مصرف داروهای تقویتی بعد از تزریق واکسن کرونا مشکل ساز است؟

 یکی از مداخلات مهم برای کنترل بیماری‌های عفونی، انجام واکسیناسیون با هدف تقویت پاسخ ایمنی است. مطالعات نشان داده که یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در پاسخ ایمنی، وضعیت تغذیه و وجود مقادیر کافی ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها در بدن است.

در مورد بیماری کووید-۱۹ نیز مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D‌ می‌تواند باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری و در مبتلایان به کووید-۱۹ باعث افزایش ریسک بستری در بیمارستان و مرگ‌ومیر شود. هرچند هنوز شواهد کافی مبنی بر این‌که لازم است ویتامین D به عنوان بخشی از رژیم استاندارد در تمام بیماران مبتلا به کووید-۱۹ مصرف شود، وجود ندارد.

اما از سوی دیگر، با توجه به جدید بودن این بیماری و ناکافی بودن اطلاعات در مورد آن، نگرانی‌هایی وجود دارد، مبنی بر این که آیا ممکن است استفاده از آمپول یا داروی تقویتی پس از تزریق واکسن کووید-۱۹، مشکلاتی ایجاد کند و منجر به افزایش خطر ابتلای فرد به کووید-۱۹ شود؟

پژوهشگران موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران به این پرسش پاسخ دادند که «آیا استفاده از هرگونه آمپول یا داروی تقویتی پس از تزریق واکسن کووید-۱۹ مشکل ایجاد کرده و باعث فعال‌شدن ویروس می‌شود؟»

مطالعات انجام شده بر روی واکسن‌هایی غیر از واکسن‌های کووید-۱۹، تاثیر منفی برای مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین ها را در عملکرد واکسن گزارش نکرده‌اند و برعکس؛ در برخی مطالعات وجود ارتباط بین مصرف ریزمغذی‌ها با بهبود وضعیت سیستم ایمنی فرد و پاسخ به واکسیناسیون پیشنهاد شده است.

به‌عنوان مثال؛ بین کمبود ویتامین D با اختلال در پاسخ ایمنی به واکسن آنفولانزا ارتباط مشاهده شده است. در یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده در کشور انگلستان در افراد ۶۵ تا ۸۵ ساله نشان داده شد که مصرف پنج وعده یا بیشتر میوه و سبزیجات در روز در مقایسه با دو وعده یا کمتر، با پاسخ بهتر به واکسن پنوموکوک همراه است.

در مطالعه دیگری در کشور آمریکا در افراد بالای ۶۵ سال، مشاهده شد که کارکرد گلبول‌های سفید نوع T در گروهی که به‌صورت روزانه ویتامین E مصرف می‌کردند (۶۰ یا ۲۰۰ میلی‌گرم ویتامین E در روز) در مقایسه با گروه دارونما بهتر بوده است.

همچنین مطالع‌های در انگلستان در مورد مصرف مکمل سلنیوم نشان داد که مصرف روزانه سلنیوم (۵۰ یا ۱۰۰ میکروگرم در روز) در بزرگسالان باعث بهبود پاسخ ایمنی آن‌ها به واکسن فلج اطفال شده و همچنین ایجاد سویه‌های ویروسی جهش یافته را کاهش می‌دهد.

البته هنوز مطالعه‌ای در این زمینه در مورد واکسن کووید-۱۹ منتشر نشده است. با این حال با توجه به اثر وضعیت تغذیه در بهبود پاسخ به سایر واکسن‌ها، پیشنهاد شده است که مکمل های تغذیه‌ای (به‌عنوان مثال حاوی ویتامین D ، C ،B۱۲ ،B۹ ،B۶ ،A و E و مواد معدنی مانند روی، مس، سلنیوم و آهن) برای سالمندان در چند هفته قبل و بعد از دریافت واکسن کووید ۱۹ تجویز شود.

پژوهشگران موسسه ملی تحقیقات سلامت معتقدند؛ با توجه به شواهد موجود به‌نظر نمی‌رسد که مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها با دوزهای توصیه شده، قبل و یا بعد از تزریق واکسن، اثرات سوء بر ایمنی‌زایی ناشی از واکسیناسیون داشته باشد و یا باعث افزایش ریسک ابتلا به کووید-۱۹ شود. هرچند تصمیم‌گیری قطعی در این زمینه نیازمند اطلاعات بیشتر در مورد رفتارهای ایمنی‌زایی این بیماری است و مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.

این محققان می‌گویند: با این‌که نشان داده شده است که مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها می‌تواند باعث بهبود وضعیت مبتلایان به کووید-۱۹ و همچنین بهبود پاسخ به واکسن شود اما با توجه به شواهد فعلی، مصرف ریزمغذی‌ها و ویتامین‌ها به‌عنوان یک درمان روتین در مبتلایان به کووید-۱۹ و یا قبل و بعد از واکسیناسیون الزام نیست و توصیه نمی‌شود.

همچنین نکته بسیار مهمی که توصیه می‌شود این است که زیاده‌روی در مصرف ریزمغری و ویتامین ها و مصرف آن‌ها با دوز بالا، خطرساز بوده و می‌تواند باعث آسیب‌های جدی شود.

برگ پاسخ سریع به سوالات کووید-۱۹ توسط موسسه ملی تحقیقات سلامت جمهوری اسلامی ایران و به سفارش معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام شده است.

این گزاره‌برگ مرور سریع مطالعات موجود است و دستورالعملی تخصصی نیست و در استفاده از مطالب آن باید این موضوع مورد توجه قرار گیرد.