تابستان1397 یکی از سرد و تاریک‌ترین فصل‌های صنعت برق کشور بود که کمتر کسی می‌تواند آن را فراموش کند. سوءمدیریت چندین دهه‌ای با سابقه ناموفق در صنعت برق باعث شد تامین برق کشور از حالت پایدار خارج شود و بسیارى از مشترکان بخش خانگى، تجارى و صنعتى را در تاریکی و زیان مالى فرو برد. هرچند که نمی‌توان بالابودن شدت مصرف برق و لزوم مدیریت مصرف در ایران را نادیده گرفت، اما علت خاموشی‌ها در آینده صرفا چگونگى مصرف مشترکان نخواهد بود. اگرچه دولت هراز چندگاهى بروز این معضل را به مباحث مدیریت عرضه و تقاضا ربط می‌دهد، ولی باید در نظر داشت که مردم نیاز به برق آن هم به‌صورت دائمی دارند و قطعی برق زیان‌هایی بعضا جبران‌ناپذیری به آنها می‌تواند وارد کند.
رابطه افزایش مصرف و خاموشی
براساس اعلام کارشناسان افزایش دما رابطه مستقیم با مصرف برق در فصل گرما دارد و به ازای هر درجه افزایش دمای هوا در کشور حدود 500 تا 800 مگاوات به بار سراسری شبکه توزیع افزوده می‌شود. همین موضوع باعث‌شده مصرف برق در کشور افزایش یابد. البته این را هم باید گفت که تجهیزات برقی در بخش صنعت و اداری بهینه‌سازی نشده‌اند و سهم 36 تا 38 درصدی مصرف برق را به خود اختصاص داده‌اند که این رقم تقریبا با میزان مصرف خانگی برابری می‌کند. براساس اعلام سازمان توانیر میزان مصرف برق کشور روز شنبه (31خردادماه) از مرز 57هزارمگاوات گذشت که این میزان مصرف نسب به مدت مشابه پارسال نزدیک به 10هزار مگاوات بیشتر شده که رکورد مصرف را پشت‌سر گذاشت. اکنون و با گذشت مصرف برق کشور از مرز 57هزارمگاوات این نگرانی که امکان تولید برق با مشکلاتی روبه‌رو شود بین متولیان صنعت برق بیشتر شده است و اگر این میزان مصرف ادامه یابد امکان اعمال خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده قوت خواهد گرفت. پیشتر، مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق، گفته بود: «رشد متعارف مصرف مشکلی در تامین برق ایجاد نخواهد کرد اما تداوم رشد فزاینده فعلی شرایط سختی را اعمال خواهد کرد. به گفته او، تداوم افزایش دما احتمال عبور پیک مصرف از مرز 57هزارمگاوات در هفته آینده (این هفته) را جدی‌تر می‌کند. روند افزایشی مصرف برق در حالی تداوم یافته که از روز گذشته هفته صرفه‌جویی در مصرف آب و برق آغاز شده است و میزان مصرف برق در بخش صنایع روز شنبه به رقم چهار هزار و 689مگاوات رسید. عبور مصرف برق از مرز 57هزار مگاوات در شرایطی اتفاق افتاده که میزان ذخیره نیروگاه‌ها روز شنبه فقط 73مگاوات بود.
مشترکان جدید و نیاز بیشتر
نگرانی‌ها از افزایش مصرف برق زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم سالانه بیش از یک میلیون مشترک جدید اضافه می‌شود و این یعنی باید میزان تولید برق نیز افزایش یابد. از آنجایی که بیشترین حجم تولیدی برق مربوط به بخش نیروگاه‌های برق‌آبی است و ایران هم سرزمینی تقریبا خشک از نظر میزان بارش محسوب می‌شود، نگرانی‌ها منطقی به‌نظر می‌رسد. با این وجود در سال‌های اخیر اقدامات زیادی برای ساخت نیروگاه‌های مختلف صورت گرفته ولی با این وجود کمبود برق کشور هر سال بیشتر به‌چشم می‌آید. محمدحسن متولی‌زاده، مدیرعامل توانیر، با اشاره به اینکه سالانه بیش از یک میلیون مشترک جدید به شبکه اضافه می‌شود، گفته است: «بیش از هزار مگاوات سالانه به مصرف صنعتی کشور اضافه می‌شود. از طرفی بخش عمده‌ای از شبکه‌ها به‌ویژه در روستاها فرسوده است.»
جدال پیک مصرف و توان تولید
افزایش میزان مشترکان صنعت برق، افزایش دمای هوا و به‌تبع استفاده از وسایل سرمایشی، کمبود نیروگاه غیر آبی برای تولید برق و کاهش بارندگی‌ها در کشور و پرت انرژی به‌دلیل فرسوده‌بودن تجهیزات تولید تا توزیع برق، همه و همه عواملی هستند که دست‌به‌دست هم می‌دهند تا مصرف برق به شکل جنون‌آمیزی در کشور افزایش یابد. با این وضعیت ارائه برنامه خاموشی در تابستان از سوی توانیر دور از انتظار نیست و باید منتظر این اتفاق باشیم. همایون حائری، معاون برق و انرژی وزیر نیرو، گفت: «پیش‌بینی می‌شود که پیک مصرف سال 99 با در نظر گرفتن مدیریت مصرف به 60هزارمگاوات برسد.» او با بیان اینکه سالانه حدود پنج هزار مگاوات به ظرفیت تعمیرات اضافه می‌شود، اضافه کرد: «عمر بیش از 30 درصد واحدهای نیروگاهی بیش از 20 سال است.» معاون برق و انرژی وزیر نیرو از انجام تعمیرات سالانه به‌عنوان یکی از اقدام‌های وزارت نیرو در چارچوب برنامه خاموشی صفر نام برد و افزود: «از تابستان سال گذشته تاکنون یک هزار و 433 مگاوات ظرفیت نامی‌و 900 مگاوات ظرفیت عملی وارد مدار شده است. در حالی که در سال گذشته پیک مصرف یک درصد رشد کرد، بخش صنعت شش درصد و سایر بخش‌ها چهار درصد رشد مصرف داشتند.» احتمال خاموشی در تابستان براثر افزایش مصرف هر سال به یک موضوع جدی تبدیل می‌شود. مشکلی که هر سال مسئولان درباره آن در بازه زمانی کوتاهی صحبت می‌کنند و ممکن است خاموشی‌هایی هم رخ دهد اما هیچ‌گاه راه‌حلی برای حل این مشکل ارائه نشده است. درست است که مردم باید در مصرف صرفه‌جویی کنند اما باید این سوال را پرسید که برای نوسازی تجهیزات تولید، توزیع و انتقال برق چه اقداماتی صورت گرفته است؟ برای نوسازی صنعت و مجاب‌کردن آنها در ساخت وسایل کم‌مصرف چه برنامه‌هایی داشته‌اند؟ با خاموشی هر ساله مشکل تامین برق حل نخواهد شد و نیازمند راهکار دائمی برای رفع آن هستیم.
دیدگاه تان را بنویسید