۵۵آنلاین :
هر دو، روبهروی یکدیگر قرار دارند. بوشهر این سمت خلیج فارس و قطر آن سمت خلیج حالا این روزها رفت و آمدهایشان چند برابر شده است؛ درست بعد از اینکه ۵ کشور عربی با قطر قطع رابطه کردند. بوشهر جمعیت یک میلیون و ۳۲ هزار نفری دارد و قطر با کلی نیروی کار مهاجر، جمعیت 2.2 میلیون نفری را تشکیل می‌دهد. به غیر از شریک بودن در ساحل خلیج فارس، آنها در یک چیز دیگر هم با هم شریک‌اند؛ میدان‌های مشترک گازی. البته در این شراکت، تفاوت‌هایی هم وجود دارد. مثلاً بوشهر منابع نفتی و گازی تنها اسمش را به یدک می‌کشد و تقریباً عاید خاصی به غیر از هوایی آلوده ندارد، اما قطر با داشتن همین منابع، ثروتمندترین کشور دنیا شده است: این کشور بالاترین درآمد سرانه را در جهان دارد. به گزارش سیانان مانی، متوسط درآمد قطر ۱۲۹ هزار دلار است که دو برابر درآمد عربستان سعودی می‌شود.
دو هفته قبل، عربستان سعودی، بحرین، مصر یمن و امارات متحده عربی روابط دیپلماتیکشان را با قطر قطع کردند؛ قطع کردنی که حالا راهی در مسیر ایران باز کرده است. در همین یکی هفته گذشته از شروع ماجرا، محمدمهدی سیمرونی، معاون سلامت اداره کل دامپزشکی استان بوشهر گفت: «گواهی بهداشتی دامپزشکی دو محموله ماهی خوراکی تازه به وزن سه تن به کشور قطر از طریق گمرک بندر بوالخیر این استان صادر شد.» به گفته او، بر اساس اتفاق‌های اخیر منطقه به نظر می‌رسد صادرات محصولات آبزی و به ویژه ماهی تازه به کشور قطر افزایش می‌یابد. علاوه بر این 460 تن مواد غذایی از بوشهر به قطر صادر شده است. البرز کشاورزی سرپرست گمرک بندر دیر در استان بوشهر این خبر را منتشر کرد و گفت: «این محموله شامل کدو، خیار، هندوانه، خربزه، سیب زمینی، کاهو، کلم و گوجه فرنگی با چهار فروند شناور متعلق به تجار بومی این شهرستان به ارزش ۱۱۳ هزار و ۴۱۶ دلار به مقصد قطر صادرشده است.» به این ترتیب این روزها بنادر بوشهر، احتمالاً پرکارترین روزهای خود را می‌گذراند. محمدمهدی بنچاری، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان بوشهر اعلام کرد: «بنادر جنوبی استان بوشهر کمترین فاصله را با کشور قطر دارند؛ نزدیکترین بندرهای ایران به قطر، بنادر عسلویه و نخل تقی با فاصله 148 مایل دریایی هستند.» به گفته او بنادر استان بوشهر توانایی و ظرفیت لازم برای تأمین و صادرات مواد غذایی را به قطر دارند و بنادر دیر، عسلویه و نخل تقی از زیرساختهای مناسبی در این زمینه برخوردار هستند.
علاوه بر این، سیدحسین حسینی محمدی رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر از صدور نخستین محموله میوه و ترهبار از استان بوشهر به قطر خبر داد. به گفته او، با توجه به توافقات صورت گرفته بین ایران و قطر صادرات محصولات مختلف غذایی و معدنی از استان بوشهر به قطر افزایش یافت. اکنون تنها از ۳۵ درصد این ظرفیت به میزان 2.5 میلیون تن در سال استفاده می‌شود که این ظرفیت فرصت مناسبی را برای توسعه فعالیت‌های تجاری در استان بوشهر فراهم کرده است. با توجه به توافقات صورت گرفته بین ایران و قطر و وجود امکانات و زیرساختهای لازم، صادرات محصولات مختلفی غذایی و معدنی از استان بوشهر به قطر افزایش یافته است. حسینی همچنین معتقد است که به غیر از مواد غذایی، یکی دیگر از فرصت‌های مهم استان بوشهر در امر صادرات به قطر، سیمان و کلینیکر است. ظرفیت تولید سیمان روزانه از کارخانه‌های سه گانه سیمان استان بوشهر ۱۲ هزار تن است که این مهم فرصت مناسبی برای صادرات این محصول به قطر فراهم کرده است. علی همتی، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت فارس هم از ارسال محموله غذایی به صورت هوایی از شیراز به دوحه خبر داد و گفت: «روزانه ۱۰۰ تن میوه و ترهبار به قطر صادر می‌شود.» او حتی اعلام کرده است که آمادگی دارند تا مصالح ساختمانی را از شیراز، با هماهنگی با بندر بوشهر قطر صادر کنند. منصور پوريان رئيس شورای تأمین دام کشور هم از صادرات دام زنده و گوشت گوسفندی به قطر خبر داد و گفت: «یک محموله 1700 لاشهای گشوت گوسفندی از ایران وارد قطر شده است. همچنین در چند روز گذشته نیز یک محموله 1250 راسی دام زنده گوسفندی و یک محموله 2700 لاشهای گوشت گوسفندی از ایران به عمان و قطر صادر شده بود، بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران سال گذشته ۱۲ میلیون و 834 هزار دلار دام زنده گوسفندی به قطر صادر شده بود.»
- موقعیت شناسی برای ایران
صادرات مواد غذایی نباید تنها اولویت ایران در ارتباط با قطر باشد.
رئیس سازمان هواپیمایی کشور از افزایش 17 درصدی پروازهای عبوری از آسمان ایران طی روزهای اخیر خبر داد. علی عابدزاده گفت: «ظرفیت، جایگاه و تعهد کشور در هوانوردی بینالمللی باعث شده تا فضای ایران در شرایط خاص و اضطراری به عنوان نقطه اتکایی ایمن و امن ارزشی دو چندان برای حمل و نقل هوایی جهانی داشته باشد. به گفته او، در بحران سقوط هواپیمای مالزیایی در اوکراین و ناامنی فضای آن کشور، ناامنی در فضای عراق و سوریه و اکنون محدود شدن استفاده از هواپیمای قطری و هواپیماها به مبدأ و مقصد قطر، فضای پروازی ایران به عنوان نقطه ثقل پایدارسازی ترافیک هوایی جهانی ایفای نقش کرده و با وجود افزایش ناگهانی تقاضا برای استفاده از فضای کشور، با استفاده از ظرفیت‌های موجود و اتخاذ راهکارهای خلاقانه و اطمینان بخش، سرویس لازم و ایمن برای تقاضاهای جدید ارائه شده و مشکلی در حمل و نقل هوایی بینالمللی حادث نشده است. عابدزاده با بیان اینکه کشور قطر فضای پروازی تحت اختیار خود دارد و خدمات ناوبری هوایی در ارتفاعات بالا را از کشور بحرین دریافت می‌کند، ادامه داد: «این کشور در ناحیه اطلاعات پروازی بحرین قرار دارد و با ممنوعیت اعمال شده از طرف کشورهای عربستان، امارات، بحرین، مصر و لیبی، عملاً دسترسی خود را به نواحی جنوبی، شرقی و غربی از دست داد. در این شرایط، از طریق دو نقطه ورودی و خروجی، پروازهای فرودگاه دوحه قادر به ورود به ناحیه پروازی ایران هستند. و با عبور از فضای پروازی ایران و ورود به اروپا، پاکستان و عمان، مسیرهای پروازی خود را ادامه می‌دهند.» رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اشاره کرد که این تقاضای ناگهانی، منجر به افزایش ۱۷ درصدی ترافیک هوایی عبوری از روی ایران شد.
- برداشت از بازار قطر
ایران می‌تواند از بازار قطر بهره بیشتری نسبت به بازار روسیه ببرد؟
ماجرای قطر، چشم تمام تولیدکنندگان و صادرکنندگان را به این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس دوخته است. اصفهانی‌ها با نشست «بازار قطر، فرصت طلایی برای ایران»، به بررسی فرصت‌های طلایی این بازار پرداختند. به گفته مسعود گلشیرازی رئيس کميسيون تجارت اتاق اصفهان واحدهای تولید محصولات غذایی و بر استان اصفهان می‌توانند با همکاری شرکتهای مدیریت صادرات به صورت عملیاتی در بازار قطر حضور یابند و کمیسیون آماده هرگونه همکاری در این زمینه است. گلشیرازی از تشکیل کارگروه تخصصی ویژه بازار قطر زیرمجموعه کمیته توسعه صادرات این کمیسیون خبر داد و گفت: «سازماندهی صنایع غذایی و آشامیدنی استان برای حضور عملیاتی در این بازار در دستور کار این کار گروه قرار گرفته است. با توجه به ظرفیت‌های اقتصادی استان اصفهان راهاندازی ۳۰۰ شرکت مدیریت صادرات به عنوان هدف کميسيون تعریف شده است.» بوشهری‌ها در به عنوان نزدیکترین شهر هر به قطر در شورای گفتوگوی استان بوشهر چگونگی دستیابی به این بازار را رصد کردند. به گفته آنها، احشام، سیمان، گچ و سایر مواد معدنی از جمله ظرفیت‌های صادراتی استان بوشهر برای قطر به شمار می‌روند. محمد عبادی، رئیس اتاق بوشهر در این نشست گفت: «در چند سال اخیر توافقنامه‌هایی تجاری بین ایران و قطر منعقد شده که به دلایلی زمینه اجرای آنها محقق نشده است و ضرورت دارد هر چه زودتر این اتفاق رخ دهد.» به گفته او، با گذشت زمان کمی از محاصره قطر و قطع روابط چهار کشور عربستان، بحرین، امارات و مصر با این کشور، ترکیه از ایران پیش افتاده است. عبادی همچنین به مشکل ویزا اشاره کرد و گفت: «باید با تسهیل صدور روادید، زمینه فعالیت بازرگانان ایرانی و به ویژه استان بوشهر در قطر فراهم شود. چگونگی مبادلات پولی اقلام صادراتی و زیرساختهای مورد نیاز صادرات به قطر، از جمله مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد. در زمینه تردد شناورها نیز به دلیل صادر نشدن مانیفست مورد نیاز، یک سری محدودیت‌هایی وجود دارد که باید تمهیدات لازم پیشبینی شود.» عدنان موسی پور، نايب رئيس اول کميسيون توسعه صادرات اتاق ایران هم پیشنهاد تأسیس مرکز تجاری ایران در قطر را داده است. به گفته او با توجه به نیاز قطر به تجارت با ایران به نظر می‌رسد در این شرایط بهترین راه برای توسعه تجارت با قطر، راه اندازی مرکز تجاری ایرانیان در قطر در موقعیت کنونی است که باید در دستور کار قرار گیرد.
کمیسیون کشاورزی اتاق تهران هم در جلسهای، فرصت پیش روی ایران برای صادرات مواد غذایی به قطر را مورد بررسی قرارداد، بر اساس گزارش کمیسیون کشاورزی اتاق تهران، کل واردات قطر در سال ۲۰۱۶ از کشورهای دنیا حدود ۲۵ میلیارد دلار بوده که ۱,۲ میلیارد دلار آن مواد غذایی و کشاورزی بوده است. البته در سال ۲۰۱۵ کل واردات این کشور 6.32 میلیارد بوده که سهم غذا و کشاورزی 3.3 میلیارد دلار بوده است و کشورهای عربستان ۳۲۳ میلیون، امارات 377 میلیون، بحرین 45 میلیون و مصر ۷۱ میلیون دلار به قطر صادرات مواد غذایی داشته‌اند، یعنی 30 درصد واردات غذایی قطر از این چهار کشور بوده است. در حالی کشورهای مختلفی صادرات مختلف و فراوانی به قطر داشته‌اند که ایران در این سال‌ها بهرهای از این بازار نبرده است. حالا با این شرایط پیش آمده، ایران می‌تواند تا حدودی این بازار را به دست بگیرد و صادرات کالاهای مختلفی را به این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس داشته باشد. کاوه زرگران، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تهران در این باره گفت: «غالب اقلامی که قطری‌ها به آن نیاز دارند محصولات صنایع تبدیلی است. آرد، نان و آب معدنی از کالاهای مورد نیاز قطری‌هاست و شرکتهای ایرانی که ظرفیت خالی دارند می‌توانند برای تأمین نیازهای قطر پیشقدم شوند. کل واردات مواد غذایی کشاورزی قطر در سال ۲۰۱۵، 3.3 میلیارد دلار بوده و بخشی که از تنش با چهار کشور عربی امارات، عربستان، بحرین و مصر آسیب دیده، ۳۱ درصد از این رقم است. ایران می‌تواند تأمین کننده این ۳۱ درصد باشد.» همچنین محمد لاهوتی رئيس کنفدراسیون صادرات ایران، وضعیت پیش آمده بابت قطع رابطه کشورهای عربی با قطر را فرصتی بینظیر برای اقتصاد ایران دانسته و تاکید می‌کند: «بازاری 4 تا ۵ میلیارد دلاری پیش روی ایران قرار دارد. البته باید توجه داشت که این شرایط مادامالعمر نیست و ممکن است در آیندهای نزدیک و در دوره کوتاهمدت، اختلافات برطرف شود، بنابراین باید به سرعت، از این فرصت برای اقتصاد ایران بهره گرفت.» او می‌گوید: «قطر، یکی از ثروتمندترین کشورهای منطقه و البته تاثیرگذار در حوزه کشورهای عربی است؛ این کشور سالانه حدود ۴ تا ۵ میلیارد دلار از عربستان و امارات متحده عربی، مواد غذایی وارد می‌کند و کشور ثروتمندی در منطقه به شمار می‌رود؛ از سوی دیگر، ایران نیز پتانسیل‌های بسیاری در موضوع تأمین مواد غذایی و مایحتاجی که کشور قطر نیاز داشته، دارد؛ ضمن اینکه قطر، کشوری نزدیک به ایران است و از سه بندر مهم کشور ما از جمله بندرعباس، لنگه و بوشهر با زمانی کمتر از ۱۲ ساعت از طریق آبی، می‌توان کالاها را برای این کشور ارسال کرد.»
با این حال، مسائلی هم در این راستا وجود دارند و کارها آنقدر راحت انجام نمی‌شود. حسن فروزان فرد، عضو کمیسیون کشاورزی اتاقی بازرگانی تهران از مشکلات به دست آوردن بازار قطر می‌گوید: «مسئله اول، نقل و انتقال پول و مشکلات بانکی در پرداخت‌ها است. نکته دوم، آمادگی در زمینه بسته بندی است یعنی بسته بندی محصولات به نحوی که قابلیت عرضه در کشورهای عربی را داشته باشد. ارتباطات تجاری ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس در سالهای اخیر خوب نبوده است و بیشتر تولیدکنندگان بسته بندی مناسب با بازار مصرف کشور عربی برای شناساندن محصول به زبان عربی را ندارند و زمان می‌برد تا این بسته بندیها آماده شوند. تراز استاندارد کیفی در کشوری مثل قطر بالاست و فروشگاه‌های بزرگ در این کشور بیشتر محصولات مشابه را از آمریکا و اروپا تأمین می‌کنند و ممکن است فعالان اقتصادی به ویژه فعالان صنایع تبدیلی به زمان بیشتری برای تأمین محصولات در این تراز نیاز داشته باشند. از همه مهم تر اینکه محصولات صادراتی به کشوری مثل قطر در فروشگاه‌های معتبر زنجیرهای فروخته می‌شود که ورود به آن نیازمند سرمایه گذاری اولیه و ایجاد تعهداتی در مورد زمان و قیمت محصول است.»
به هرحال درست است که قطر کشوری کوچک و با جمعیت 2.2 میلیون نفری است، اما به دست آوردن و رسیدن به بازار آن از این طرف خلیج به آنسوی خلیج کاری سخت است.
منبع : صدا
دیدگاه تان را بنویسید