سینما در سودای بورس | آیا صنعت فیلم‌سازی از فرصت طلایی بازار سرمایه استفاده می‌کند؟

 اسفند ماه سال ۹۶ بود که نخستین سخنان ورود سینما به بازار سرمایه به صورت جدی مطرح شد. در جلسه‌ای که با حضور مسوولان وقت وزارت ارشاد، بنیاد سینمایی فارابی و صندوق اعتباری هنر با سازمان بورس و اوراق بهادار انجام گرفت، پیشنهاد شد صنعت سینما به منظور بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه، با راه‌اندازی صندوق‌های جسورانه به بورس متصل شود. دقیقا یک سال بعد رئیس جدید صندوق اعتباری هنر با عنوان کردن پیگیری طرح صندوق جسورانه سرمایه‌گذاری سینما در بورس که در زمان رئیس قبلی مطرح شده بود قول داد که از ابتدای سال ۹۸ این صندوق به عنوان بورس سینما با سرمایه ابتدایی ۲۰ میلیارد تومان راه‌اندازی شود. وی با اشاره به حمایت سازمان سینمایی از این صندوق گفته بود: «زمانی که این صندوق به بورس عرضه شود همه کسانی که در بورس کد دارند و می‌توانند سهام بخرند، می‌توانند واحد‌های این صندوق را بخرند و هرکدام از این واحد‌ها مشخص است که در کدام فیلم سرمایه‌گذاری شده است. سازمان بورس نیز از این صندوق حمایت کرده است.» اما با وجود این قول‌ها نه‌تنها سال ۹۸ بلکه هم‌اکنون که سال ۹۹ نیز یک فصل را پشت‌سر گذاشته اثری از این صندوق به چشم نمی‌خورد؛ تا جایی‌که انجمن کارفرمایی تهیه‌کنندگان در اقدامی مستقل به فکر افتاده برای ورود به بورس رایزنی کند. با این حال آنچه در اغلب نشست‌هایی که تاکنون برگزار شده دیده می‌شود، گفت‌وگوهایی کلی درباره اهمیت پیوستن به بورس و ثمرات آن بوده و آنچه کمتر به آن پرداخته شده، ارائه نقشه راهی عملی و دقیق از آنچه قرار است اتفاق بیفتد است. طبق آنچه از گزارش‌های حاصله از این نشست‌ها برمی‌آید  دست‌اندرکاران صنعت سینما تاکنون به ذکر مزایای ورود به این بازار بسنده کرده و با حلواحلوا کردن تنها مشغول شیرین کردن دهان خود هستند، این  در حالی است که بیم آن می‌رود آن‌قدر این موضوع به تعویق بیفتد که با سپری شدن دوران طلایی بازار سرمایه و از صرافت افتادن سرمایه‌گذاران برای ورود به بورس، این فرصت تاریخی برای همیشه برای سینمای کشورمان ازدست برود.

 راه‌های ورود

پیوند صنعت سینما به بورس از راه‌های مختلفی ممکن است صورت بگیرد که یکی از آنها همان‌طور که پیش از این مسوولان صندوق اعتباری هنر پیشنهاد داده بودند تشکیل نوعی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک است که به این صورت عمل می‌کند: پول از سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت دارند، گردآوری و مبالغ مورد نظر در کسب و کارهای نوپای کوچک و متوسط که پتانسیل رشد بالایی دارند سرمایه‌گذاری شود. در واقع این صندوق‌ها، نوعی سبد دارایی را تشکیل می‌دهند. از آنجا که تامین مالی استارت‌آپ‌ها هزینه‌بر است و اشخاص حقیقی قادر به مشارکت حداکثری نیستند، معمولا سرمایه‌گذاران خطرپذیر را اشخاص حقوقی تشکیل می‌دهند. این اشخاص حقوقی شامل شرکت‌ یا صندوق‌هایی هستند که سرمایه خود را از افراد و نهادهای بانکی، بیمه‌ای، بازنشستگی و… تامین کرده‌اند.راه دیگر ورود سینما به بورس از طریق ثبت شرکتی مرتبط با سرمایه‌گذاری سینمایی است که پس از طی مراحل قانونی باید به سهامی عام تبدیل شود. پس از طی این مراحل این شرکت می‌تواند از طریق عرضه اولیه و همچنین پذیره‌نویسی با شرایط مشخص قانونی به جمع‌آوری سرمایه از سهامداران حقیقی و حقوقی بپردازد.

 مزایای ورود به بورس  

گذشته از ورود سرمایه‌‌های خرد مردم که می‌تواند در مجموع به سرمایه‌ای هنگفت برای تولید آثار عظیم سینمایی تبدیل شود، جذب منابع مالی برای صنعت از طریق بورس مزایای زیادی دارد که در دیگر بازارها کمتر مشاهده می‌شود. وارد شدن به بورس برای شرکت‌هایی که الزامات لازم برای انجام این کار را دارند، مزیت‌های متعددی دارد؛ مزیت‌هایی که در نهایت منجر به افزایش شفافیت، کارآیی و همچنین بهبود عملکرد جاری آنها خواهد شد. بورس اوراق بهادار به‌عنوان بازوی اصلی بازار سرمایه علاوه بر تجهیز، جذب و هدایت منابع مالی و هدایت به سمت فعالیت‌های مولد و اشتغال‌زا، نقش تامین مالی بنگاه‌ها و موسسات اقتصادی را نیز بر عهده دارد. پذیرش شرکت‌های جدید در بورس ضمن اینکه به توسعه بازار سرمایه و ارتقای جایگاه آن در اقتصاد ملی کمک می‌کند، در عین حال فواید متعددی هم برای شرکت‌های پذیرفته‌ شده دارد که از آن جمله می‌توان به استفاده از معافیت‌های مالیاتی، به‌روزرسانی ارزش واقعی شرکت، کسب وجهه، اعتبار و اعتماد عمومی، افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تامین مالی، سهولت در استفاده از تسهیلات بانکی و سایر ابزارهای تامین مالی اشاره کرد. از همه اینها گذشته باید پاسخگویی به سرمایه‌گذاران را افزود. بدیهی است وقتی اثری سینمایی با سرمایه سهامداران تهیه ‌شود بخش زیادی از سود و ضرر پروژه متوجه آنها خواهد شد و به دلیل مطالبه‌گری آنها، دست‌اندرکاران ساخت فیلم مجبورند در نهایت پاسخگو باشند و همین احتمالا در درازمدت به رشد اقتصاد سینمای ایران کمک کند؛ البته این خطر نیز وجود دارد که فیلم‌های هنری و غیرتجاری بیش از پیش به حاشیه رانده شوند.