نگاهى كوتاه به سامانه موشكى ٣٧٣.

۵۵آنلاین :

پريسا اميدى

كارشناس علوم سياسى

سامانه موشکی باور ۳۷۳ (یا اس ۳۰۰ ایرانی) یک سامانه موشکی پدافند هوایی از نوع دور بُردِ سطح به هوا و خودکششی می‌باشد،که توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، با همکاری قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، طراحی و ساخته شده‌است.باور ۳۷۳ اولین سیستم دفاع موشکی با برد بلند است، که در ایران ساخته می‌شود. طرح اولیه این سامانه، از سیستم دفاع موشکی اس ۳۰۰ نمونه‌برداری شده‌است.سامانه موشکی باور ۳۷۳ از فاصله ۳۶۰ کیلومتری هدف را شناسایی و از ۲۶۰ کیلومتری رهگیری می‌نماید و توانایی هدف‌گیری از فاصله ۲۰۰ کیلومتری، تا ارتفاع ۲۷ کیلومتر را دارا می‌باشد.

این سامانه یک سیستم پدافند هوایی دور برد ساخت ایران است، که نخستین بار در مرداد ۱۳۹۸ با حضور حسن روحانی رونمایی شد. باور ۳۷۳ اولین سامانه دفاع موشکی برد بلند تولید داخل ایران محسوب می‌شود.مدل‌های مختلف این سامانه موشکی در نام‌گذاری ناتو با نام‌های سام ۱۰، سام ۱۲ و سام ۲۰ و اس‌آ-۲۱ شناخته می‌شوند.

سامانه باور ۳۷۳ از هر لحاظ پیشرفته‌تر از سامانه‌های همچون اس ۳۰۰ بوده اما نکته قابل توجهی که این سامانه را از بقیه متمایز می‌کند، توانایی حمل و شلیک انواع موشک‌ها در بردهای مختلف است به گونه‌ای که اگر اس ۳۰۰ در برخی موضوعات خلأ داشت، در طرح بومی این سامانه، این خلأها برطرف شده و طراحی مفهومی روی آن انجام گرفته و در همین راستا وزارت دفاع در خصوص موشک‌های آن نیز پیش‌بینی کرده که این سامانه با دو یا سه نوع موشک در لایه‌های مختلف بتواند وارد عمل شود،که با نگاهی به ویژگی‌های باور ۳۷۳، مشخص می‌شود که در طراحی این سلاح دفاعی، ویژگی‌های برتر سامانه‌های مشابه ساخته شده، مورد مطالعه قرار گرفته و در نتیجه سامانه‌ای با امکانات متنوع از نظر مأموریتی پدید آمده که به‌طور خاص در مقایسه با سامانه اس ۳۰۰ مورد سفارش ایران، باور ۳۷۳ توانایی درگیری با اهداف متنوعی را دارد، که این به دلیل ماهیت متفاوت تهدیدات پیش روی ایران، در قیاس با روسیه است.

فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا، در شهریور سال ۱۳۹۳ از اولین شلیک موفقیت‌آمیز موشک، از سامانه پدافندی باور ۳۷۳ خبر داد و اعلام کرد:

در طراحی و تولید این سامانه از هیچ کشوری کمک نگرفته‌ایم و قرار است این سامانه، جایگزین سامانه دفاع موشکی اس ۳۰۰ روسی شود. برآورد می‌شود که این سامانه، یکی از چهار سیستم برتر دفاع پدافندی جهان باشد.

مشخصات:

لانچرهای سامانه باور ۳۷۳، مکعب مربعی می‌باشند، که اغلب با اهداف پدافندی در ناوها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. باور ۳۷۳ دارای پست‌های جداگانه ارتباطی و نیز پست فرماندهی می‌باشد. این سامانه از فاصله ۳۶۰ کیلومتری هدف را شناسایی و از ۲۶۰ کیلومتری رهگیری می‌کند و در فاصله ۲۰۰ کیلومتری، تا ارتفاع ۲۷ کیلومتر با هدف درگیر می‌شود.

موشک‌های باور ۳۷۳ از نوع نام صیاد ۴ می‌باشند. این سامانه موشکی، توانایی شلیک ۳ نوع موشک، در بردهای مختلف (مشابه S400 ولی با برد کمتر) برای شکار اهداف، در بردها و ارتفاع‌های متفاوت را دارد و می‌تواند در لایه‌های مختلف دفاعی وارد عمل شود.

رادار این سامانه موشکی، از نوع رادارهای معراج ۴ می‌باشد. معراج ۴ که برای اولین بار همزمان با این سامانه رونمایی شد، یک رادار کنترل آتش، برد بلند و از نوع آرایه فازی، معرفی شده‌است.

خودروی سنگین ذوالجناح، به عنوان کامیون کشنده، برای حمل لانچرهای سامانه باور ۳۷۳ مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خودرو دارای ۵ محور (۱۰ چرخ) فعال است و قابلیت عبور از رودخانه تا عمق ۱٫۵ متر، حداکثر ظرفیت بار ۳۰ تن، حمل محموله با طول ۱۰٫۵ متر، حداکثر شیب روی ۳۵٪، حداکثر شیب روی طولی ۲۰٪، وزن خالص ۲۱ تن و سامانه تعلیق مستقل را دارا می‌باشد.

بعد از معرفى اين سامانه،دليل آزمايش اين سامانه با توجه به تنش هاى اخير موضوع مورد بحث است كه سعى ميشود به آن پرداخته شود.

باتوجه به استمرار موفقيت هاى ايران در رصد و مواظبت از آسمان كشور،سامانه باور ٣٧٣ جديد ترين سامانه ى دفاعى ايران است كه به دست جوانان نخبه و متخصص ايرانى ساخته شده است.

قبل از جمهوری اسلامی، فقط آمریکا، روسیه و چین توان ساخت مجموعه کامل پدافند موشکی دوربرد شامل رادارها، لانچر، موشک و مرکز فرماندهی را داشته‌اند و حتی کشورهای اروپایی هم در این زمینه موفق نبوده‌اند.

البته اين پايان كار نيست؛جانشين وزير دفاع و پشتيبانى نيروهاى مسلح تاكيد كرد كه در امتداد ساخت اين سامانه ى دفاعى در حال ساخت سامانه ى دفاعى هوايى مجزا براى مقابله با موشك هاى بالستيك هستيم.

رئيس ستاد كل نيروهاى مسلح در جريان رونمايى از اين سامانه اذعان داشت كه اين سامانه از روى نمونه ى پيشرفته ى پاتريوت ساخته شده است اما در بسيارى از موارد موفق تر است و اين نمونه ى همت و دانش ايرانى است.

سردار سلامى خاطر نشان كردند كه ايران همواره به دنبال افزايش قدرت و توان نظامى خود است و مانورهاى مختلفى در اين راستا برگزار ميكند.

با عملياتى شدن سامانه باور ٣٧٣،نسل جديد موشك هاى كروز هم به صحنه ميايند؛

با دستیابی کشورمان به تکنولوژی پرتاب عمودی و گرم موشک، اکنون شناورهای ایرانی می‌توانند با بهره‌گیری از این فناوری، تعداد قابل توجهی موشک آفندی و پدافندی حمل و استفاده کنند.

معاون تحقیقات و جهاد خود کفایی قراگاه پدافند هوایی افزود:رسیدن به باور 373 شاید یکی از انگیزه‌هایی بود که توانستیم اس- 300 را تحویل بگیریم.

در عرصه موشکی تا شعاع دو هزار کیلومتری آمادگی داریم هر دشمنی را هدف قرار دهیم و این روزها روی دقت، قدرت تخریب و سرعت آن برنامه‌ریزی می‌کنیم و به نتایج مطلوبی رسیدیم.

از ويژگى هاى اين سامانه ميتوان اينطور اشاره كرد كه این سامانه می‌تواند اهداف هوایی را در صحنه نبرد با اصابت مستقیم موشک یا با اصابت ترکش‌های سرجنگی موشک ساقط کرده و مانع از ورود اهداف هوایی به محدوده عملیاتی خود شود.

سامانه موشکی باور ۳۷۳ قابلیت مقابله با اهداف هواپیما‌های شکاری و پنهان‌کار، هواپیما‌های راهبردی و بمب‌افکن‌ها، هواپیما‌های بدون سرنشین، موشک‌های کروز، موشک ضدرادار و موشک‌های بالستیک، هواپیما‌های جنگ الکترونیک خاص و هواپیما‌های شناسایی، انواع هلی‌کوپتر‌ها و موارد مشابه را داراست.

این سامانه می‌تواند همزمان تعداد ۳۰۰ هدف را شناسایی و تعداد ۶۰ هدف را ردگیری کرده و با ۶ هدف به طور همزمان درگیر شود.

در مسیر طراحی و دستیابی به این سامانه سلاح، فناوری‌های بسیاری مانند فناوری موشک عمود پرتاب، فناوری چرخش موشک به سمت هدف جهت پوشش ۳۶۰ درجه جغرافیای تهدید و ... احصاء و به صورت عملیاتی بکار گرفته شده است.

شایان ذکر است این سامانه با وجود توانمندی‌های بیش از سامانه مشابه خارجی، با هزینه‌ی بسیار کمتر از نمونه‌های مشابه خارجی تولید شده است.

یکی از دلایل راهبردی بودن سامانه‌هایی نظیر باور ۳۴۳، قابلیت اعمال حاکمیت در یک فضای گسترده است.

ايران به دليل موقعيت استراتژيك خود در خاورميانه و سابقه و سياسى خود همواره در معرض خطرهاى نظامى بوده و هست كه هرازگاهى هم به يك نحوى تنش نظامى به وجود ميايد؛پس لازم است ايران به دفاع و صنايع دفاعى خود اهميت ويژه اى مبذول دارد اما نبايد اين نكته فراموش شود كه قدرت دفاعى در كنار آرامش و امنيت اقتصادى،فرهنگى و سياسى به اهداف خود ميرسد،چيزى كه اينروزها به فراموشى سپرده شده است.