توافق در میانه بی‌اعتمادی

۵۵آنلاین :

«خون شهیدان بیهوده ریخته نشد»؛ این گفته سودانی‌هایی است که این‌بار برخلاف حدود شش ماه گذشته، برای جشن و پایکوبی به خیابان آمده بودند. سودانی‌های بسیاری روز گذشته و ساعاتی بعد از توافق گروه‌های مخالف و نظامیان این کشور بر سر آینده این کشور، به خیابان آمدند. آنها در همان خیابان‌هایی از خارطوم دورهم جمع شدند که تا همین هفته گذشته، برای برپایی حکومتی غیرنظامی و در اعتراض به نظامیان گردهم می‌آمدند. در ساعت‌های اولیه روز گذشته نظامیان حاکم سودان و ائتلافی از گروه‌های مخالف بعد از دو روز مذاکرات نفس‌گیر، درباره چندوچون دولت انتقالی به توافق رسیدند و به هفته‌ها بن‌بست سیاسی در این کشور پایان دادند؛ بن‌بستی که با سرنگونی عمر البشیر، رئیس‌جمهوری خودکامه این کشور، در ماه آوریل آغاز شد و با مصادره قدرت از سوی نظامیان این کشور ادامه داشت. با‌این‌حال به نظر می‌رسد توافق روز گذشته که با میانجیگری اتحادیه آفریقا و اتیوپی حاصل شد، راه را برای آینده سیاسی امیدوارکننده‌ای در این کشور باز کرده است. محمد حسن ولد لبات، فرستاده اتحادیه آفریقا برای میانجیگری، روز جمعه در کنفرانسی خبری با تشریح جزئیات توافق حاصل‌شده میان نظامیان و مخالفان سودان گفت: «دو طرف توافق کردند یک شورای مشترک حاکم، به صورت چرخشی برای سه سال یا اندکی بیشتر بر این کشور حکومت کند». بر اساس این توافق، پنج کرسی این شورا به نظامیان و پنج کرسی به غیرنظامیان می‌رسد و یک کرسی دیگر نیز به گزینه غیرنظامی دو توافق دو طرف می‌رسد. همچنین قرار است تحقیقاتی شفاف و مستقل درباره خشونت اوایل ماه ژوئن انجام شود. روز سوم ژوئن، گروهی از معترضان دموکراسی‌خواه در مخالفت با حکومت نظامیان در این کشور، روبه‌روی مقر ارتش در خارطوم، پایتخت سودان، تجمع کرده بودند؛ اما با حمله نیروهای نظامی به این معترضان و کشته‌شدن ده‌ها نفر، این اعتراض‌ها به خاک و خون کشیده شد. گروه‌ پزشکان نزدیک به مخالفان می‌گویند در پی این خشونت بیش از صد نفر کشته شدند؛ هرچند مقامات نظامی تعداد کشته‌شدگان را 62 نفر اعلام کردند. برخی از معترضان نیز در همان روز به رود نیل پرتاب شدند. از همان زمان بود که گفت‌و‌گوهای میان نظامیان و نمایندگان گروه‌های مخالف لغو شد و برای چندین روز اعتصاب‌های سراسری به دعوت ائتلاف گروه‌های مخالف، سودان را به حالت نیمه‌فلج درآورد؛ اما با پادرمیانی آبی احمد، نخست‌وزیر اتیوپی و اتحادیه آفریقا، اعتصاب‌ها متوقف شد و از دو روز پیش، گفت‌و‌گوها میان دو طرف از سر گرفته شد. عمر الدجیر، یکی از رهبران ائتلاف آزادی و تغییر، متشکل از گروه‌های مخالف سودان، گفت توافق میان دو طرف «راه را برای تشکیل نهادهای انتقالی باز می‌کند و ما امیدواریم این آغاز دوره‌ای جدید باشد». صبح روز جمعه، اتحادیه مشاغل سودان که بخشی از ائتلاف آزادی و تغییر به شمار می‌رود، در بیانیه‌ای اعلام کرد دوره انتقالی به مدت سه سال و سه ماه ادامه خواهد داشت. آن‌طور که در این بیانیه آمده است، در 21 ماه اول، نظامیان هدایت شورای حاکم را بر عهده خواهند داشت و 18 ماه باقی‌مانده نیز تحت حکومت غیرنظامیان خواهد بود. کابینه دولت را ائتلاف آزادی و تغییر انتخاب می‌کند و پس از انتخاب اعضای شورای حاکم و کابینه، یک شورای قانون‌گذاری تشکیل خواهد شد. همچنین با راه‌اندازی کمیته‌ای از وکلا، توافق روز جمعه میان دو طرف در 48 ساعت نهایی خواهد شد. اعتراضات گسترده اعتراض‌های مردم سودان که دسامبر سال گذشته بر سر افزایش قیمت نان آغاز شد، خیلی زود به اعتراض‌هایی فراگیر علیه حکومت 30 ساله عمر البشیر تبدیل شد و در نهایت در روز 11 آوریل، عمر البشیر سقوط کرد. رویگردانی ارتش از حمایت از البشیر، نقش بسزایی در سقوط این دیکتاتور داشت و برای نظامیان که در 30 سال گذشته بخشی از قدرت بودند، چشم‌پوشی از قدرت کار دشواری بود. نظامیان می‌خواستند با برقراری یک حکومت نظامی، بار دیگر قدرت را قبضه و انقلاب مردمی سودان را مصادره کنند. بااین‌حال مردم سودان، با نظر به تجربه بهار عربی و به‌ویژه انقلاب ناتمام مصر، در برابر حکومت نظامیان مقاومت کردند و بار دیگر در خیابان‌ها به اعتراض‌های خود ادامه دادند. اکنون به نظر می‌رسد توافق اخیر میان نمایندگان مخالفان و شورای نظامی حاکم، نتیجه مقاومت مردم سودان بوده است؛ هرچند بسیاری به همین توافق هم بدبین هستند. ضمانت‌های بیشتر در پی توافق روز گذشته، هزاران نفر از مردم سودان به خیابان آمدند تا به جشن و شادمانی بپردازند. با‌این‌حال، بسیاری خواستار ادامه اعتراض‌ها و فشار بر نظامیان برای دست‌کشیدن کامل از قدرت هستند. محمد اسماعیل، مهندس 34ساله سودانی، در گفت‌و‌گو با الجزیره می‌گوید: «ما خواستار ضمانت‌های بیشتری از شورای نظامی انتقالی هستیم؛ چرا‌که آنها قبلا هم قول‌های زیادی داده بودند، ولی بعدا عهدشکنی کردند». اشرف محمد علی، یکی دیگر از معترضان، توافق اخیر را «حرکتی خوب برای سودان» خواند؛ او در گفت‌و‌گویی تلفنی با الجزیره گفت: «آنچه اهمیت دارد، اجرائی‌شدن این توافق است؛ چراکه عملکرد شورای نظامی در چند ماه گذشته ثابت کرده این شورا درباره انتقال قدرت به غیرنظامیان جدی نیست». این معترض سودانی بر این باور است که توافق به خودی خود امر خوبی است، ولی معترضان خواستار اجرائی‌شدن این توافق هستند. علی همچنین با استقبال از تصمیم دو طرف برای انجام تحقیقات مستقل درباره کشتار روز سوم ژوئن گفت: «هر توافقی که شامل تحقیقی واقعی نباشد، برای اکثریت مردم راضی‌کننده نخواهد بود».