چغازنبیل؛ نخستین میراث جهانی ایران و یادگاری ۳۲۰۰ ساله از شوش

زیگورات چغازنبیل در خوزستان، حدود ۳۲۷۵ سال قدمت دارد و به فرمان «اونتاش ناپیریشا» پادشاه ایلامی، در ستایش «اینشوشیناک» ــ ایزد نگهدارنده شهر شوش ــ در سال ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شد. این بنای عظیم در زمان ساخت خود حدود ۵۰ متر ارتفاع داشته و امروز به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود.

 اهمیت تاریخی چغازنبیل در مقایسه با دیگر آثار کهن جهان نیز چشمگیر است. به عنوان نمونه، زمانی که رومیان ساخت تئاتر مارسلوس (حدود ۲۰۳۸ سال پیش) را آغاز کردند، تقریباً به همان اندازه از عمر چغازنبیل گذشته بود که از سقوط ساسانیان تا امروز سپری شده است. با این حال، برخی روایت‌های نادرست حتی چغازنبیل را ۷۰۰ سال جوان‌تر از تئاتر مارسلوس معرفی کرده‌اند؛ ادعایی که با مستندات تاریخی همخوانی ندارد.

 چغازنبیل با تلاش‌های دکتر شهریار عدل در تاریخ ۲۶ اکتبر ۱۹۷۹ به‌عنوان نخستین بنای ایرانی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. از آن زمان تاکنون این زیگورات به عنوان نماد شکوه و تمدن ایلام باستان، جایگاهی ویژه در تاریخ فرهنگی ایران و جهان یافته است.