۵۵آنلاین :
آنها مدعی شده اند که با هدف «حفظ برجام و گفت وگو با ایران برای برگشت به تعهدات برجامیاش» به چنین اقدامی دست می زنند و هدف از این اقدام، برگشت تحریمهای سازمان ملل نخواهد بود.
درحال حاضر سه دولت اروپایی فقط سازوکار حل اختلاف برجام را فعال نموده اند. سازوکار حل اختلاف برجام بدین شرح است که اگر یکی از طرف های برجام مدعی شود طرف دیگری تعهدات خود را عملی نمی کند، درخواست تشکیل کمیسیون مشترک برجام را میدهد تا موضوع در سطح کمیسیون طرح و بررسی شود. این مسئله کاملا با بحث هایی نظیر اسنپ بک یا همان مکانیزم ماشه که بازگشت خودکار تحریم های بین المللی را به دنبال دارد، متفاوت بوده و آنطور که از بیانیهها و مواضع سه دولت برمیآید، در حال حاضر سه دولت قصدی برای رجوع به شورای امنیت ندارند.
چگونگی عملکرد سازو کار حل اختلاف در برجام
اگر بازرسان آژانس گزارش دهند که یکی از اعضای برجام برای نمونه ایران، برخی از مفاد برجام را رعایت نمیکند، موضوع از طریق مدیرکل آژانس به اطلاع شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی میرسد. جلسات شورای حکام به طور معمول هر سه ماه یکبار برگزار میشود، اما در صورتی که موضوعی اضطراری پیش بیاید، اعضا میتوانند درخواست جلسه فوق العاده کنند. در صورتی که شورای حکام موضوع را تهدید جدی و فوری ارزیابی کند، موضوع به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارجاع میشود. همچنین غیر از بحث شورای حکام بر اساس ماده 36 برجام اگر طرف های این توافق نامه شکایت خود مبنی بر تخلف ایران از مفاد برجام را به کمیسیون مشترک ارائه کنند و خواستار رسیدگی به شکایت خود در این کمیسیون شوند، در وهله نخست در سطح مدیران ارشد سیاسی به این شکایت رسیدگی می شود و در صورتی که از این طریق در جلسات مربوطه ظرف 15 روز به نتیجهای نرسند، این مدت می تواند با اجماع اعضا ظاهرا بطور نامحدود تمدید شود.
در مرحله بعد موضوع می تواند به جلسه کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران ارجاع داده شود. کمیسیون در سطح وزرا نیز می تواند با اجماع تمدید شود و برای این منظور نیز محدودیت زمانی در نظر گرفته نشده است. همچنین به موازات این روند یک «هیات مشورتی» سه نفره نیز می تواند به درخواست طرفین دعوا (هر طرف یک نماینده و نماینده سوم بی طرف خواهد بود) برای رسیدگی به شکایت تشکیل شود و نظر این هیات مشورتی در پایان 30 روز و به مدت 5 روز مورد بررسی قرار خواهد گرفت. اگر در همین چارچوب باز هم نتیجهای حاصل نشود، ممکن است اروپاییها به سراغ بند 37 برجام و ارجاع این موضوع به شورای امنیت سازمان ملل بروند که در آن جا ممکن است شاهد بازگشت تحریمهای سازمان ملل علیه ایران طبق بندهای 11 و 12 قطعنامه 2231 شورای امنیت باشیم. در این خصوص باید تاکید کرد که چندی پیش کشورهای اروپایی طرف برجام اعلام کردند که قرار نیست از مکانیسم حل اختلاف موجود در برجام استفاده کنند.
فرانسه، ضمن ابراز ناخرسندی از وضعیت موجود تاکید کرده بود که سازوکار برگشت تحریمهای بین المللی را که در توافق برجام پیش بینی شده است، حتی در صورتی که ایران از این توافق خارج شود، فعال نخواهند کرد. اما حال با برداشتن گام های بیشتر تهران در کاهش تعهدات برجامی مطابق با بندهای 26 و 36 این توافقنامه، کشورهای اروپایی در کنار بی عملی و بی توجهی به تعهدات خود، از ادعاهای خود فاصله گرفته و از فعال شدن مکانیزم حل اختلاف سخن به میان می آورند.
در آذرماه امسال که چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک برجام برگزار شد، جو سازی رسانه ای شدیدی علیه تهران انجام شده بود تا اجرایی شدن «مکانیسم ماشه» در این نشست را به مخاطبان خود القا کند، این درحالی بود که نشست وین در مسیر تاکید اعضا بر نقش مخرب آمریکا در برجام پیش رفت و هیچ مکانیسمی هم علیه تهران فعال نشد.
این جریان سازی ها در حالی انجام می شود که سازوکار حل اختلاف برجام بطور کلی با اسنپ بک متفاوت است. علاوه بر آن، سه دولت اروپایی و همچنین اتحادیه اروپایی در شرایط سیاسی کنونی، تمایلی به ارجاع پرونده به شورای امنیت ندارند.
در جائیکه جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هفته گذشته با تاکید بر حمایت از برجام و اهمیت آن برای طرف های اروپایی تصریح کرد: «اهمیت برجام این روزها مهم تر از همیشه نمود پیدا کرده است، چرا که به وسیله این توافق نامه چندین کشور مانند روسیه و چین گرد هم جمع می شویم و در خصوص مسائل چند جانبه ای که با ریسک وقوع آن ها مواجه هستیم، صحبت میکنیم. از سوی دیگر این توافق نامه از مهمترین ابزارهایی است که هم اکنون برای عدم اشاعه و بحث امنیت منطقه ای موجود است، بنابراین ما تمام تلاشمان را به کار می بندیم تا با وجود خروج آمریکا از برجام آن را حفظ کنیم.»
چنانچه کشورهای اروپایی عضو برجام به جای بازی با کلمات و کفایت نمودن به حمایت کلامی از برجام، بی عملی را کنار گذاشته و مطابق با تعهدات خود در برجام رفتار کنند، بسیاری از مسایل بوجود آمده، حل خواهد شد و نیاز به نمایشهای بی سرانجام اروپایی ها نیست. بقول سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان: «در حقیقت اعلام آغاز فرآیند حل و فصل اختلافات و فعال کردن بند 36 برجام از سوی طرف های اروپایی در فضایی مطرح می شود که این بند از مدتها پیش توسط جمهوری اسلامی ایران مورد استناد قرار گرفته است و وضعیت جدیدی ایجاد نخواهد شد. البته چنانچه اروپاییها به جای تلاش برای ایفای تعهدات خود و بهره مند کردن ایران از آثار لغو تحریمها وفق پیوست دو برجام، به تداوم مسیر وادادگی در برابر آمریکا ادامه دهند و یا بخواهند از فرآیند حل و فصل اختلافات در کمیسیون مشترک برجام سوءاستفاده کنند، باید خود را برای پذیرش تبعات آن نیز آماده کنند.»
منبع : خبرآنلاین
دیدگاه تان را بنویسید