هوای تازه در موسیقی ایران

۵۵آنلاین :

اینجا پارک آب و آتش است. ساعت ۹ شب! بیشتر از پنج‌هزار نفر روبه‌روی محمد معتمدی و ارکستر سازهای ملی ایران منتظر آغاز یک اتفاق بزرگ هستند. تعداد بسیاری روی صندلی نشسته‌اند و تعداد بیشتری ایستاده تماشا می‌کنند. آنها آمده‌اند تا برای اولین بار در تهران کنسرت رایگان یک گروه و چهره مطرح موسیقی را از نزدیک ببینند. گروه رو به مردم تعظیم می‌کند و پس از تشویقی طولانی، سازها به صدا درمی‌آید. شاید این نخستین بار در تاریخ موسیقی ایران باشد که بیش از اتفاق‌های روی صحنه، اتفاق‌های روبه‌روی صحنه اهمیت دارد. آ‌نجا که مردم برای نخستین بار پای یک کنسرت رسمی می‌نشینند که رایگان است و در فضای عمومی برگزار می‌شود. حتی عکاس‌هایی که خودشان را به پارک ‌آب و آتش‌ رسانده‌اند تا از این رویداد عکاسی کنند،‌ حواسشان خیلی به صحنه نیست، آنها روی سکوهای پشت صحنه ایستاده‌اند و لنزهایشان را به سوی مردم تنظیم می‌کنند. اگرچه قرار است کنسرت خیابانی برگزار شود و مردم معمولی در کانون برگزاری این کنسرت باشند اما طبعِ کلیشه‌خواه مسوولان برگزاری هنوز صندلی‌های چند ردیف اول را از بخش مردمی جدا کرده‌اند تا کسانی دیگر که احیانا «خاص» هستند آنجا بنشینند!

محمدمهدی رضا‌زاده، از مدیران شهرداری، به‌عنوان مجری این کنسرت خیابانی، چند کلمه‌ای درباره این کنسرت سخن گفت و افزود که این برنامه با همکاری مجموعه گردشگری علی‌آباد و وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی برگزار شده است. محمد معتمدی نیز قبل از اجرای اولین قطعه چنین گفت: برگزاری چنین برنامه‌ای مُیسر نبود، اما با مذاکراتی که با مسوولان محترم داشتیم، توانستیم در این شبِ عزیز، این کنسرت را برگزار کنیم. او همچنین در میانه برنامه از برگزارکنندگان این کنسرت تشکر کرد و از مردم خواست آنان را تشویق کنند. در این کنسرت، ارکستر سازهای ملی ایران که البته به رغم نام گروه، همه سازهای حاضر در آن ملی و ایرانی نبودند، به رهبری علی‌اکبر قربانی، صدای معتمدی را همراهی می‌کرد.

قطعات شورآفرین، بهار دلکش، شکایت دل، دگر چه خواهی، کویر، رنگ شرقی، خوش آمدی، بهار من و کل صبح با تنظیم‌های علی‌اکبر قربانی، شهرام توکلی و افشین عزیزی قطعاتی بود که در اولین کنسرت خیابانی ایران برای مردم اجرا شدند. اشعار این قطعات هم از سروده‌های ملک‌الشعرای بهار، بیژن ترقی، نواب صفا، محمد معتمدی و منیره طاها بود. گرچه شاعر قطعه «خوش آمدی» چنان‌که معتمدی هم اشاره کرد، ناشناخته مانده است. همچنین تماشاچیان به افتخار اجرای قطعه «ای ایران» که بدون تمرین قبلی برگزار شد، به پا خاستند و با معتمدی و گروه نوازندگان همخوانی کردند. معتمدی در پایان قطعه «سوگند» را به درخواست تماشاچیان اجرا کرد. این قطعه بدون همراهی نوازندگان اجرا شد.

اولین کنسرت خیابانی، طبیعتا حاشیه‌های جذاب و بامزه‌ای هم دارد. چیزی که بیش و پیش از هرچیزی احساس شد، کمبود شدید جای پارک ماشین بود، به گونه‌ای که حتی در خیابان‌های اطراف هم جایی برای پارک ماشین پیدا نمی‌شد. این موضوع باعث می‌شد تا برخی از مردم ترجیح بدهند از تماشای کنسرت صرف‌نظر کنند و برخی دیگر در خیابان‌های دورتر ماشین‌شان را پارک کنند و مسیری نسبتا طولانی را پیاده بیایند. تعداد حاضران در پارک آب و آتش شاید ۱۰ تا ۱۲ هزار نفر بود که البته از این جمعیت حدود ۵ هزار نفر در میدان اصلی پارک مشغول تماشای کنسرت بودند و باقی مردم هم دورتر از محل اجرا تنها صدای کنسرت را دنبال می‌کردند.

چند نکته بسیار جالب توجه هم در زمان برگزاری کنسرت وجود داشت که شنیدنش خالی از لطف نیست. یکی آنکه شهروندانی که می‌خواستند سیگار بکشند،‌ به‌رغم تصور معمول، از جمعیت حاضر در میدان اصلی فاصله می‌گرفتند و در مکانی دورتر از محل برگزاری کنسرت و اجتماع مردم، سیگار می‌کشیدند تا دیگر شهروندان اذیت نشوند. نکته دیگر آنکه تعداد صندلی‌های تعبیه شده برای حضور مردم بسیار کمتر از حاضران بود و درحالی که تصور می‌شد ازدحام جمعیتی که ایستاده بودند، جایی برای تردد نگذارد، به‌صورت خودکار، راهرویی ایجاد شده بود که افراد می‌توانستند تردد کنند.

اما شاید بامزه‌ترین اتفاقی که در اولین شب برگزاری کنسرت افتاد، قضیه شام خوردن یکی از شهروندان در وسط کنسرت بود. در حالی که مردم داشتند کنسرت را دنبال می‌کردند، یکی از شهروندان در گوشه‌ای از پارک که نزدیک محل برگزاری کنسرت بود،‌ سیخ‌های جوجه‌کبابش را روی آتش گذاشته بود و دود و بوی کبابش در هوا پیچیده بود. شاید این اولین بار بود که کنسرتی در ایران با بوی جوجه‌کباب همراه می‌شد.

محمد معتمدی پس از برگزاری این کنسرت، در صفحه اینستاگرامش از مردم و مسوولان تشکر و اظهار امیدواری کرد که به زودی این کنسرت‌ها در شهرهای کوچک‌تر و محروم هم برگزار شود. او همزمان تصویری از یک خبر در روز دوم اسفندماه سال ۹۵ منتشر کرد که در آن خودش گفته بود: «کنسرت رایگان برگزار می‌کنم» و حالا پس از یک سال و ۶ ماه این اتفاق رخ داد. اگرچه موضوع کنسرت‌های خیابانی و رایگان از سال ۹۲ با پیشنهاد همایون شجریان مطرح شده بود و امسال هم دوباره این پیشنهاد مطرح شده بود اما به نظر می‌رسد که سابقه این موضوع دور و درازتر از چند سال اخیر است. در سال‌های پایانی دهه ۷۰ در برخی از شهرهای ایران گروه‌های موسیقی کنسرت خیابانی برگزار کرده بودند. عزیز شاهرخ خواننده مطرح مهابادی در همان سال‌ها در برخی از شهرهای محروم غرب کشور کنسرت خیابانی برگزار کرده بود. اما با وجود این، کنسرت‌های بزرگ و رسمی تاکنون نتوانسته بودند مجوزهای لازم را برای برگزاری در شهرهای بزرگ ایران کسب کنند.

دقیقا یک ماه پیش در همین صفحه نوشتیم که جریانی تازه در راه است و فضای موسیقی ایران در آینده نزدیک تحت تاثیر این جریان بزرگ قرار خواهد گرفت. همین اتفاق هم افتاد. طلسم اما‌و‌اگرها درباره کنسرت‌های رایگان خیابانی شکسته شده است و بعید نیست که پس از ماه‌های محرم و صفر، با شروع دوباره موج برگزاری کنسرت‌ها، شاهد برگزاری کنسرت‌های رایگان شهرام ناظری در ورزشگاه ۱۰۰ هزار نفری ‌آزادی و همایون شجریان در بوستان ولایت یا یکی دیگر از بوستان‌ها و پارک‌های تهران باشیم. البته این جریان در شهرهای کوچک‌تر کشور بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت.