جواد انصافی | کَسبی‌خوانی ریتمیک جواد انصافی

جواد انصافی در این باره می‌گوید: پژوهشی درباره ترانه‌های ریتمیک کاسبان محلی انجام داده بودم که شامل 60 کَسبی‌خوانی از دوران صفویه تا کنون می‌شود و همه در قالب کتابی به نام «کسبی خوانی» توسط انتشارات گویا چاپ شده است.

او توضیح می‌دهد: بیشتر این کسبی‌خوانی‌ها به آخر دوره قاجار و میانه‌های دوره پهلوی دوم مرتبط هستند و شعرها هم بیشتر سینه به سینه حفظ و منتقل شده‌اند. یک سری دیگر را هم در کتاب‌های مختلف پیدا کردم که مربوط به دوره پهلوی اول بودند. جالب است که بعضی از این شعرها حتی به عنوان پیش‌پرده خوانده می‌شدند و من ملودی‌های آن‌ها را بر مبنای آنچه نوشته بودند در کتاب اشاره کردم. بعضی‌ها شعرها هم که ناقص بودند را در این تحقیق، تکمیل و ملودی‌های هر کدام را نیز مشخص کردم. 

انصافی که قرار بود در همین روزها نمایش‌ «خفتگان چشم‌باز» را در تالار محراب اجرا کند ولی اجرایش به دلیل شرایط فعلی ناشی از شیوع کرونا به پس از ماه‌ محرم موکول شده است، می‌گوید: کاسب‌های قدیم علاوه بر داشتن شیوه خاصی برای فروش، روان‌شناسی هم بلد بودند و مردم را خیلی خوب برای خرید جذب می‌کردند. خیلی از این شعرخوانی‌هایشان حتی جنبه کمدی و طنز هم داشته و با همین ترفندها یک رهگذر را مشتری خود می‌کردند. آن‌ها معمولا تا قبل از غروب آفتاب همه میوه و اجناس خود را می‌فروختند اما به دلیل همدلی و مهربانی زیادتری که آن زمان وجود داشت، مثلا از ساعت 6 عصر به بعد جنس خود را حراج می‌کردند تا کسانی که توان مالی خوبی نداشتند کمی میوه و خوراکی بتوانند برای خانواده خود بخرند. این‌ها را من خودم هم به چشم دیده‌ام، اما متاسفانه در این دوره و زمانه کاسبی‌ خوانی ریتمیک به آن شکل، دیگر نیست و جای همه را بلندگوهایی آزاردهنده گرفته و فقط تک و توک کسانی هستند که هنوز مثل قدیم می‌خوانند. البته کاملا هم مشخص است که پدرشان از این کسبی‌خوانی‌ها بلد بوده و حالا آن‌ها، شیوه پدر را ادامه می‌دهند.