مادران مقدس و دختران بی‌نقص - سعیده حسنی*

۵۵آنلاین :

چیماماندا انگُزی اَدیچی نویسنده نیجریه‌ای در یک سخنرانی تد، خاطره جالبی را نقل می‌کند. او روزی به همراه دوستش لویی که مردی روشنفکر بود بیرون می‌رود. لویی پیش‌تر به چیماماندا گفته بود که متوجه نمی‌شود منظور او از اینکه کارها برای زنان متفاوت یا سخت‌تر است چیست؟ شاید در گذشته این‌طور بوده، ولی اکنون نه! آن شبی که آن‌ها بیرون رفته بودند، مردی به آنها کمک می‌کند تا جای پارک پیدا کرده و ماشینشان را پارک کنند. چیماماندا به او انعام می‌دهد و آن مرد از لویی تشکر می‌کند. لویی متعجب از اینکه چرا آن مرد از او تشکر کرد، متوجه این مسأله می‌شود که وقتی می‌گوییم کارها برای زنان سخت‌تر یا متفاوت‌ است از چه حرف می‌زنیم‌. مسأله دقیقاً همین جاست. نابرابری همیشه دیده نمی‌شود. ضمن اینکه این نامرئی بودن، همه ماجرا نیست. نابرابری گاهی اشکال عجیبی به خود می‌گیرد. به‌خصوص وقتی به مادرها می‌رسیم، این قدیسان مهربان؛ فرشته‌های خستگی‌ناپذیری که هر کاری می‌کنند تا فرزندانش احساس آرامش کنند. تصویر زیبایی است؟! در حقیقت تصویر دردناکی است. مادران پیش از هر چیز انسان‌اند. خسته می‌شوند، عصبانی می‌شوند، خطا می‌کنند و خودخواهی دارند. اما تصویر فرشته‌واری که از مادر تبلیغ می‌شود، زنان را تحت‌ فشار می‌گذارد تا طبق استانداردهای جامعه رفتار کنند. مبادا این جمله را بشنوند «تو لیاقت مادر بودن نداری». مادر شدن فرآیند بسیار دردناک و دشواری است. همواره از مادران انتظار می‌رود تمام این دشواری‌ها را صبورانه تحمل کنند و لبخند بزنند. تا ما در پایان، وقتی خسته و فرسوده شده‌اند و شکوفایی استعدادهایشان را فدای تربیت فرزندان خود کرده‌اند، به آن‌ها مدال بدهیم و بهشت را به ایشان وعده دهیم. در این میان گاهی برخی فمینیست‌ها نیز در تضاد با هدف خود وارد عرصه می‌شوند و تصویری که از زن ایده‌آل عرضه می‌کنند، چیزی شبیه «ابرانسان» است. جامعه مدام از زنان می‌خواهد کامل باشند‌؛ بسترهای سنتی به شکلی و بسترهای مدرن نیز به شکلی دیگر. زنان در اضطرابی بی‌انتها برای کامل و عالی بودن فرو رفته‌اند، بدن‌های بی‌نقص، تحصیلات، شغل خوب، مادر فوق‌العاده... در نظرشان یا بی‌نقص‌اند یا هیچ. رشما سوجانی، مدیرعامل و مؤسس «دختران کدنویس» در یک سخنرانی تد از دوستش که در دانشگاه کلمبیا برنامه‌نویسی تدریس می‌کرد، خاطره‌ای را نقل می‌کند. او می‌گوید وقتی پسران با تکلیفی کلنجار می‌رفتند به دفترش مراجعه می‌کردند و می‌گفتند استاد کد ما مشکل دارد، درحالی‌که دختران می‌آمدند و می‌گفتند ما یک مشکل داریم. باید به دخترانمان آموزش دهیم که نیازی نیست بی‌عیب و نقص باشند. باید کمک کنیم این اجبار روانی برای بی‌نقص بودن از روی دوش دخترانمان برداشته شود‌. نباید از مادران انتظار داشت فرشته باشند. از زنان نباید انتظار داشت همه تحصیل‌کرده و دارای شغل‌های خوب باشند. به زنان کمک کنیم تا این خودِ ناکافی و دارای نقصشان را در آغوش بکشند و شجاعت استقامت ورزیدن را پیدا کنند.