به رسمیت شناختن جهانی منشور کوروش در یونسکو | ثبت منشور کوروش به عنوان نخستین سند حقوق بشر در یونسکو

منشور کوروش به عنوان یکی از نخستین اسناد حقوق بشر جهان، در چهل‌وسومین کنفرانس عمومی یونسکو در سمرقند به رسمیت شناخته شد.

 در رویدادی تاریخی که دقایقی پیش ۶ نوامبر ۲۰۲۴ برابر با ۱۵ آبان ۱۴۰۴ در صحن چهل‌وسومین کنفرانس عمومی یونسکودر سمرقند به ثبت رسید، «منشور کوروش کبیر» به‌عنوان یکی از نخستین منشورهای حقوق بشر جهان که بر احترام به تنوع فرهنگی تأکید دارد، به رسمیت شناخته شد و از سوی کشورهای عضو یونسکو مورد تایید قرار گرفت؛ اقدامی که بار دیگر جایگاه فراملی ایران در پاسداشت میراث انسانی و ارزش‌های جهانی را برجسته می‌سازد.

 این قطعنامه که در جلسه امروز با اجماع به تصویب رسید، منشور کوروش را «سندی بنیادین در تاریخ تمدن بشری» و «نخستین نمود مکتوب از اصول آزادی، عدالت، مدارا و احترام به تنوع فرهنگی» توصیف می‌کند. طبق این تصمیم، یونسکو موظف است آموزه‌های برگرفته از منشور کوروش را در برنامه‌های آموزشی، فرهنگی و حقوق بشری خود تقویت کند.

 این رخداد هم‌زمان با برگزاری روز ششم نوامبر ۲۰۲۵ (۱۵ آبان ۱۴۰۴) در سمرقند اعلام شد؛ همان‌جایی که دکتر احمد پاکتچی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران و دکتر حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در یونسکو، با تلاش‌های بی‌وقفه و با حمایت کامل دکتر حسین سیمایی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران، زمینه طرح و تصویب این سند را فراهم کردند.

 مصر، عراق، کلمبیا، هند، نیجریه، الجزایر، پاکستان، بنگلادش، کنیا، سنگال، ارمنستان و لهستان از جمله کشورهاییبودند که در روز ۶ نوامبر در تصویب منشور کوروش به‌عنوان نخستین منشور حقوق بشر و تنوع فرهنگی، حمایت خود را از ایران نشان دادند.

 هدف این ابتکار آن است که ارزش‌های جهانی نهفته در اینسند تاریخی از جمله مدارا، عدالت و احترام به تنوع فرهنگی و مذهبی برجسته شود. همچنین این ابتکار در راستای مأموریت یونسکو برای گسترش صلح، گفت‌وگوی بین‌فرهنگی و پاسداشت میراث انسانی ارزیابی می‌شود و با اهداف توسعه پایدار، به‌ویژه با هدف شماره ۱۶ (صلح، عدالت و نهادهای قوی) و هدف شماره ۱۷ (مشارکت برای تحقق اهداف) نیز پیوند دارد، چراکه اصول منشور کوروش بر ترویج جامعه‌ای فراگیر و مبتنی بر همکاری فرهنگی تاکید می‌کند.

 این قطعنامه که به‌طور مشترک از سوی ایران و تاجیکستان به کنفرانس عمومی ارائه شد، با تأکید بر اهمیت جهانی منشور کوروش، از مدیرکل یونسکو می‌خواهد اصول آن را در برنامه‌های مرتبط با عدالت، حقوق بشر و گفت‌وگوی بین‌فرهنگی به کار گیرد و همچنین از دولت‌ها می‌خواهد برای افزایش آگاهیجهانی نسبت به ارزش‌های این سند تاریخی تلاش کنند.

 فرطوسی در جریان این رویداد در سمرقند تأکید کرد: تصویب این قطعنامه، تنها یک موفقیت ملی نیست، بلکه تأییدی جهانی بر واقعیتی تاریخی است؛ این‌که احترام به انسان و تنوع فرهنگی، از دل تمدن ایرانی به جهان معرفیشده است.

 این نخستین بار است که یک سند باستانی ایرانی در سطح جهانی به‌عنوان منشوری در پیوند با حقوق بشر شناخته می‌شود. حالا، پس از گذشت بیش از ۲۵ قرن، منشور کوروش در یکی از بزرگ‌ترین مجامع جهانی طنین‌انداز شد؛ با پیامی دربردارنده روح همزیستی، احترام به تنوع فرهنگی و حقوق بشر.