فریاد کاربران ایرانی علیه سیاست‌های تحریمی اپل

۵۵آنلاین :

اپل‌داران ایرانی از چهارشنبه شب گذشته با پیام‌هایی مبنی بر ازکارافتادن اپ‌های ایرانی روی دیوایس‌شان مواجه شدند. اپ‌هایی که در سال‌های گذشته از اپ‌استور حذف شده بودند و سازندگان اپ ایرانی راه‌حلی جایگزین برایش در نظر گرفته بودند، مجددا با برخورد اپل روبه‌رو شدند. می‌توان گفت ٩٩‌درصد اپ‌های ایرانی با پرداخت درون‌برنامه‌ای که از سایت اپلیکیشن‌ها با لینک مستقیم یا از اپ سیب‌اپ روی دیوایس‌های اپل موجود در ایران نصب شده‌ بودند، ازکارافتادند و مسئولان این اپ‌ها از طریق سامانه‌های پیام کوتاه این موضوع را با کاربران اپلی خود در میان گذاشتند. باز هم در همان ابتدا موضوع تحریم‌های ایران مطرح شد، اما کمی که گذشت موضوع فرق کرد و تقصیر از سر تحریم‌ها تا حدودی باز شد. البته که در هر صورت نبود اپ‌های ایرانی با پرداخت درون برنامه‌ای در اپ‌استور را می‌توان نتیجه تحریم‌های ایران در طول سال‌های گذشته دانست، اما این بار انگار موضوع فراتر از تحریم‌های ایران است. بعد از منتشر شدن اخبار مختلف درخصوص محدودسازی جدید اپل برای اپلیکیشن‌های فارسی، بسیاری این اتفاق را به تحریم‌های آمریکا علیه ایران و محدودیت‌های همیشگی اپل نسبت دادند، اما گویا شرکت اپل از ماه‌ها پیش برای بالا بردن امنیت و حریم خصوصی کاربران خود اقدام به محدودسازی «Enterprise Developer Certificates» کرده است. این تصمیم اپل به زمانی بازمی‌گردد که شرکت‌هایی مانند فیس‌بوک و گوگل با طراحی اپلیکیشن‌های مخصوصی که از همین گواهینامه استفاده می‌کردند، دست به جمع‌آوری اطلاعات کاربرانشان زدند و درنهایت در بهمن ماه امسال اپل اپلیکیشن‌هایی که برای فعالیت خود از این گواهینامه استفاده می‌کردند را مسدود کرد. حالا دامنه این محدودسازی اپل گسترده شده و به اپلیکیشن‌های فارسی رسیده که برای دور زدن حذف برنامه‌های فارسی از اپ‌استور از «Enterprise Developer Certificates» (گواهی توسعه‌دهنده سازمانی) استفاده می‌کردند. گرچه وقتی خبرهای این اتفاق را در رسانه‌های بین‌المللی پیگیری می‌کنیم، می‌بینیم که در برخی از دیگر کشورها مانند تایلند و چین نیز تعدادی از اپ‌ها با چنین مشکلاتی مواجه شدند، اما با بررسی بیشتر متوجه می‌شویم که این اپ‌ها به دلیل آن‌که فعالیت قانونی ندارند و نتوانستند به‌طور قانونی وارد اپ‌استور شوند، از راه جایگزین استفاده کردند و به‌عنوان اپ‌های Enterprise فعالیت می‌کردند. اما بسیاری از اپ‌های ایرانی که در چند روز گذشته مسدود شدند، در گذشته طبق قوانین شرکت اپل در اپ‌استور این کشور وجود داشتند و به صورت قانونی فعالیت می‌کردند که به دلیل تحریم‌ها از اپ‌استور حذف شدند. سابقه اپل و تحریم‌های ایران به هر حال از هر طرف که به این موضوع نگاه کنیم، پای تحریم‌ها در میان است. شهریور ماه‌ سال ٩٦ بود که اپل به بهانه تحریم‌های آمریکا علیه ایران، اپلیکیشن‌های ایرانی را از اپ‌استور حذف کرد. همان زمان نیویورک تایمز در گزارش خود نوشت، اپل به دلیل تحریم‌های آمریکا علیه ایران در این کشور هیچ نمایندگی رسمی ندارد و ایرانی‌ها حتی نمی‌توانند نام کشور خود را در میان لیست کشورها در اپ‌استور پیدا کنند. البته هیچ‌کدام از این موانع نتوانست از علاقه ایرانی‌ها به اپل کم کند. به گفته نیویورک تایمز همه این آیفون‌ها از دوبی، هنگ‌کنگ یا به صورت مسافری وارد ایران می‌شوند. این استقبال گسترده باعث شد تا برنامه‌نویسان ایرانی هم از این فضا استفاده کنند و هزاران اپلیکیشن ایرانی را در اپ‌استور اپل قرار دهند. اما اپل تصمیم گرفت اپلیکیشن‌های ایرانی را از فروشگاه اپلیکیشن خود حذف کند. به گفته آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات؛ در آن زمان حدود ١١‌درصد بازار موبایل ایران در اختیار اپل بود که این آمار یعنی چیزی حدود ١٠‌میلیون آیفون در کشور. پس از درخواست‌های آنلاینی که برای تغییر این تصمیم برای شرکت اپل ارسال شد، این کمپانی در پیامی خطاب به توسعه‌دهندگان ایرانی اعلام کرد: «طبق مقررات تحریم‌های ایالات متحده آمریکا،‌ فروشگاه اپ‌استور اپل نمی‌تواند اقدام به میزبانی، توزیع یا انجام هر نوع تجارت با برنامه‌ها و توسعه‌دهندگان متصل به کشورهای تحریم‌شده توسط آمریکا کند. این بخش از قانون،‌ پیچیده و غیرقابل تغییر است. در صورتی که محدودیت‌های موجود تغییر کند،‌ شما را تشویق می‌کنیم تا دوباره اپلیکیشن‌های خود را برای ورود به اپ‌استور ارسال کنید.» پس از آن هم سخنگوی اپل در گفت‌وگو با نیویورک تایمز صحت محتوای این پیام را تایید اما از ارایه توضیحات بیشتر صرف‌نظر کرد. جالب توجه است که برای تغییر این تصمیم بیش از ٢‌هزار و ٣٠٠ امضا جمع‌آوری شد و توسعه‌دهندگان ایرانی نیز با هشتگ StopRemovingIranianApps#در توییتر از این موضوع ابراز تاسف کرده‌اند. واضح است که اپل در برابر فشار دولت ترامپ که تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرد، ناچار به حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از اپ استور شد. در زمان ریاست‌جمهوری باراک اوباما در آمریکا، محدودیت‌های شرکت‌های فناوری که خدمات ارتباطی ازجمله ایمیل،‌ چت و خدمات شبکه‌های اجتماعی در ایران ارایه می‌دهند، کاهش داده شده بود. تحریم مسبب همه این اتفاقات است شهرام شریف، روزنامه‌نگار تکنولوژی در گفت‌وگو با «شهروند» درباره ازکارافتادن اپ‌های ایرانی روی دیوایس‌های شرکت اپل گفت: «قبل از این‌که بتوان به‌طور قطع دراین‌باره نظر داد، باید به گذشته برگردیم، سابقه این موضوع هم واضح است و تمام رسانه‌ها دراین‌باره نوشته‌اند، نخستین بار اپل به دلیل تحریم‌ها اپ‌های ایرانی را که به صورت قانونی در اپ‌استور وجود داشتند را حذف کرد. شخصا هم دلیل این اتفاق تحریم‌هایی است که دولت آمریکا برای ایران وضع کرده بود و اپل هم با توجه به قوانین آن کشور اقدام به چنین کاری کرده است. اپ‌ها و استارت‌آپ‌های ایرانی هم مجبور شدند مسیرهای جایگزین و نامتعارفی را برای رفع مشکل‌شان انتخاب کنند و درواقع این اپلیکیشن‌های Enterprise هم از همان مسیرهاست.» شریف معتقد است اتفاقی که چهارشنبه شب برای اپ‌های ایرانی افتاده، نتیجه همان تحریم‌ها و دور زدن‌هایی است که توسعه‌دهندگان ایرانی مجبور به انجام آن شدند. این روزنامه‌نگار تکنولوژی در ادامه افزود: «شاید مشکلی که الان برای اپ‌های ایرانی اتفاق افتاده، به دلیل آن باشد که اپل برای بالا بردن امنیت خود و کاربرانش دست به حذف اپ‌های Enterprise زده است، اما باید گفت دلیل اصلی که اپ‌های ایرانی شامل اپ‌های Enterprise شدند، همان تحریم‌های دو‌سال پیش آمریکا و اپل علیه ایرانیان است. مدل برخورد اپل با اپلیکیشن‌های ایرانی؛ هم در سابقه این شرکت وجود دارد و هم در این چند روز گذشته دوباره اتفاق افتاده است. درحال حاضر هم اپل تمام اپ‌های ایرانی که سرویس‌های پرداخت یا پرداخت درون برنامه‌ای دارند و کاربران ایرانی زیادی از آنها استفاده می‌کنند را مورد هدف قرار داده است. نگرانی‌ها ادامه دارد در میان تمام اپلیکیشن‌هایی که برایشان مشکل پیش آمده بود، تنها برخی اپ‌ها که با لینک مستقیم دانلود شده بودند، توانستند به کار خود ادامه دهند که اپ تپسی نیز روی بسیاری از دیوایس‌ها یکی از این اپ‌ها بوده است. شهرام شریف دراین‌باره نیز توضیح داد: «اگر دقت کنیم می‌بینیم که اپ‌های کاربردی مورد این هدف قرار گرفتند. تپسی هم دچار این مشکل و مجوز آنها هم باطل شده است و تنها به این دلیل که یک مجوز دیگر از جای دیگری داشتند، توانستند با قرار دادن لینک دانلود اپ روی سایت خود به فعالیت‌شان ادامه دهند، کاری که دیگر اپ‌های ایرانی هم در تلاشند آن را انجام دهند و برخی هم طی همین مدت زمان کوتاه موفق به انجام این کار شدند. برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی از چند محل مجوز فعالیت و دانلود دریافت کرده‌‌اند و به همین دلیل هنوز توانسته‌اند به کار خود ادامه دهند. البته که تمام این اپ‌ها هنوز هم این نگرانی را دارند که ممکن است اپل این لینک‌ها و این مجوزها را هم مسدود کند و دیگر کاربران ایرانی نتوانند از این طریق نیز به اپ‌های ایرانی دسترسی داشته باشند، گرچه توسعه‌‌دهندگان ایرانی در تلاشند تا بتوانند راه جایگزینی برای حل این مشکل پیدا کنند.» یکی از مهمترین نگرانی‌های شریف بیکار شدن توسعه‌‌دهندگان ایرانی است: «نکته مهمی که وجود دارد این‌که این اپلیکیشن‌ها مدل مصرف خارج از ایران نیستند و ارتباطی به تحریم‌ها ندارند و مورد استفاده کاربران شخصی در ایران است. در همین چند روز در فضای مجازی بسیاری در تلاشند تا این موضوع را از بحث تحریم‌ها جدا کنند، درحالی‌که این یک اشتباه استراتژیک است، در صورتی که اگر نگاه کنیم، تمام این اتفاقات به دلیل تحریم‌هاست، همین که ما نمی‌توانیم در ایران از گوشی‌های اپل خود به‌طور کامل استفاده کنیم، به دلیل تحریم‌هایی است که برای ایران وجود داشته است و تحریم‌های تکنولوژی روزبه‌روز برای ایرانیان بیشتر و فضای تکنولوژی تنگ‌تر و تنگ‌تر می‌شود. مهمترین اتفاقی هم که درنهایت می‌افتد، بیکار شدن هزاران توسعه‌دهنده ios ایرانی است. خیلی از این افراد می‌توانستند به‌عنوان پشتیبانان پرکاربردترین اپ‌های ایرانی فعالیت کنند، اما با اتفاقی که افتاده و ممکن است بدتر هم بشود، تمام این افراد ممکن است بازار خود را از دست دهند.» شاید اعتراض نتیجه دهد این روزنامه‌نگار تکنولوژی معتقد است شاید بتوان با اعتراض به اداره خزانه‌داری آمریکا این مشکلات را برای کاربران ایرانی دیوایس‌های اپل برطرف کرد و توضیح داد: «بخشی از این تحریم‌ها ممکن است به دلیل مشکلات برخورد خودمان با جامعه جهانی باشد، اما بخش اعظم آن این است که باید اعتراضی به اداره خزانه‌داری آمریکا صورت بگیرد. فارغ از اینکه دولتمردان ایرانی چه تصمیمی برای رفع تحریم‌ها دارند، به نظر می‌رسد بهتر است مردم ایران اتحادی برای اعتراض به این شکل تحریم‌ها داشته باشند. در این میان به نظر می‌رسد اپل بی‌تقصیر است و تنها از قوانین کشورش پیروی می‌کند، اما اداره خزانه‌داری آمریکا گفته بود که قرار بر تحریم دولت ایران است، اما این‌گونه قانون‌ها و تحریم‌ها مردم ایران را تحریم می‌کند. همان‌طور که برزیل و ونزوئلا در سال‌های گذشته با اعتراضاتی که به اداره خزانه‌داری آمریکا بابت تحریم‌های کشورشان داشتند، توانستند جواب بگیرند و برخی از این‌گونه تحریم‌ها را برای مردم کشورشان لغو کنند.» به هر حال باید این نکته را در نظر بگیریم که تصمیم اپل برای حذف اپلیکیشن‌ها به دلیل تحریم‌های آمریکا می‌تواند اثرات شدیدی روی استارت‌آپ‌ها و اقتصاد ایران بگذارد. از یک طرف این کار می‌تواند موجب از دست رفتن ارتباط با اپلیکیشن‌ها و خدمات مورد نیازمان شود و از طرف دیگر باعث از بین رفتن بسیاری از مشاغل خواهد شد.