۵۵آنلاین :
گفت و گو : دنیا عباسی کسبی در آستانه بزرگداشت روز معمار سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس ، متولی برگزاری کارگاه مسابقه معماری با عنوان قوام الدین شیرازی در کنار باغ عفیف آباد و یکی از مهمترین خی بان ها و گذر های شهر شیراز بوده است.امسال نیز مانند دو سال گذشته این شهر سومین دوره کارگاه مسابقه قوام الدین شیرازی را از یکم تا دوازدهم اردیبهشت با همکاری و همراهی اساتید و دانشجویان معماری برگزار کرد که ما نیز تجربه حضور در این کارگاه مسابقه را داشته و از نزدیک شاهد و شور و نشاط جوانان معمار در گروه های مختلف بودیم .فضایی که در آن جوانان با عشق شبانه روز مشغول کار و تلاش بودند و به این باور رسیده بودند که آنچه را تصور می کنند توان خلق دارند. از نکات حاشیه ای جالب برگزاری این کارگاه مسابقه تاثیر آن بر فضای شهری بود که بعد از برگزاری دوره ها سبب شده بود تا شورای شهر شیراز مصوب کند تا نام خیابان به نام مسابقه قوام الدین شیرازی تغییر پیدا کرد.اما پس از اختتامیه مراسم که قراربود نمایشگاه و سایت سازه های ساخته شده این جوانان تا اواسط خردادماه در معرض دید عموم قرار گیرد به ناگهان پس از حدود ده ساعت از پایان مراسم اختتامیه تمامی سازه ها از سوی شهرداری شیراز تخریب شد.در همین رابطه گفت و گویی داشتیم با حمید عرفانیان جم مشاور معاون مسکن وزارت راه و شهرسازی و نقش و جایگاه برگزاری این مسابقه را جویا شدیم.
شما در چند دوره از کارگاه مسابقه معماری قوام الدین شیرازی و به چه عنوان مشارکت کرده اید؟
در دو دوره از سه دوره برگزاری این کارگاه مسابقه حضور داشته ام. سال گذشته به عنوان عضو هئیت داوری و در این دوره به عنوان عضو شورای سیاست گذاری. حضور در این برنامه بسیار باعث افتخار و مباهات من است. برگزاری این برنامه حرکتی بسیار اصیل، حرفه ای و معمارانه است که جنبه های مختلف حرفه ای و اجتماعی دارد. این برنامه بیش از اینکه کارگاهی آموزشی برای معماران باشد، تعاملی اجتماعی و فرهنگی است که با زیباترین و صحیح ترین روش خلاهای موجود در این حوزه را برای دروه ای در بخشی از شهر پر می کند. حضور همزمان مردم در کنار شرکت کنندگان در کل زمان برگزاری این برنامه در جلوخان باغ عفیف آباد گواه این مدعاست. جای خوشبختی است که این برنامه خیلی سریع جایگاه خودش را در بین مردم پیدا کرده است
تصور شما از کیفیت برگزاری این برنامه پیش و پس از اولین حضور در آن چگونه بود ؟
بین تصور ذهنی اولیه من و آنچه تجربه کردم کاملا متفاوت بود. من تجربه شرکت در کارگاه های مشابه در خارج از کشور را داشته ام و به جرات می توانم بگویم که سطح و کیفیت برگزاری این برنامه و محصولات نهایی آن همسطح و حتی بالاتر از برنامه های مشابه بین المللی آن است. معمولا دوره زمانی برگزاری اینگونه کارگاه ها بین دو تا سه روز است در صورتیکه این برنامه درمدت زمان 10 تا 12 روز انجام می گیرد. شاخصه دیگر این برنامه برگزاری و اجرای آن در میان زندگی شهری مردم است. از نظر من اهمیت محصول معماری که از این حرکت به دست می آید در اولویت آخر قرار دارد و مهمترین دستاورد این برنامه تجربه ای است که شرکت کنندگان و مردم در طول برگزاری و در یک تعامل اجتماعی و فرهنگی دو طرفه بدست می آورند. این تجربه به معنی شکل گیری یک خاطره جمعی فرهنگی-اجتماعی در شهر می شود. موضوعی که باعث پویایی، نشاط، سرزندگی و امید برای جامعه است. این اتفاق مهمی است در پرکردن خلا نبود خاطرات جمعی در شهرهای کشور است.
نقاط قوت و ضعف این کارگاه مسابقه را در قیاس با سال گذشته چگونه ارزیابی می کنید؟
از نظر من قیاس و واکاوی نقاط قوت و ضعف این برنامه اساسا موضوعیتی ندارد. کارگاه مسابقه قوام الدین شیرازی یک فرآیند است که در طول زمان در حال تکامل و بالغ شدن است. سال گذشته با یک نوع برنامه ریزی نتایج خاص خود را داشت و امسال با رویکرد، برنامه ریزی و کارگردانی متفاوت به نتایج خاص خود دست یافت. هر یک از این تجربیات تکمیل کننده پازل اصلی برنامه در طول زمان است و به هیچ عنوان افولی در آن وجود ندارد. این مسابقه با هر دوره برگزاری به مراحل بلوغ خود نزدیکتر می شود و پیش بینی می کنم در آینده بتواند به یکی از مهمترین رویدادهای مردمی در حوزه معماری ایران تبدیل شود.
به نظر شما تاثیرات برگزاری اینگونه برنامه ها چه می تواند باشد؟
اولین تاثیر آن حضور مردم را فرایند شکل گیری پروژه های خلاقانه هنری و معماری است. به عنوان مثال یکی از نکات قابل توجه دوره گذشته وجود هیات داوری مردمی آن بود که در کنار داوران منتخب به داوری پرداخت و آثار منتخب خود را معرفی کردند.
تاثیر بعدی آن ایجاد انگیزه و اشتیاق در بین معماران و جوانان علاقه مند است که در بزرگداشت یک معمار اصیل ایرانی در خلق یک خاطره فرهنگی و اجتماعی مشارکت می کنند. این برنامه یکی از رسالت های معماری را که ارتقاء سطح ادراک زیبایی شناسی جامعه از طریق ایجاد چالش های ذهنی جدید در تحلیل فرمها و مفاهیم پنهان آن است را نه بصورت گفتاری که بصورت رفتاری و با ایجاد خاطره ای اجتماعی برای مردم محقق می کند. این خاطره های انسانی است که سبب هویت سازی پدیده های مادی است و کارگاه مسابقه قوام الدین رسالت این نوع تربیت رفتاری جامعه را در حوزه معماری بر عهده دارد.
از این طریق مردم با لایه های پنهان دیگری از موضوع خلاقیت در معماری آشنا می شوند که به مردم معرفی نشده است. نوعی از معماری بیش از آن چیزی که در نقشه شهرداری منعکس می شود.
کارگاه مسابقه قوام الدین شیرازی می تواند خلاءهای آموزشی رشته معماری را پر کند؟
مسلما برگزاری این برنامه به تنهایی نمی تواند خلا آموزشی در حوزه کلان آموزش معماری را مرتفع سازد، چراکه اساسا نه رسالت، نه ابزار و نه امکانات آنرا دارد. خلاهای آموزش معماری موضوعی است ساختاری که وظیفه نهادهای متولی آن است. برنامه ریزی کارگاهای طرح و ساخت از مهمترین سیلابس های آموزش معماری است که متاسفانه در این حوزه کنار گذاشته شده است. این برنامه تنها تلنگوری است همزمان به معماران جوان، هنرمندان، معماران حرفه ای و مردم در یادآوری حس زیبایی شناسانه، احترام به محیط و ارزش های فراموش شده انسانی در زندگی اجتماعی. تلنگوری است به مدیران شهری در درک تفاوت بین سازندگی و تخریب، و تفکر حل المسئله ای در برابر روش حذف صورت مسئله.
این گونه مسابقه ها در خارج از ایران در چه سطحی برگزار می شود؟
این گونا برنامه ها اصولا در سه سطح برگزار می شوند:
- در سطوح آکادمیک در غالب سیلابس های آموزشی و کمک آموزشی
- در قالب برنامه های ژورنالیستی توسط نشریات یا موسسات ترویجی، تبلیغی و ژورنالیستی در حوزه معماری و شهرسازی که به دنبال به چالش کشیدن خلاقیت های معمارانه در سطوح ملی و بین المللی هستند
- مسابقات و کارگاه هایی که توسط موسسات و سازمان های متولی امر حرفه معماری برگزار می شود. این سازمان ها اساسا متولی صدور گواهینامه حرفه ای معماری به معماران هستند و در تمام کشورهای توسعه یافته بصورت مستقل از سازمان های حرفه ای مهندسان هستند. سازمان هایی مثل AIA , RAIB, AIBC ,OAA . در کشور ما این مسئولیت بر عهده سازمان های نظام مهندسی کشور است که به نظر در دو حوزه آموزش اعضای خود و ترویج فرهنگ مهندسی برای جامعه ضعیف عمل کرده اند.
یکی از مهمترین وظایف و تکالیف سازمان های مشابه سازمان نظام مهندسی در کشورهای توسعه یافته در حوزه های مختلف مهندسی ساختمان برگزاری فستیوال های سالانه معماری و مهندسی است که از طرفی اعضای خود و از طرف دیگر جامعه را مخاطب قرار می دهد. در این فیستیوالهای اهداف زیر دنبال می شود:
- برگزاری کارگاه ها، سخنرانی ها و پانل های آموزشی
- نمایشگاهای تخصصی در ارتباط با صنایع مرتبط به ساختمان و کار حرفه مندان در حوزه های مختلف
- معرفی آثار برتر حوزه های معماری، و مهندسی ساختمان و همچنین حرفه مندان برتر هر حوزه به جامعه. با این روش باعث ارتقاء قدرت جامعه در تشخیص خوب و بد کار مهندسی در حوزه ساختمان می شوند. این موضوع پس از احراز صلاحیت و مدیریت حرفه مندان دومین وظیفه اصلی این سازمان ها در امر توسعه، آموزش و ترویج است.
قطعا پس از بیست سال از تصویب قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان توسط دولت و مجلس و تولی گری سازمان های نظام مهندسی ساختمان در تحقق آن، این ارکان باید بتوانند به مردم بگویند کدام ساختمان الگوی ساختمان خوب است. باید توضیحی قانع کننده برای مردم ارائه شود که نتیجه صرف هزاران هزار میلیارد تومان سرمایه مملکت و مردم در اجرا این قانون چیست و بالاخره الگوی یک ساختمان ، معماری و مهندسی خوب چیست. این اصلی ترین رسالت و وظیفه سازمان های نظام مهندسی بوده که محقق نشده.
آیا با توجه به برگزاری کارگاه مسابقه قوام الدین شیرازی از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس این سازمان موفق بوده و توانسته قدمی در این مسیر بردارد؟
تلاش و پیشگامی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان فارس در برگزاری این کارگاه مسابقه قابل تقدیر و تشکر است. لیکن نکته من در اینجاست که آیا این کار را این سازمان به عنوان رسالت خود و در غالب یک کار سیستماتیک انجام داده یا در کنار این جریان قرار گرفته؟؟ موضوع من این است که این حرکت ها اساسا وظیفه ذاتی سازمانهای نظام مهندسی در برابر جامعه است، این وظیفه ای است که تمامی سازمان های نظام مهندسی باید در تحقق این قانون برای برای رشد آگاهی جامعه انجام دهند. در هر حال به نوبه خود از سازمان نظام مهندسی استان فارس قدردانی می کنم و امیدوارم دیگر استانهای کشور هم به انجام این وظیفه و مسئولیت با همین کیفیت عمل کنند.
آثار این کارگاه مسابقه معمولا تا چه مدت برای بازدید عموم برپا خواهد بود؟
برپا بودن نمایشگاه آثار اینگونه برنامه ها بستگی به نوع موضوع متفاوت است داشته، لیکن در خصوص مسابقه ای با این سطح حداقل یک تا دو ماه آثار آن نگهداری و بعد به اماکن دیگری به عنوان یادواره منتقل می شوند.
تحلیل شما از تخریب کامل آثار این سایت ظرف کمتر از 12 ساعت توسط شهرداری شیراز چیست؟
این اتفاق من را به یاد داعش انداخت. به نظرم بیانه اصلی این مسابقه تخریب سریع آثار آن بود. در وحله اول علاوه بر تعجب، شکه شدن و ناراحتی عمیق بسیار کنجکاو دلیل این کار شدم، چراکه این عمل باهیچ عقل، منطق و ادراکی جور در نمی آید. تعجب من از این بود که این رفتار در شهر شعور و فرهنگ یعنی شیراز در جلو خان باغ تاریخی عفیف آباد و در بزرگداشت قوام الدین شیرازی اتفاق افتاد. در این برنامه من کارگاهی داشتم با موضوع هویت ، موضوعی که در تبیین چیستی مفهوم هویت در پدیده های مادی و لحظه وقوع آن تمرکز داشت. این اتفاق نیز مثالی از هویت رفتاری مدیران شهری ما در موضوعات فرهنگی و اجتماعی شهر بود.
کل فرایند شکل گیری و پایان کارگاه مسابقه قوام الدین بیانگر دو هویت متضاد " ساختن و تخریب" است. از یک سو هویتی به نام " ساختن" با صرف هزاران ساعت کارگروهی اجرا می شود و از سویی دیگر هویتی به نام "تخریب" با تعجیل و تنها پس از 10 ساعت از اتمام کار ساخت، آنرا تخریب می کند. برایند این دو هویت معرف هویت جدیدی به نام "عدم تعادل و بی ثباتی" است که هویت امروز ماست. نکته جالب این است که هویت ساخت توسط مردم و هویت تخریب توسط سازمان مدیریت شهری شکل می گیرد. قطعا طرفین این معادله دلایل خود را برای هریک از این رفتارها دارند، لیکن ازآنجائیکه به عنوان یک معمار همواره سازندگی زندگی کردم ترجیح من در تحلیل هویت تخریب است.
از دیدگاه من در حال حاضر "تخریب" مهمترین هویت مدیریت شهری به بهانه توسعه است. تخریبی که در لایه های مختلف مدیریت شهری وجود دارد، تخریب بافت های قدیمی و تاریخی شهر ها مثل بافت اطراف حرم حضرت رضا(ع) در مشهد، پروژه حرم تا حرم یا بافت پبرامونی مسجد جامع عتیق در شیراز ، گودبرداری برای احداث پارکینگ زیرزمینی در کنار ارگ علیشاه در تبریز، تخریب عوارض طبیعی شهرها مثل احداث هتل در مجاور دروازه قرآن شیراز بر روی ارتفاعات، فروش تراکم در تمامی شهرهای ایران بدون هیچگونه برنامه مدیریتی در کنترل بحران هایی مثل وقوع زلزله؟ و غیره
چگونه است که در وقوع حادثه ای مثل پلاسکو شهرداری تنها به دادن تذکر در ناامن بودن ساختمان اکتفا کرده و مدعی است که چون نیروی اجرایی برای جلوگبری از ادامه فعالیت آن نداشته هیچگونه دخالتی در جلوگیری از ادامه فعالیت آن نمی کند، ولی نیروی ضربتی برای تخریب آثار مسایقه قوام الدین در صبح اول وقت را دارد. مدیریت شهری شیراز فراموش کرده که تبدیل مسیر سواره جلوخان باغ عفیف آباد نه به دلیل خلاقیت و درایت ایشان که ناشی از برگزاری کارگاه مسابقه قوام در آن محل شکل گرفت. افتتاح کفسازی این جلوخان اگر بهانه تخریب آثار این رویداد است نشان از سطح درک و درایت مدیریت شهری در فهم موضوع شهر، شهرسازی و مردم است. افتتاح پلازای شهری که پیش از مراسم افتتاح آن جایگاه مهمترین اتفاق فرهنگی و اجتماعی آن شهر بوده و آن را به نمایشگاهی از آثار فاخر و خلاقانه جوانان آن شهر تبدیل کرده، باعث ایجاد اعتباری مضاعف برای آن مکان و مدیریت شهری آن محدوده خواهد کرد. چقدر خوب و متمدنانه بود اگر:
- از عالی رتبه ترین مسئول شهرداری شیراز تا عواملی تخریب ابن آثار دلایل خود را در اقدام به این عمل برای مردم رسما بیان کنند تا مردم بیشتر با اعتقادات ایشان آشنا شوند؟
- لطفا شهرداری توضیح دهد که پس از تخریب تا امروز چه اتفاقی در سایت رخ داده است که متاسفانه تا این حد تعجیل در تخریب آن وجود داشته است.
- شورای شهر شیراز و دوستانی که در پی جمع آوری رای برای شورای شهر هستند موضع عملی و اجرایی خود را نیز نسبت به این اتفاق بیان تا باز مردم بیشتر با ایشان آشنا شوند؟
- همچنین نظام مهندسی استان فارس موضع گیری مشخص خود را به عنوان متولی برگزاری این برنامه در پاسخ گویی به از بین رفتن این میزان سرمایه اجتماعی، فرهنگی مردم و جوانانی است که شبانه روز در بزرگداشت قوام الدین شیرازی و شهر شیراز خالق آثاری فاخر برای شهر شدند بیان می کرد؟
- ارزش مادی هریک از آثار در صورتیکه بصورت مجزا به هریک از گروه ها سفارش داده می شد بیش از 300 میلیون تومان بود، یعنی مجموعه ای با بیش از دومیلیارد تومان ارزش مادی. شهرداری چگونه و با چه تدبیری حاضر به از دست دادن این فرصت فرهنگی، مادی و معنوی برای شهر شد. مجموعه ای که با 150 میلیون تومان و با تکیه به توان جوانان شهر شکل گرفت؟
شهرداری ها در تمام جهان در تلاش برای جلوگیری از تخلفات مردم در شهرها هستند، اما در کشور ما به نظر میرسد مردم برای جلوگیری از عملکرد نابجای مدیریت شهری در تلاش هستند؟
برای سوال آخر ، راه حل شما برای سرو سامان دادن به مدیریت شهری کشور چیست؟
سروسامان دادن مدیریت شهری به عوامل بسیار زیادی وابسطه است و موضوعی نیست که بصورت تک بعدی بشود به آن پرداخت لیکن از مهمترین پارامتر های آن می توانم به موارد زیر اشاره کنم:
- تحقق کامل طرح های جامع و تفصیلی شهری
- تبیین مقررات دقیق شهرسازی
- انتخاب شایسته ترین افراد جهت عضویت در شورای شهر و شهردارها
- پاسخ گویی مدیریت شهری مدیریت شهری به مردم،
- خروج شهردار و رئِیس شورای شهر از کمیسیون ماده پنج،
- محدودیت قانونی دامنه عملکرد کمیسیون ماده 5،
- تبیین طرح آمایش سرزمین در تعیین اولویت های اقتصادی و توسعه ای شهر های ایران در امر توسعه،
- ممنوعیت فروش تراکم خارج از ضوابط طرح های تفصیلی
- رعایت اخلاق اسلامی در مدیریت شهری،
در پایان به نظر می رسد که کل سازمان ها و ارگانهای دخیل در برگزاری این کارگاه مسابقه یک بار و برای همیشه موضع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، تعهدی، مالی و اجرایی خود را نسبت به این برنامه جهت تنویر افکار عمومی برای سال های آینده اعلام دارند.
منبع : ٥٥ آنلاين
دیدگاه تان را بنویسید