمده‌است. به این ترتیب ایران در کانون خاطرات او قرار دارد.
جان بولتون در این کتاب خاطرات خود را از دورانی که در کاخ سفید در سمت مشاور امنیت ملی رئیس‌‌جمهور آمریکا حضور داشته، نوشته است. جان بولتون سومین مشاور امنیت ملی ترامپ بود که به دنبال برخی اختلاف‌نظرها و چالش‌ها درباره سیاست‌های خارجی آمریکا در قبال ایران، کره‌شمالی و افغانستان، از این سمت کنار گذاشته شد. حالا هم دولت آمریکا از قاضی فدرال درخواست کرده جلوی انتشار این کتاب را بگیرد.
اما بولتون در این کتاب، درباره ایران چه گفته‌است؟
بولتون در کتاب خود تاکید کرده هیچ‌کس جرات نداشت ترامپ را تنها بگذارد چرا که همه می‌ترسیدند با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیدار کند و در آن دیدار، ظریف عملکرد بهتر و موفقیت‌آمیزتری داشته باشد.
ترامپ و ظریف؟ هرگز!
بولتون در کتاب خود تاکید کرده هیچ‌کس جرات نداشت ترامپ را تنها بگذارد چرا که همه می‌ترسیدند با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دیدار کند و در آن دیدار، ظریف عملکرد بهتر و موفقیت‌آمیزتری داشته باشد.
بولتون در بخشی از خاطرات خود گفته وقتی تابستان گذشته ظریف در نیویورک بود و با گزارشگران درباره سفر به واشنگتن صحبت می‌کرد، برخی از اعضای کنگره بحث دیدار ترامپ و ظریف را پیش کشیده بودند که بولتون صراحتا با آن مخالفت می‌کند. او در این کتاب می‌نویسند:«محض احتیاط، متن تایپ‌شده‌ای استعفای دو جمله‌ای‌ام را در خانه نوشته بودم». اما ترامپ علاقه‌مند به مذاکره بوده و به رند پائول، سناتور جمهوری‌خواه و «صلح‌طلب» اهل کنتاکی پیام می‌دهد که زمینه ملاقات با وزیر امورخارجی ایران را فراهم کند.
در این خاطرات گفته شده امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه خیلی سریع ترامپ را برای دیدار با ظریف، دعوت می‌کند و یادداشتی به دست بولتون می‌رساند که در آن گفته شده «رئیس‌جمهوری ایالات متحده قطعا می‌خواهد این کار را انجام دهد.»
البته به گفته بولتون، پومپئو و نتانیاهو تلاش می‌کنند جلوی این دیدار را بگیرند و مقابل استیون منوچین و جرد کوشنر می‌ایستند. بولتون این دو نفر آخر را «دو دموکرات» خوانده‌است. البته این دیدار هیچ‌وقت صورت نگرفت اما کمی بعد از آن بولتون از کاخ سفید می‌رود.
بولتون می‌گوید زمانی‌که ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران بیرون آمد، اطمینان داشت که ایرانی‌ها برای مذاکرات مجدد، باز می‌گردند، حتی اگر مجبود شوند وارد توافقی با شرایط سخت‌تر شوند. اما راه‌کار رهبر ایران این بود که هیچ‌گاه به توافق بازنگردد. بولتون نوشته: «ترامپ همیشه گلایه می‌کرد که همه در همه‌جای دنیا می‌خواهند با او مذاکره کنند اما به دلیلی، هیچ‌وقت دسترسی پیدا نمی‌کردند. پس جای تعجبی نیست که در نهایت خودش به فکر آغاز مذاکره با ایران افتاد.» او نوشته: «در ذهن ترامپ، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران می‌خواست مذاکره کند، پوتین می‌خواست مذاکره کند، همه می‌خواستند با ترامپ مذاکره کنند اما یکی این وسط مانع می‌شد. البته که نه پوتین و نه روحانی، هیچ‌کدام تلاشی برای برقراری ارتباط با ما نکردند.» او همچنین گفته آقای ظریف که سخنران خوبی (به زبان انگلیسی) است و بیشتر عمرش را در آمریکا زندگی کرده، «ترامپ را بابت غرور بی‌جایش، بازی داده‌است».
دردسرهای یک آدم مغرور
غرور بی‌جای ترامپ البته فقط او را در برابر وزیر خارجه ایران در موقعیت ضعف قرار نمی‌دهد. بولتون در کتابش به مواردی اشاره کرده که ویژگی‌های شخصی ترامپ بر تصمیم‌گیری او تاثیر گذاشته و لزوما هم به نفع او یا متحدانش نبوده است. یکی از این موارد، مربوط به «هالک‌بانک» (بانک خلق) ترکیه است. سال ۲۰۱۲ دولت اوباما تحریم‌هایی علیه ایران اعمال می‌کند و به این‌ترتیب تنها راه پیوند مالی میان ایران و ترکیه که همین هالک‌بانک بوده هم تحت‌الشعاع آن قرار می‌گیرد. اما دولت ترکیه از دستورالعمل‌های اجرایی آمریکا پیروی نمی‌کند و پول حاصل از فروش نفت ایران به هند را پرداخت می‌کند و به این ترتیب از طرف آمریکا دچار مشکل می‌شود. به گفته بولتون، زمانی‌که ترامپ به قدرت می‌رسد به رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه می‌گوید به محض اینکه «آدم‌های اوباما» بروند و «آدم‌های خودش» جایگزین شوند همه مشکلات این بانک هم برطرف خواهد شد. بولتون این جریان را وعده توخالی خوانده و نوشته: «گویی ترامپ می‌خواست نشان بدهد که زورش از اردوغان بیشتر است.»
در جای دیگری از این کتاب این‌طور آمده که ترامپ به بولتون گفته اگر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل «از نیروی نظامی» علیه ایران استفاده کند، از او «حمایت خواهد کرد» و از بولتون هم خواسته این پیام را در نخستین سفرهای رسمی خود به اسرائیل، به صورت موکد مطرح کند. اما نکته اینجاست که منظور ترامپ از «حمایت خواهد کرد» به صورت مبهم مطرح شده و مشخص نیست این حمایت‌ها به صورت لفظی خواهد بود یا در صورت بروز درگیری میان اسرائیل و ایران، آمریکا نیروهای نظامی و تجهیزات هم به اسرائیل می‌فرستد یا نه. این در حالی است که اوباما در این زمینه در گذشته پیامی شفاف داشت؛ او گفته بود اگر ایران به اسرائیل حمله کند، آمریکا از این کشور حمایت خواهد کرد اما اگر نتانیاهو به صورت یک‌طرفه و بدون توافق با آمریکا، به ایران موشک‌پرانی کند، نباید روی آمریکا حساب باز کند.
بولتون، تنها شرور در خاطرات خودش
در دورانی که بولتون در سمت مشاور امنیت ملی ترامپ بود، او را به تندورانه‌‌ترین راهبردها تشویق کرد. به همین دلیل است که دو وب‌سایت فارن‌پالیسی و ووکس، در مرور کتاب اشاره کرده‌اند که بولتون «شرور اصلی» در کتاب خودش است.
بولتون ر کتاب خاطراتش به مسائل مختلفی اقرار می‌کند. مثلا اقرار می‌کند که او ترامپ را وادار کرده از برجام خارج شود. او به ترامپ گفته تا زمانی‌که در ایران، رژیم فعلی برقرار باشد، نباید وارد توافق با این کشور شود. او در کتاب خود نوشته: «من بارها گفتم تا زمانی‌که رژیم فعلی در ایران حاکم باشد، هیچ توافق جدیدی با ایران به امضا نخواهد رسید. چه دوست داشته باشی، چه نداشته باشی، اگر سیاست‌مان را بر هر واقعیت دیگری بنا کنیم، نمی‌توانیم به هدفمان که "سرنگونی" است، برسیم.» به این ترتیب بولتون همیشه به دنبال تغییر رژیم در ایران بوده‌است. این در حالی است که ترامپ فقط می‌خواست به توافق بهتری با ایران دست پیدا کند و حتی همیشه به دنبال راهی برای مذاکره با ایرانیان بود.
حتی زمانی‌که ایران پهباد آمریکایی را سرنگون کرد و ترامپ بابت آن به ایران حمله نکرد، بولتون عصبانی و ناراحت بود. ترامپ در لحظه آخر از تصمیم خود برای حمله به ایران منصرف می‌شود. به روایت بولتون، ترامپ اعتقاد داشته تلفات چنین حمله‌ای زیاد خواهد بود و قصد نداشته بابت یک پهپادِ بدون سرنشین، اینقدر هزینه بپردازد.
بولتون گفته با بسیاری از تصمیم‌های ترامپ مخالف بوده همان‌طور که دیگر افراد در کاخ سفید هم اغلب اوقات با او مخالف بوده‌اند. بولتون به تندروی در سیاست خارجی شهرت دارد و هنگامی که ترامپ از حمله به ایران منصرف می‌شود، بولتون تا مرز استفعا پیش می‌رود.
دیدگاه تان را بنویسید