آشنایی با نیایشگاه‌های گانپور در وارنگال هندوستان

حمیدرضا سروری

دودمان کاکاتیا(Kakatiya) یکی از دودمانهای پرقدرت در تاریخ جنوب هند است. آنها زمین‌دارانی بودند که به هنگام فرمانروایی پادشاهی دودمان چالوکیا غربی(Chalukya) رفته‌رفته صاحب منصب و مقام شدند. بتا دوم (Beta II) یکی از پادشاهان این سلسله بود و از روی سندهایی که از خود برجای گذاشته، دو تن از نیاکانش را می‌توانیم دنبال کنیم. بتا اول و پرولا اول(Prola)  از فرمانروایان سلسلۀ کاکاتیا هستند و زمان حضور آنها نیز سدۀ یازدهم میلادیست. در زمان پرولا دوم پادشاهی چالوکیا شروع به تجزیه و فروپاشی کرد و به دنبال این رویداد، پرولا اعلام استقلال کرد. در زمان پادشاهی رٌدرادِوا(Rudra Deva) چندین نیایشگاه در قلمرو دودمان کاکاتیا ساخته شد. در هنگام پادشاهی گاناپاتی دِوا(Ganapathi Deva) سلسلۀ کاکاتیا به اوج شکوه خود رسید و عصر طلایی وارنگال شکل گرفت. هنگامۀ درخشانی بود، ادبیات،شعر،موسیقی و پیکر‌تراشی در این هنگام در اوج رونق بودند. مجموعه نیایشگاه‌های موسوم به گانپور یا گانپورام(Ghanpuram) از آثار شاخص سلسلۀ کاکاتیا است که در 75کیلومتری وارنگال(Warangal) و 11کیلومتری نیایشگاه معروف راماپا(Ramappa) جای دارد. نام دیگر نیایشگاه‌های گانپور (Kota Gudulu) است. راه دستیابی به نیایشگاه‌ها استفاده از اتوبوس محلی است که از نیایشگاه راماپا به روستای گانپورام می‌رود. در این میان شاید بتوان مهمترین نیایشگاه مجموعه را نیایشگاهی دانست که به شیوا تقدیم شده است. وضعیت کلی مجموعه بسیار ناراحت کننده است. از مجموع 22 نیایشگاه موجود، سقف بیشترشان یا فروریخته یا درحال فروریختن است! در هرگوشه‌ای هم می توان پیکره‌های رها شده را مشاهده کرد. به هنگام بازدیدم از گانپور در اواخر سال2012م، مرمتهای بسیار کمی صورت گرفته بود و بعید می‌دانم در وضعیت کلی مجموعه تغییر خاصی رخ داده باشد و به احتمال زیاد در حال حاضر هم به حال خود رها شده‌اند.