اثرات جانبی سفر ظریف به نیویورک

با وجود حرف و حدیث‌ها در مورد تحریم وزیر خارجه ایران، حالا ظریف در نیویورک است و با وجود اعمال محدودیت بی سابقه تردد برای رییس دستگاه دیپلماسی ایران، گفتگوی او با رسانه‌های غربی پرسروصدا بوده است. وقتی اعلام شد ظریف برای شرکت در «نشست عالی رتبه شورای اقتصادی اجتماعی سازمان ملل متحد» وارد نیویورک شده است، به نظر می‌رسید اثرات جانبی این سفر از اهداف اعلامی مهم‌تر باشد. وزیر خارجه کشورمان به خبرنگار ان بی سی گفت: «تحریم کردن من تنها امکان مردم آمریکا را برای شنیدن آن طرف ماجرا، بخش مهم ماجرا، محدود می‌کند.» البته آمریکایی‌ها هم می‌خواهند تهدید ظریف را برای خود به فرصت تبدیل کنند. وزیر امور خارجه ایران با وجود محدودیت تردد در نیویورک تاکنون دو مصاحبه با بی بی سی و ان بی سی داشت که مورد توجه رسانه‌های جهان قرار گرفته است.

ظریف که در سفر قبلی خود در اردیبهشت سال جاری با مطرح کردن "تیم ب" تلاش داشت قدرت دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای خود را به نمایش بگذارد، امروز و پس از مصاحبه با زینب بداوی در برنامه هاردتاک اعلام کرد «گفتگو‌های بیشتری در راه است.»

در شرایطی که ظریف سعی دارد با مهارت سخنوری خود توجه افکار عمومی را به "بخش مهم ماجرا" جلب کند و نهایت استفاده را از اثرات جانبی سفر به نیویورک ببرد، یک کارشناس مسائل آمریکا معتقد است دولت آمریکا در اقدامی واکنشی می خواهد وجهه ظریف در داخل ایران را تخریب کند. امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا در مورد اهمیت سفر ظریف به نیویورک به فرارو گفت: وزیر خارجه ایران به کرات به نیویورک سفر می‌کرده و رویداد عجیبی نیست. ظریف همواره در نشست‌های مختلف سازمان ملل حضور داشته، ولی این سفر از جنبه دیگری مهم بود. چند هفته پیش وزیر خزانه داری آمریکا همزمان با تحریم منصوبان و بیت رهبری اعلام کرد ظریف هم در لیست تحریم قرار می‌گیرد و این تصمیم هفته آینده اعلام می‌شود. همه منتظر بودند این اتفاق رخ دهد، اما چند هفته گذشت و خبری نشد. ابوالفتح افزود: اخباری حکایت داشت که داخل دولت آمریکا اختلاف نظر وجود داشته و گویا وزارت خارجه موافق نبوده، چون این اقدام تبعات حقوقی گسترده‌ای دارد و روابط بین آمریکا و سازمان ملل و مباحث حقوق دیپلماتیک را خدشه دار می‌کند. به تعویق افتادن تحریم ظریف نشانگر این بود که چنین تصمیمی محمل قانونی ندارد و می‌تواند به سنت نادرستی بدل شود. این کارشناس آمریکا در مورد هدف سفر ظریف به نیویورک گفت: باید ببینیم این سفر قبل از اعمال خبر تحریم قریب الوقوع ظریف برنامه ریزی شده بود یا بعد از آن. اگر بعد از اعلام خبر چنین تصمیمی اتخاذ شده باشد، تصمیم هوشمندانه‌ای بوده است؛ چراکه دولت امریکا را بر سر دوراهی قرار داد که اگر قصد دارد ظریف را تحریم کند زودتر باید تعیین تکلیف کند و جلوی سفر را بگیرد و یا بپذیرد این کار اشتباه است. با انجام سفر مشخص می‌شود بحث تحریم از دستور کار خارج شده و آمریکایی‌ها نتوانسته اند به وعده‌ای که دادند عمل کنند. او ادامه داد: این سفر فارغ از اینکه ظریف خواسته در چه نشستی شرکت کند، صرف سفر به نیویورک، مقر سازمان ملل مهم بوده است و از آنجاییکه آمریکایی‌ها نتوانستند مانع این سفر شوند برای او محدودیت تردد ایجاد کردند. خود پمپئو با صدور روادید ظریف موافقت کرد، اما با توجه به اینکه فشار داخلی وجود داشته و می‌خواستند اقتداری از خود نشان دهند، محدودیت تردد اعلام کردند و وزیر خارجه ایران که قبلا نمی‌توانست از محدوده ۲۰ مایلی خارج شود به تردد در محدوده ۶ خیابان محدود شد. این کارشناس مسائل بین الملل گفت: این سفر نشان داد آمریکایی‌ها جسارت تحریم وزیر خارجه ایران را ندارند و مجبورند به تعهداتشان در قبال سازمان ملل عمل کنند و چنین تحریمی می‌تواند پیامد‌هایی داشته باشد که حتی دولت ترامپ هم ریسکش را نمی‌پذیرد. ابوالفتح در مورد میزان تاثیر دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای ظریف گفت: حتما موثر است. اگر بخواهیم بر دیپلماسی عمومی شخص آقای ظریف متمرکز شویم می‌بینیم بسیار موثر بوده است. الان همه فشار‌هایی که بر ظریف وارد می‌شود به خاطر این است که دیپلماسی و گفتمانی با عبارت "تیم ب" خلق کرد. محدودیت و هجمه‌ها به ظریف را می‌توان نوعی انتقام جویی قلمداد کرد که جریان‌های ضد ایرانی در آمریکا یا در منطقه دائم تقویت می‌کنند. دلیل بخشی از محدودیت‌های اعمالی بر ظریف این است که او نتواند در بعضی اندیشکده‌هایی که در نیویورک واقع است حضور پیدا کرده و صحبت کند. دیپلماسی عمومی ظریف در این چند ماه بسیار قوی بوده است. این کارشناس مسائل آمریکا در مورد حاشیه‌های گفتگوی ان بی سی با ظریف در بحث موشکی گفت: ظریف مذاکره موشکی را مشروط بر یک شرط کرد. آسوشیتدپرس، سهوا یا عامدا بحث شرط ایران را نادیده گرفت و دولت امریکا متاثر از تفکرات تیم ب، با هدف اینکه چهره ظریف را در ایران خراب کند و اینطور القا کند که ظریف موافق مذاکره موشکی است استقبال کردند و اعلام کردند ایران مذاکره را پذیرفته است! ابوالفتح افزود: این در حالی است که شرطی که ظریف گذاشته یعنی توقف فروش تسلیحات آمریکایی به کشور‌های منطقه از جمله عربستان امارات، اسراییل، اردن، کویت، قطر و... تقریبا محال است. آمریکا به هیچ وجه من الوجوه چنین شرطی را نمی‌پذیرد و با محقق نشدن چنین شرطی اصولا مذاکره موشکی هم از دستور کار خارج می‌شود. این کارشناس مسائل بین الملل در پایان گفت: از آنجایی که دولت آمریکا به حساسیت‌های مذاکره موشکی در ایران آگاه است و می‌دانند طرح چنین موضوعاتی می‌تواند باعث تخریب وجه گوینده باشد تلاش کردند ظریف را موافق مذاکره بی قید و شرط موشکی معرفی کنند که یک هجمه از داخل کشور متوجه ظریف شود و این صدایی که از دهن ظریف خارج می‌شود و دنیا منتظر شنیدن این حرف‌ها هستند ساکت بشود و عملا قدرت مانور دیپلماسی عمومی ایران را کاهش دهد.