در مناظره دوم، دو نامزد به قدری محدود شده بودند که کمتر توانستند در مناظره اختلال ایجاد کنند. در مناظره اول ترامپ به دلیل اینکه مدام حرف‌های جو بایدن را قطع می‌کرد، بایدن مجبور شد از دایره ادب خارج شود و به او بگوید: «مرد! می‌شود خفه شوی؟» اما مناظره دوم اگرچه با رعایت ادب بیشتری دنبال شد اما اختلاف نظرها در مورد اداره کشور بسیار چشمگیر بود.
از لحظه آغاز مناظره دو نامزد در مورد بیماری پاندمی ویروس کرونا دو دیدگاه متفاوت ارائه دادند و ترامپ بدون ارائه شواهد و مدرک گفت این بیماری در حال از بین رفتن است اما بایدن گفت آمریکا زمستان سیاهی در پیش دارد.
زمستان سیاه در پیش است
نخستین پرسش درباره شیوع ویروس کرونا در آمریکا بود. دونالد ترامپ در پاسخ به این پرسش گفت، پیش‌بینی‌ها این بود که بیش از 2 میلیون و 200 هزار نفر بر اثر شیوع جان خود را از دست خواهند داد. اما چنین نشد. ما به موقع اقدام کردیم و مرزها را به روی چین بستیم. شیوع کرونا مساله بین‌المللی است و ما در حال آموختن در این زمینه هستیم. جو بایدن در پاسخ به اظهارات گذشته دونالد ترامپ اشاره کرد و گفت، رئیس‌جمهوری از آغاز بارها گفته بود کرونا به زودی تمام می‌شود، اما داریم وارد یک زمستان تاریک می‌شویم. دونالد ترامپ در پاسخ گفت، ما وارد زمستان تاریک نمی‌شویم. ما در حال بازگشایی اقتصاد هستیم و به آگاهی خود درخصوص این بیماری افزوده‌ایم. ترامپ که برای ماه‌ها سعی کرده بود اهمیت این ویروس را کم جلوه دهد، در این زمینه تصریح کرد ما یاد می‌گیریم که دیگر چگونه با این بیماری زندگی کنیم. بایدن اما جواب داد: «یاد بگیریم چگونه با آن زندگی کنیم؟ بی‌خیال! ما داریم با آن می‌میریم!»
در مورد این بیماری و درخصوص اداره اقتصاد این کشور دو نگرش وجود دارد. تیم استنلی در روزنامه تلگراف نوشت: در یک مناظره آرام‌تر دو دید کلی درباره اقتصاد وجود دارد: بایدن می‌گوید اول باید بیماری ویروس کرونا رفع و رجوع شود، بعد اقتصاد بازگشایی شود اما ترامپ می‌گوید اقتصاد دیگر باید بازگشایی شود.
خود را بخشی از سیستم نمی‌داند
ترامپ در سال 2016 زمانی هیلاری کلینتون را ضربه فنی کرد که خود را فردی «غریبه» با سیستم و نظام آمریکا معرفی کرد و گفت هیلاری بخشی از این سیستم و هیات حاکمه است. او مجددا قصد دارد در این انتخابات به همین شیوه عمل کند. به گزارش رویترز، ترامپ در مناظره دوم بایدن را فردی معرفی کرد که 50 سال است در این سیستم فعالیت می‌کند و بخشی از هیات حاکمه بوده است اما برای چهار سال دوم ریاست جمهوری برنامه خاصی معرفی نکرد. در حالی که بایدن مدام به چهار سال حضور او در کاخ ریاست جمهوری اشاره و تاکید می‌کرد که او اقتصاد را نابود کرده است.
رویترز درباره مناظره دوم می‌گوید آرامش دو نامزد دوام چندانی نیافت و ناگهان شلیک آتش از دو طرف آغاز شد و هر دو طرف سعی داشتند دیگری را نامزد نامناسب جلوه دهند. به همین منظور در مساله دخالت برخی کشورها در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بحث تجارت خارجی بایدن و ترامپ در کشورهای خارجی، به ویژه چین و اوکراین مطرح شد.
ترامپ متهم می‌کند
دونالد ترامپ در بخش دیگری از این مناظره به جو بایدن گفت، درخصوص فعالیت‌های تجاری گذشته پسرش در زمانی که او معاون رئیس‌جمهوری بوده، یک توضیح به مردم آمریکا بدهکار است. دونالد ترامپ در ادامه جو بایدن و خانواده‌اش را متهم کرد که از طرف‌های خارجی پول دریافت کردند. جو بایدن در پاسخ تاکید کرد، هیچ اقدام غیراخلاقی از جانب پسرش در این زمینه روی نداده است و این اطلاعات ساخته و پرداخته روسیه است. بایدن در این زمان رو به دوربین کرد و گفت: «دلیلی وجود دارد که این سخنان بی‌اساس مطرح می‌شود. اصلا بحث در مورد خانواده من و خانواده او (ترامپ) نیست. بحث در مورد خانواده شما مردم است. خانواده‌هایی که آسیب دیده‌اند.» نامزد حزب دموکرات در ادامه گفت مطلقا هیچ پولی از کسی نگرفته است و برگه‌های مالیاتی خود در دو دهه اخیر را منتشر کرده است. جو بایدن با این حال از دونالد ترامپ پرسید چرا تاکنون اسناد مالیاتی خود را منتشر نکرده است. دونالد ترامپ هم در پاسخ گفت که اسناد مالیاتی او در حال بررسی است و به محض پایان این بررسی آنها را منتشر خواهد کرد. بایدن نیز گفت شما چهار سال است که می‌خواهید اسناد مالیاتی خود را منتشر کنید. ترامپ مدت‌ها است می‌گوید قصد دارد برگه‌های مالیاتی خود را منتشر کند اما تاکنون از انتشار آنها خودداری کرده است. او در مناظرات انتخاباتی سال 2016، استفاده از راه‌های فرار از مالیات را نشانه زرنگی خود دانسته بود. در این زمینه روز پنج‌شنبه ترامپ گفت به مدت سه سال دنبال من می‌آمدند و 48 میلیون دلار خرج کردند تا اسناد و مدارکم را ببینند تا اسنادی مبنی بر تبانی پیدا کنند که نکردند اما اقوام تو در خارج پول به دست آوردند. بایدن در جواب گفت: «هیچ مساله غیراخلاقی در کار پسرم در چین و اوکراین دیده نمی‌شود. زمانی که ترامپ در حال استیضاح بود او گفت که کار غیر معمولی انجام نداده اما او قصد داشت به اوکراین رشوه بدهد تا علیه من چیزی بگویند. افزون بر این پسر من در چین پولی به دست نیاورده است. این ترامپ است که در آنجا به پول رسیده است.»
اشاره بایدن به مدارکی بود که توسط نیویورک تایمز فاش و مشخص شده است ترامپ در چین حساب بانکی داشته است. ترامپ در این باره گفت: «من حساب‌های بانکی زیادی دارم اما حساب من در سال 2015 در چین بسته شد. من دوست داشتم معاملاتی در چین انجام دهم اما از انجام آن منصرف شدم.»
داستان 2016 و تکرار دخالت روسیه
در بخش دیگری از این مناظره مجری درخصوص دخالت روسیه و چین در انتخابات پرسید. مقام‌های اطلاعاتی آمریکا روز گذشته اعلام کردند، برخی کشورها از جمله روسیه به اطلاعات شماری از رای‌دهندگان دست یافته‌اند. جو بایدن در پاسخ به این پرسش تاکید کرد: من از همین جا می‌گویم هر کشوری در انتخابات آمریکا دخالت کند، بهای این اقدام را خواهد پرداخت. نامزد حزب دموکرات تاکید کرد که در صورت پیروزی در انتخابات، کشورهای مداخله‌کننده را وادار خواهد کرد، بهای نقض حاکمیت ملی آمریکا را بپردازند. جو بایدن در ادامه از رویکرد دونالد ترامپ در قبال روسیه و چین انتقاد کرد. دونالد ترامپ نیز در پاسخ به این پرسش گفت مدیر امنیت ملی به من اطلاع داد که روسیه می‌خواهد من (در این انتخابات) ببازم چرا که هیچ کس مثل من علیه روسیه سختگیر نبوده است. دونالد ترامپ تاکید کرد هیچ کس به اندازه او علیه روسیه تحریم اعمال نکرده است. دونالد ترامپ همچنین از رویکرد دولت اوباما و جو بایدن در قبال اوکراین انتقاد کرد و گفت: زمانی که شما متکا و ملافه به اوکراین فرستادید، من تانک و موشک فرستادم.
دونالد ترامپ در ادامه به دیدار خود با باراک اوباما در آغاز ریاست جمهوری‌اش در سال ۲۰۱۷ اشاره کرد و گفت: باراک اوباما در این دیدار پیش‌‌بینی کرد که با کره شمالی وارد جنگ می‌شویم و خطر این جنگ را مهم‌ترین چالش پیش روی ایالات متحده قلمداد کرد. دونالد ترامپ تصریح کرد به‌رغم چنین هشدارهایی، جنگی با کره شمالی روی نداد. بایدن اما گفت: ما در مورد کره شمالی صریح صحبت کرده‌ایم. هما‌ن‌طور که در مورد چین صریح اقدام کردیم. اما ترامپ چه کار کرد؟ به کره‌شمالی مشروعیت داد و یک اوباش را دوست خوب من نامید. اما من به شرطی چنین حرفی می‌زنم که کره شمالی فعالیت‌های هسته‌ای خود را کاهش دهد. حتما دلیلی داشته که در آن زمان با کره شمالی ملاقات نداشته‌ایم. ترامپ اما در پاسخ به این اظهارات بایدن گفت: شما یک میراث در‌هم‌ریخته برای من باقی گذاشتید.
حاشیه یا تکرار تاریخ؟
در میان مناظره جو بایدن به ساعت خود نگاه کرد. در این زمینه رسانه‌های آمریکایی این اقدام جو بایدن را با اقدام بوش پدر در مناظره با کلینتون در سال 1992 مقایسه کردند که وی در بحبوحه مناظره ساعت مچی خود را رصد می‌کرد. در انتخاباتی که بوش پدر شکست سنگینی خورد و انتخابات را در آرای الکترال 370 به 168 واگذار کرد. حالا این تصویر از بایدن با عمل بوش پدر مقایسه می‌شود. برخی می‌گویند سن بالای بایدن در مناظرات یکی از نقاط ضعف دموکرات‌ها به حساب می‌آمد که توان بالایی برای مناظره‌های سنگین نداشته است با این حال بایدن در این دو مناظره توانست دوام بیاورد.
چه کسی پیروز انتخابات شد؟
مانند سال 2016 که هیلاری کلینتون در مناظرات پیروز انتخابات معرفی می‌شد، بایدن نیز در هر دو مناظره از سوی نظرسنجی‌ها پیروز این دو میدان معرفی شده است. ساعاتی پس از پایان مناظره دوم نظرسنجی‌ها برای تعیین فرد پیروز آغاز شدند و سایت نظرسنجی بریتانیایی «YouGov» در آمریکا بایدن را با اختلاف 19 امتیاز پیروز میدان اعلام کرد. در این نظرسنجی 54 درصد بایدن را پیروز این مناظره اعلام کردند و این رقم برای ترامپ به 35 درصد رسید. در نظرسنجی سی‌ان‌ان هم بایدن با اختلاف 14 امتیاز پیروز این میدان معرفی شد. در این نظرسنجی 53درصد به بایدن و 39 درصد به ترامپ رای دادند. در نظرسنجی «DataProgress» نیز بایدن با اختلاف 11 امتیاز پیروز شد و وی با 52 درصد در برابر ترامپ 41 درصدی پیروز این مناظره اعلام شد. نیویورک تایمز نوشت در یک مناظره مدنی‌تر از مناظره اول نظرسنجی‌ها از برتری بایدن حکایت دارد. به گفته این روزنامه ترامپ کمی دیر برای افزایش شانس پیروزی خود در انتخابات 2020 اقدام کرد. برخی می‌گویند ترامپ هنوز با همان چالش‌های قدیمی روبه رو است و هنوز نتوانسته است این مشکلات را برطرف کند. متیو داد، مشاور ارشد سابق جورج دبلیو بوش به ای‌بی‌سی نیوز گفت: چیزی تغییر نکرد. او (ترامپ) بد ظاهر نشد اما این به آن معنا نیست که وی پیروز مناظره بوده است.
دیدگاه تان را بنویسید