حوزه پرنده بدون سرنشین در حقیقت یکی از مهم ترین پایه های توان دفاعی و بازدارندگی کشورمان در دهه ۹۰ به حساب می آید و در حالی که برای مدتهای طولانی سپاه پاسداران به عنوان متولی و کاربر اصلی این سامانه ها محسوب می شد اما از چند سال قبل ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز وارد این دنیای مدرن و حساس شده که خوشبختانه ثمرات و دستاوردهای بسیاری را برای کشورمان به همراه داشته است.
اگرچه کاربری پرنده های بدون سرنشین در ارتش، ابتدا در نقش هایی همچون اهداف پرنده برای پدافند هوایی بود اما در چند سال اخیر و خصوصا در سال ۱۳۹۹ شاهد جهش چشمگیر و ناگهانی حضور پرنده های بدون سرنشین در نیروهای مختلف ارتش بودیم که اقدامات مهمی مثل رونمایی از پرنده بدون سرنشین کمان ۲۲ یا رزمایش پهپادی ارتش از جمله نکات مهم در این بخش محسوب می شد.
اکنون و در ابتدای سال جدید نیز رونمایی از پرنده های بدون سرنشین انتحاری و مجهز شدن آجا به پهپادهای شناسایی و رزمی مهاجر ۶ در نقش سرکوب پدافند هوایی، از جمله اخبار مهم در این بخش به شمار می رود که نویدبخش اقدامات و اتفاقات بزرگ در این حوزه است.
در ادامه این روند نیز ارتش جمهوری اسلامی ایران و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، قراردادی مهم را با یکدیگر به امضاء رسانده اند که بر اساس آن قرار است وزارت دفاع، ۱۰۰۰ فروند پرنده بدون سرنشین را برای ارتش ساخته و تحویل بدهد.
البته در خصوص مدل پهپادهای مورد نظر خبری اعلام نشده و صرفا به این مسئله اشاره شده که پرنده های مورد نظر به زودی به ارتش تحویل داده خواهد شد. شاید بتوان این قرارداد را، بزرگترین سفارش پهپادی در قالب یک قرارداد تا به امروز در صنایع دفاعی کشور به حساب آورد. در عین حال، مسئله سفارش هزار فروند پهپاد و تحویل سریع آن نکاتی را به نظر می رساند که بایستی به آنها اشاره کرد.
عدد رسمی اعلام شده یعنی ۱۰۰۰ فروند پهپاد - از مدل های کوچک تجاری تا گونه های سنگین و بلند پرواز نظامی - برای طراحی، ساخت، تولید انبوه و تحویل فوری نیازمند یک زیرساخت صنعتی و با تجربه بالاست که نشان می دهد با گذشت بیش از سه دهه از آغاز تولید پرنده های بدون سرنشین در کشور، جمهوری اسلامی ایران به صورت رسمی در کنار تعداد محدودی از قدرت های جهانی در حوزه تولید انبوه و کاملا صنعتی پرنده های سرنشین قرار گرفته است. در این کلاس و این تعداد شاید بتوان فقط به نام هایی مثل آمریکا و چین به عنوان رقیب واقعی اشاره کرد.
ارتش به دنبال کدام پرنده های بدون سرنشین است؟
اما سوال مهم و بزرگ در خصوص این قرارداد جدید این است که پرنده های بدون سرنشین مورد نظر ارتش در این قرارداد شامل کدام نوع ها هستند؟ همان طور که اشاره شد خبری در این زمینه اعلام نشده اما می توان در این زمینه به یک سری از حدس ها و گمانه زنی ها را طرح کرد.
پهپاد مهاجر ۶ را شاید بتوان به نوعی یکی از بهترین انتخاب ها در خانواده های بدون سرنشین کشور به حساب آورد. این پرنده بدون سرنشین شناسایی و رزمی با ترکیبی از یک طراحی ساده، توان حمل مهمات مناسب، سرعت و ارتفاع پروازی کافی و در عین حال توان تولید انبوه مخصوصا برای محیط هایی مثل مرز شرقی کشور که در چند سال اخیر ماموریت حفاظت بخشی از آن به ارتش واگذار شده است یک گزینه مطلوب به حساب می آید. این پهپاد در حدود ۵.۵ کیلومتر ارتفاع پروازی داشته و می تواند با سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت نیز پرواز کند.
این پهپاد توان حمل ۴۰ کیلوگرم محموله را نیز دارد و ماندگاری آن نیز در حدود ۱۲ ساعت است. البته ارتش جمهوری اسلامی ایران پیش از این نیز این پرنده بدون سرنشین را تحویل گرفته و احتمالا با افزایش دریافتی ها، در ماموریت های پایش مرزی نیز استفاده بیشتری از این هواپیمای معروف شود. سال گذشته نیز تعداد قابل توجهی از این پهپاد به نیروی دریایی سپاه تحویل شد.
پهپاد مهاجر ۶
پهپاد کرار از دیگر گزینه های جالب و مورد توجه برای ارتش است. این پهپاد در ۷ نقش مختلف از رهگیری هوایی، تهاجم زمینی، شناسایی، عملیات انتحاری و ... تولید شده و در سالهای اخیر نمونه های مختلفی از آن به نیروهای مسلح از جمله ارتش تحویل داده شده است. مشخصات اعلام شده این پرنده شامل برد هزار کیلومتر، سرعت حدود ۹۰۰ کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود ۵۰۰ کیلوگرم و سقف پرواز حدود ۲۵ هزار تا ۴۰ هزار پا(۷۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ متر) در نمونه‌های مختلف بود.
روش بکارگیری این نمونه از «کرار» به صورت پرتاب از روی پرتابگر با یک پیشران راکتی است که پس از اتمام انرژی آن، رها شده و موتور جت خود پرنده روشن می‌شود. این پهپاد از موتورهای جت سری طلوع ساخت صنایع دفاعی ایران بهره می‌برد.
پهپاد کرار در مدل انتحاری
کمان ۱۲ و کمان ۲۲ دو گزینه مهم دیگر هستند که در ابتدا به صورت نمونه ای توسط خود ارتش توسعه پیدا کرده و نمونه های اولیه آن نیز توسط بخش های صنعتی آجا طراحی و ساخته شده است. این احتمال وجود دارد که با استفاده از توان صنعتی وزارت دفاع در این بخش، تولید انبوه این دو سامانه پروازی به این ارگان محول شده باشد.
کمان ۱۲ در حقیقت یک پرنده شبیه و هم کلاس مهاجر ۶ است و در جریان رزمایش سال گذشته پهپادی ارتش نیز نشان داد که توان حمل و پرتاب ۴ تیر بمب دورایستا را به مانند سری مهاجر ۶ دارد. مشخصات پروازی این پرنده بدون سرنشین به صورت کلی عبارت است از وزن نهایی ۴۵۰ کیلوگرم، مداومت پروازی ۱۰ ساعته، برد رزمی هزار کیلومتر و حداکثر سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت.
پهپاد کمان ۱۲
گزینه بعدی، عضو جدید خانواده کمان یعنی کمان ۲۲ است. این هواپیمای بدون سرنشین مجهز به محموله‌های رزمی، اپتیکی و جنگالی است و بر اساس مطالبات عملیاتی نیروی هوایی طراحی شده و در مراحل پایانی تولید قرار دارد. پهپاد کمان ۲۲ اولین پهپاد پهن پیکر رزمی کشور است و قابلیت حمل انواع محموله با مداومت پروازی بسیار بالا و بیشتر از ۲۴ ساعت و برد ۳۰۰۰ کیلومتر را دارد که توانایی شناسایی، مراقبت و جمع آوری اطلاعات و عکس‌برداری از اهداف دوردست را دارد و با حمل انواع مهمات هوشمند توان رزمی بالایی به این نیرو خواهد بخشید.
پهپاد کمان ۲۲
این پرنده بدون سرنشین است یکی از برد بلندترین یا برد بلندترین پهپاد شناسایی/ رزمی ما محسوب می‌شود. در بحث تسلیحات با نگاهی به تصاویر منتشر شده شاهد نصب ۴ تیر بمب قائم، دو تیر بمب یا موشک ناشناخته، یک سیستم شناسایی الکترواپتیکی و یک غلاف در زیر بدنه پهپاد هستیم. به صورت رسمی درباره ماهیت غلاف مورد نظر صحبتی مطرح نشده اما با توجه به اشاره فرمانده نهاجا به محموله جنگالی می توان این احتمال را با اطمینان بالایی مطرح که غلاف مورد نظر حامل سیستم جنگ الکترونیک مدرن باشد.
مشخصا پهپادهایی مثل کمان ۲۲ جزو گزینه های گران قیمت به حساب آمده و در صورت وجود این گزینه در لیست سفارش ارتش تعداد آن زیاد نخواهد بود. این مسئله البته کاملا عادی بوده و در باقی نیروهای مسلح جهان نیز به همین صورت است.
پهپاد هدف یا انتحاری؛ مسئله این است!
در بحث پرنده های بدون سرنشین در تیراژ تولید بالا با کاربرد نظامی و با توجه به تجربیات و دارایی های ارتش تا به امروز دو کلاس مد نظر قرار می گیرد. یکی بحث پرنده های بدون سرنشین هدف است که برای تمرین واحدهای پدافندی و حتی نهاجا کاربرد زیادی دارد. ولی مشخصا با نگاهی به تعداد رزمایش های سالانه در کشور در این بخش ها و حجم کلی سفارش باز هم به نظر می رسد که پهپادهای هدف نیز بخش قابل توجهی از این سفارش را به خود اختصاص نخواهند داد.
به گزارش مشرق، در اینجا به گزینه آخر می رسیم که آنهم پرنده های بدون سرنشین انتحاری هستند چراکه از اواخر سال گذشته تا به امروز ارتش دو حرکت مهم نیز در این بخش داشته است. گام اول و محکم ارتش در این حوزه رونمایی از پهپاد کیان ۲ و آرش است. پهپاد کیان ۲ به عنوان یک پرنده بدون سرنشین انتحاری قابلیت حمله به طیف زیادی از اهداف زمینی را دارد ولی پهپاد آرش با برد ۱۴۰۰ کیلومتر با داشتن قابلیت ضد رادار توان سرکوب پدافند هوایی و همچنین عملیات ضد کشتی را داشته و برد بلند ترین پهپاد انتحاری جهان به حساب می آید. تولید انبوه این دو کلاس از پرنده های بدون سرنشین، خصوصا مدل آرش توان سرکوب پدافندی و ضد کشتی ارتش را در فاصله های دور به طرز محسوسی تقویت خواهد کرد.
پهپاد انتحاری آرش
اما در سال جدید، جهاد خودکفایی نزاجا از سری جدید پهپادهای انتحاری خود رونمایی کرد که ترکیبی از یک پرنده مادر و پیشرو و تعداد بیشتری پرنده کوچک انتحاری است. این پهپادها قابلیت بهره گیری از هوش مصنوعی و حملات دسته جمعی ۱۰ فروندی را دارد. این سامانه‌های پهپادی با برد عملیاتی ۴۰ تا ۴۰۰ کیلومتر و هدایت از طریق ایستگاه زمینی، توانایی انهدام اهداف مورد نظر را دارند این سامانه از سر جنگی با وزن پنج تا ۱۵ کیلوگرم برخوردار است.
پهپاد پیشرو و ریز پرنده های انتحاری ساخت جهاد خودکفایی نزاجا
با توجه به سایز کوچک پرنده های بدون سرنشین مورد نظر، به احتمال فراوان این پهپادها نیز یکی از گزینه های مهم و اصلی برای تولید انبوه در سفارش هزار فروندی ارتش جمهوری اسلامی ایران به شمار می روند و اضافه شدن حجم بالایی از این پهپادها به ارتش آنهم در بازه زمانی کوتاه، توان آفندی فوق العاده بالایی را به نیروهای مسلح کشورمان اعطاء و توان استفاده از هوش مصنوعی و حملات فوجی آنها، دفاع در مقابل این مهاجم جدید ایرانی را بسیار سخت تر از گذشته خواهد کرد.
دیدگاه تان را بنویسید