سرپیچی بسیاری از بانکها از دستور بانک مرکزی
امیر داداشی: پس از شیوع کرونا در ایران و تعطیلی بسیاری از کسب‌وکارها و مشاغل، شهروندان قدرت خرید خود را از دست دادند. وام‌های یک میلیون تومانی دولت نیز به دلیل شرایط تورمی نتوانست چاره کار باشد و قدرت خرید شهروندان را حفظ نکرد. طرح پرداخت بیمه بیکاری نیز همچنان بلاتکلیف مانده و بعید به نظر می‌رسد که وزارت کار در آینده ماهانه مبلغی بیش از ۸۵۰ هزار تومان به حساب بیکارشدگان تحت پوشش تامین اجتماعی واریز کند. حال بسیاری از شهروندان برای اینکه در ایام خانه‌نشینی و بیکاری نانی برای خوردن داشته باشند به حذف نیازهای غیرضروری خود روی آوردند. اما آنها هرچه از هزینه‌های خود بکاهند، مخارجی همچون اجاره‌بهای مسکن یا بازپرداخت تسهیلات بانکی را نمی‌توانند عقب بیندازند. از همین رو بانک مرکزی طی ابلاغیه‌ای به بانکهای عامل دستور داد تا از دریافت اقساط سه‌ماهه‌ی اسفند ۹۸ و فروردین و اردیبهشت ۹۹ خودداری کنند و سررسید اقساط را سه ماه امهال کنند. با این حال بسیاری از بانکها از این دستور بانک مرکزی سرپیچی کردند و مبلغ اقساط ماهانه را در موعد سررسید از حساب مشتریان خود کم کردند. وام‌گیرندگانی هم که در حساب خود پولی نداشتند، حالا به لیست بدهکاران بانکی اضافه شده‌اند و از دریافت وام جدید یا ضامن‌شدن برای افراد دیگر عاجز مانده‌اند.
مسئولان بانک مرکزی که در یکی دو سال گذشته بارها از اقتدار خود در اجرای بخشنامه‌های سخن گفته‌اند، گویا زورشان به بعضی از بانکها، ازجمله بانکهای دولتی نمی‌رسد. این بانک در ایام کرونا از بانکهای عامل خواسته بود تا به مشتریان خود در بازپرداخت وام‌ها سه ماه مهلت تنفس بدهند و اقساط اسفند 98 و فروردین و اردیبهشت 99 را به پایان سررسید انتقال دهند، اما در زمان اجرا موفق به نظارت بر عملکرد بانکها نشد. اتفاقی که مشخص می‌سازد بانک مرکزی یا اقتدار لازم را برای برخورد با بانکها ندارد و یا در بازی پلیس خوب- پلیس بد نقش پلیس خوب را بر عهده گرفته و اراده‌ای برای تمدید اقساط بانکی ندارد. متاسفانه این ضعف نظارتی و عملکرد باعث شد تا حتی بعضی از بانکها خودسرانه به حساب مشتریان خود دست ببرند و مبلغ قسط را از حساب آنها کم کنند. حتی تاکید دوباره بانک مرکزی در تاریخ ششم فروردین بر اجرای دقیق ابلاغیه قبلی و بازگرداندن وجوه کسرشده به حساب مشتریان موثر واقع نشد و بانکها سیاست‌های خود را دنبال کردند. این بانکها حتی به مشتریانی که پولی در حسابشان نداشتند پیامک زدند و خواهان پرداخت به‌موقع اقساط شدند.
دود جدال بانکها و بانک مرکزی بر چشم مشتریان
زیرسوال‌رفتن اقتدار و اراده بانک مرکزی در اتفاقات اخیر تنها بخشی از ماجراست؛ سرپیچی بانکهای عامل از اجرای دقیق قوانین مشکلات عدیده‌ای را برای شهروندان به وجود آورده است. شهروندانی که با شیوع کرونا و از دست‌دادن شغل خود به اندازه کافی نگران جان و معیشت خود هستند حالا باید در مقابل رفتار عجیب بانکها هم پاسخگو باشند. مشتریان بانکی که بنا به بخشنامه بانک مرکزی اقساط خود را پرداخت نکرده‌اند حالا از دریافت وام جدید محروم مانده‌اند و از آنجایی که در لیست بدهکاران بانکی قرار گرفته‌اند دیگر نمی‌توانند ضمانت شخص دیگری را هم کنند. همچنین این افراد باید جریمه کم‌کاری ناظران بانک مرکزی را به دلیل دیرکرد در پرداخت اقساط خود بپردازند. در چنین شرایطی از بانک مرکزی انتظار می‌رود که با جدیت این تخلف بانکها را رسیدگی کند. دود جدال همیشگی بانکها و بانک مرکزی همیشه به چشم مشتریان بانکی رفته و این بار هم ماجرا به همین قرار است. همان‌طور که دولت در تعطیل‌کردن اصناف و مشاغل با جدیت به ماجرا ورود پیدا کرد و جریمه‌های سنگین برای متخلفان در نظر گرفت، در برخورد با بانکهای متخلف هم باید چنین جدیتی وجود داشته باشد. چراکه کارگران بیکارشده اصلا درآمدی نداشته‌اند بخواهند اقساط خود را بپردازند. البته در این بین بانک‌هایی هم به بخشنامه بانک مرکزی عمل کرده‌اند که این رفتار آنها رضایت مشتریان را در پی داشته است.
دیدگاه تان را بنویسید