جامعه دچار فقر کالری شده است

قدرت خرید بسیاری از دهک‌های جامعه رو به کاهش است و در همین حال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است: « 60 میلیون نفر قرار است کالابرگ ( کوپن ) دریافت کنند». کدام کالا مشمول دریافت کالابرگ خواهند شد؟ آن‌طور که اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری، سال گذشته اعلام کرده بود: « 25 قلم کالای اساسی با ارز 4200 تومانی به کشور وارد می‌شوند که همان کالاها با به زودی با کوپن به دست مصرف کننده خواهد رسید».

بر همین اساس، برنج، گوشت قرمز، مرغ، تخم‌مرغ، شکر، روغن، عدس، لپه، نخود، لوبیا، چای و … کالاهای مصرفی هستند که احتمالاً در سال جاری توسط کالابرگ الکترونیک توزیع خواهند شد. دقیقا همان‌کالاهایی که با استناد به گزارش مرکز آمار ایران، به تازگی تورمی جدید را تجربه کرده و بسیاری از این کالاها حتی از سبد معیشت گروه‌های آسیب‌پذیر حذف شده‌اند.

اگرچه دولت همچنان امیدوار است که بتواند تقاضای کل جامعه را بدون بازگرداندن سیاست‌های تعدیل اقتصادی، تامین کند اما آن‌طور که از اظهار نظر برخی نمایندگان مجلس می‌توان فهمید، راهی به جز بازگشت کوپن به اقتصاد کشور وجود ندارد. اگرچه تاکید شده که یک با غربالگری مشخص، قرار است کالابرگ فقط در اختیار گروه‌های کمتر برخوردار جامعه قرار گیرد تا به سرنوشت هدفمندی یارانه‌ها دچار نشده و با شکست مواجه نشود. از همین رو پیش‌بینی‌ها حکایت از استفاده 60 میلیون نفر از کالابرگ دارد، البته برخی شنیده‌ها می‌گوید: « این گروه 50 میلیون نفر در کل کشور خواهند بود» .

از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد، متوسط مصرف کالاهای اساسی در سال‌های اخیر کاهش یافته است. برای مثال مصرف برنج خارجی 8 درصد، گوشت گوساله 20 درصد، گوشت گوسفند 29 درصد، روغن نباتی 6 درصد و قند و شکر 4 درصد در سال 1398 نسبت به سال 1395 کاهش یافته است.

این کاهش‌ها برای دهک‌های پایین درآمدی به مراتب بیشتر نیز بوده است. تا جایی که برخی از منتقدان سیاست‌های اقتصادی حسن روحانی بر این باور هستند بخشی بزرگی از جامعه دچار فقر کالری شده است و جهت‌گیری‌های نادرست سیاسی و اقتصادی را دلیل ناچاری دولت به جیره‌بندی غذایی می‌دانند.

به همین دلیل است که بسیاری از آگاهان اقتصادی بر این باور هستند که در شرایط فعلی، اتخاذ سیاستی در راستای تأمین بخشی از نیازهای معیشتی خانوارهای کشور به‌ویژه خانوارهای کم‌برخوردار بسیار ضروری است. با این‌حال بسته به میزان منابع در دسترس، جامعه هدف می‌تواند متفاوت باشد. در صورتی که 30 هزار میلیارد تومان منابع در نظر گرفته شده در طرح توزیع کالاهای اساسی، قابل دسترس باشد، پیشنهاد پرداخت اعتبار خرید به 60 میلیون نفر قابل دفاع است.

اما در صورتی که این منابع در دسترس نباشد، می‌توان در اختصاص منابع اولویت بندی کرد برای مثال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با استفاده از اطلاعات پایگاه رفاه ایرانیان حدود 7 میلیون خانوار(معادل حدود 20 میلیون نفر) را شناسایی کرده که ضرورت دارد مورد حمایت قرار گیرند.