۵۵آنلاین :
بازار نفت این روزها شرایط ملتهبی را پشت سر می‌گذارد و درحالی‌که کارشناسان جهانی پیش‌بینی کرده بودند قیمت نفت در‌سال ٢٠٢٠ بین ٥٥ تا ٦٥ دلار باشد، بهای نفت دیروز از ٧٠ دلار عبور کرد. حالا معادلات سیاسی خاورمیانه با تنش مواجه شده و کارشناسان انرژی معتقدند قیمت هر بشکه نفت ممکن است حتی تا ١٥٠دلار برسد. آنها می‌گویند ماجراجویی‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در خاورمیانه می‌تواند عرضه روزانه نفت را به نصف برساند و قیمت‌ها را تا حدودی سه برابر کند.
نفت روی دور صعود اقدام تروریستی آمریکا در به شهادت رساندن سردار سلیمانی در چند روز گذشته بازارهای جهانی را ملتهب کرد و در این میان مهم‌ترین نگرانی‌ها برای بازار نفت است. حالا چند روزی است قیمت نفت صعودی شده و دیروز با تهدید عراق از جانب دونالد ترامپ، بهای نفت به ٧٠دلار و ٨سنت رسید. نفت که‌سال جدید میلادی را با قیمت‌هایی در میانه کانال ۶۰دلاری آغاز کرده بود، از روز جمعه با رشد قیمت همراه شد و این رشد تا آنجا ادامه داشت که نفت برنت سد ۷۰دلاری را شکست. رشد قیمت نفت از آن جهت اتفاق افتاده که تنش‌های منطقه زمینه را برای نگرانی نسبت به پایداری و اطمینان بازار نفت افزایش داده است. بر این اساس، قیمت نفت برنت با رشدی بیش از ۲درصد در هر بشکه، به ۷۰ دلار و ۸ سنت در هر بشکه رسید. نفت شاخص آمریکا نیز یک دلار و ۱۶ سنت در هر بشکه گران شد و ۶۴ دلار و ۲۱ سنت قیمت خورد. اغلب کارشناسان قیمت نفت را برای‌سال ۲۰۲۰ بین ۵۵ تا ۶۵دلار در هر بشکه پیش‌بینی می‌کردند، اما با توجه به بالا گرفتن ریسک‌های سیاسی در خاورمیانه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان نفت دنیا، احتمال افزایش قیمت نفت بیش از این میزان نیز وجود دارد.
چرا خاورمیانه برای بازار نفت مهم است؟ خاورمیانه را قطب تولید نفت جهان می‌دانند. این منطقه با در اختیار داشتن ٢٥درصد از تولیدات جهانی نفت نقش اصلی را در معادلات بازار انرژی بازی می‌کند و این منطقه همچنین روزانه ٦٣,٥ میلیارد مترمکعب گاز تولید می‌کند که ٦٤درصد از تولیدات جهانی است. اغلب تولیدکنندگان خاورمیانه، اعضای اوپک هستند، در نتیجه تصمیمات این سازمان تأثیر زیادی بر حجم تولیدات در این منطقه و در سطح جهان دارد. در حال حاضر بسیاری از کمپانی‌های نفتی در اروپا، نفت خام مورد نیاز خود را از بازار خاورمیانه تأمین می‌کنند و به همین دلیل اتفاقات سیاسی این منطقه به شدت برای اروپا و بازار جهانی انرژی اهمیت دارد. این موضوع برای برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان که اقتصادش بر پایه انرژی است، اهمیت دو چندان پیدا می‌کند. از آن سمت آبراهه هرمز و تنگه باب‌المندب در این منطقه جزو شاهراه‌های بزرگ جهان هستند. نزدیک به یک سوم حمل‌ونقل دریایی نفت از تنگه هرمز انجام می‌شود و این آبراهه شاهرگ اتصال کشورهای غرب آسیا به بازارهای اقیانوسیه، اروپا و آمریکای شمالی است. بر اساس برآورد اداره اطلاعات انرژی آمریکا، در‌سال ٢٠١٦، روزانه ١٨,٥میلیون بشکه نفت از این تنگه عبور کرده است که نسبت به‌سال ٢٠١٥ افزایش ٩درصدی را نشان می‌دهد و رکوردی محسوب می‌شود؛ این رقم ٣٠درصد تمامی ترانزیت نفت در جهان را از طریق دریا شامل می‌شود. بر اساس بررسی موسسه تحلیل آمارهای نفتی ورتکسا، محموله‌های نفت خام و میعانات گازی ترانزیت شده از طریق تنگه هرمز در‌سال ٢٠١٧ به روزانه ١٧,٢میلیون بشکه و این رقم در نیمه نخست سال ٢٠١٨ به روزانه ١٧.٤میلیون بشکه رسیده است. بیشتر نفت صادراتی عربستان، ایران، امارات، کویت و عراق از طریق این تنگه به بازارهای جهانی فرستاده می‌شود. همچنین این آبراه، مسیر عبور تمامی ال‌ان‌جی (گاز طبیعی مایع) صادراتی قطر است. ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا که در بحرین مستقر است، برای خود وظیفه محافظت از کشتی‌های تجاری عبوری را از این منطقه مقرر کرده است.در همین زمینه عربستان و امارات تلاش‌هایی انجام داده‌اند تا وابستگی خود را به تنگه هرمز کاهش دهند و در سال‌های گذشته خواسته‌اند که با احداث خط لوله‌های جایگزین این تنگه را دور بزنند، هرچند که آنها هنوز نتوانسته‌اند در این زمینه راه به جایی ببرند و همچنان تنگه هرمز یکی از حیاتی‌ترین درگاه‌های انتقال انرژی در جهان به شمار می‌آید.
آمریکایی‌ها شرکت‌های نفتی عراق را ترک کردند حالا با بالاگرفتن نگرانی‌ها برای بازار نفت، رویترز به نقل از ایهام کامل، تحلیلگر گروه اوراسیا در یادداشتی نوشته است که این واقعه دور طولانی از تنش‌های منطقه‌ای را به وجود آورده و ریسک قابل توجهی را متوجه دارایی‌های آمریکایی و زیرساخت انرژی خاورمیانه کرده است. این گروه مشاوره بر مبنای افزایش ریسک متوجه زیرساخت نفتی در منطقه، پیش‌بینی کرد قیمت‌های نفت در سال ۲۰۲۰ بین ۶۵ تا ۷۵دلار خواهد بود. سفارت آمریکا در بغداد روزجمعه پس از اعلام این خبر، از همه شهروندان آمریکایی خواست خاک عراق را ترک کنند. وزارت نفت عراق اعلام کرد، شهروندان آمریکایی که برای شرکت‌های نفتی خارجی در شهر بصره کار می‌کنند، روزجمعه این کشور را ترک کردند. مقامات عراقی به رویترز اعلام کردند تخلیه کارکنان آمریکایی روی فعالیت‌های نفتی، تولید یا صادرات این کشور که با تولید حدود ۴.۶۲میلیون بشکه در روز، دومین عضو بزرگ اوپک است، تأثیر نخواهد گذاشت.
صادرات نفت عراق حتما کمتر می‌شود در همین زمینه نرسی قربان، تحلیلگر انرژی درباره چشم‌انداز وضع صادرات نفت در خاورمیانه، به «شهروند» می‌گوید: «برخی تحلیل‌گران خارجی که بازار نفت را زیرنظر می‌گیرند، این تحلیل را دارند که با ادامه وضع فعلی و اختلافاتی که بین عراق و آمریکا پیش آمده، این امکان وجود دارد که صادرات نفت عراق به‌شدت کاهش پیدا کند و کمتر از ٣میلیون بشکه در روز شود که من هم همین‌طور فکر می‌کنم.» قربان در پاسخ به این سوال که آیا قیمت نفت باز هم افزایش پیدا خواهد کرد یا نه، ادامه می‌دهد: «اگر تنش در خاورمیانه به رویارویی نظامی ختم نشود، قیمت نفت افزایش پیدا نکرده و به همان قیمت بشکه ای ٦٠ تا ٦٥دلار می‌رسد اما اگر تنش‌ها ادامه داشته باشد، صادرات عراق هم به مشکل برمی‌خورد و آن زمان دیگر نمی‌توان پیش‌بینی درستی از وضع قیمت نفت در خاورمیانه داشت.» او البته می‌گوید که مشتریان اروپایی حتی برای نفت بشکه‌ای ١٢٠دلار هم مشتری هستند اما مسأله این است که هیچ چشم‌اندازی وجود ندارد که با ادامه تنش‌ها قیمت نفت تا کجا بالا می‌رود؟
تداوم تنش عرضه را نصف می‌کند علی‌اصغر زرگر، کارشناس اقتصاد سیاسی به ایلنا گفته است: «تداوم تنش و اختلال در عرضه نفت از حوزه خلیج‌فارس که حدود ٢٠میلیون بشکه در روز است، حتی می‌تواند میزان عرضه را تا نصف نیز کاهش و قیمت‌ها را به صورت غیرمعقول تا ١٥٠دلار بالا ببرد.» او توضیح داد: «قیمت‌ها بیشتر از سوی بورس‌بازان و شرکت‌های درگیر حمل‌ونقل تغییر می‌کند، زمانی که فضای بین‌الملل ملتهب می‌شود، هر اتفاقی ممکن است در بازار نفت بیفتد؛ ازجمله اینکه عرضه کاهش یابد و قیمت‌ها بالا برود.» این کارشناس اقتصاد سیاسی همچنین گفت: «هرگونه تنشی قیمت نفت را ٥ تا ١٠درصد افزایش می‌دهد و بورس‌بازان، ریسکی که نفتکش‌ها باید بپذیرند و همچنین مسأله انبار نفت‌خام مهم‌ترین عوامل افزایش تقاضا و در نتیجه رشد قیمت است.» از آن‌سو باید به این نکته توجه کرد که آمریکا همواره به هم‌پیمانان خود ازجمله عربستان و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس اعلام کرده که در قبال امنیت و دفاع از آنها تعهد دارد، به همین دلیل سعی کرده در این مناطق که از قضا نفت‌خیز هم هستند، پایگاه نظامی داشته و نیروی نظامی مستقر کند و این رفتار آمریکا برای حفظ منافع اقتصادی خود در این منطقه و منابع نفتی است که خود را در آن سهیم میداند.
منبع : روزنامه شهروند
دیدگاه تان را بنویسید