55 آنلاین-ارزهای دیجیتال، ارزهایی هستند که به شکل الکترونیکی و مجازی و البته رمز گذاری شده، تولید و خرید و فروش می شوند. در حال حاضر، مهمترین ارز دیجیتال، بیت کوین است و این ارز پس از تولید، آهسته آهسته ارزش پیدا کرده و مدتی پس از تولید از حد چند سنت و کمتر از یک دلار در سال 2009 میلادی، به 61 هزار دلار در ماه های اخیر افزایش پیدا کرد.
در گفت و گوی «55 آنلاین» با پژمان زندی، نشیب و فرازهای شدید قیمت بیت کوین به عنوان معروف ترین ارز دیجیتال دنیا، مورد کند و کاو قرار گرفته است. این تحلیلگر ارزهای دیجیتال اعتقاد دارد که افراد کم تجربه نباید تصور کنند با سرمایه گذاری در این حوزه سریعاً به سودآوری می رسند.
*****
*بیت کوین در سال 2009 میلادی معرفی شده و در ابتدا هیچ ارزشی نداشته و در حال حاضر قیمت آن 57 هزار دلار است. البته قیمت آن در ماه های پایانی سال 1399 تا 61 هزار دلار هم بالا رفت.
در این مدت حدود 12 سال چگونه بیت کوین تا این حد ارزش پیدا کرده است؟
-در سال 2009 میلادی فردی به نام ساتوشی ناکاموتو که هنوز ناشناخته است، مقاله ای راجع به بیت کوین منتشر می کند. در آن زمان از این ایده استقبال نشد ولی با گذر زمان این ارز دیجیتال، ارزش زیادی پیددا کرد.
به خاطر این که هر واحد پولی به صورت چاپی انجام می گیرد تورم ایجاد می کند. حتی دلار آمریکا هم سالیانه یک تا دو درصد تورم دارد. مقاله ساتوشی ناکوموتو درباره این بوده که ارزی را ایجاد کند که تورم زا نباشد. تورم زا نبودن یک ارز از این طریق ممکن است که چاپ شدنی نباشد و نتواند اضافه شود. پس یک تعداد محدود در حد 21 میلیون را در نظر گرفت.
با گذر زمان و با توجه به تورمی که در دلار است، سرمایه گذاران به ماهیت این ارز پی بُرده و پول های خودشان را به سمت این نوع ارزها بردند. چندین سال بود که قیمت بیت کوین در جا می زد و در سال 1398 قیمت آن به 10 هزار دلار رسید.
البته در سال 2009 ارزش یک بیت کوین، فقط در حد چند سنت بود و به تدریج قیمت آن به چند دلار و چند صد دلار افزایش پیدا کرد و در ادامه بالاتر رفت. ارزشمند بودن این ارز، به خاطر این است که تعداد آن محدود بوده و از این نظر به طلا شباهت دارد.
به دلیل این که طلا هم در دنیا مقدار ثابتی وجود دارد قیمت آن افزایش پیدا می کند. گفته می شود که موجودی طلای ذخایر زیر زمینی جهان حدود 50 هزار تن است و در مجموع این مقدار طلا باقی مانده تا استخراج شود. هر چه به آن پایان آن مقدار باقی مانده می رسیم ارزش طلا بالاتر می رود.
در مورد بیت کوین نیز همین طور است و هر چه به انتهای تعداد 21 میلیون بیت کوین تعریف شده می رسیم که باید استخراج شوند ارزش بیت کوین بالا و بالاتر می رود.
*تا الان 18 میلیون از کُل 21 میلیون بیت کوین استخراج شده. در سال 2017 هم قیمت هر بیت کوین تا حدود 20 هزار دلار افزایش پیدا کرد و بعداً تا 3 هزار دلار کاهش پیدا کرد. در سال های اخیر، دوباره قیمت بیت کوین جهش کرده است.
دقیقاً اولین جهش قیمت در سال سال 2017 به خاطر چه موضوعی بود؟
-در حال حاضر که قیمت بیت کوین جهش هایی پیدا کرده به خاطر این است که ایلان ماسک مدیر عامل شرکت «تسلا» اعلام کرد اقدام به خرید بیت کوین می کند. در مورد این که در سال های قبل، قیمت بیت کوین به 20 هزار دلار رسید، ما باید ببینیم دلایل فاندامنتالی (بنیادی) این افزایش قیمت چه بوده است.
در مرداد سال 1396 کشور چین، بیت کوین را تحریم کرد و همین تحریم، باعث کاهش قیمت چند هزار دلاری بیت کوین شد ولی با گذر زمان دیدند که تحریم های کشورها نمی تواند به ارزش این ارز صدمه بزند. به همین دلیل از حدود 3 هزار دلار به 10 هزار دلار رسید و بعد به 20 هزار دلار رسید.
*در ایران چگونه نسبت به بیت کوین آشنایی پیدا شد و در سال 1399 چطور بیت کوین در داخل کشور به شدت مورد توجه قرار گرفت؟
-بورس ایران در فروردین و اردیبهشت سال 1399 بر سر زبان ها افتاد و بعد هم کاهش شاخص بورس را داشتیم. برخی از مردمی که در بورس ایران بازنده شدند یا برنده شدند یعنی ضرر کردند یا سود کردند، سرمایه خودشان را از بورس خارج کرده و وارد حوزه بیت کوین کردند.
الان در شبکه های فارسی زبان خارج از کشور، تحلیلگرانی در مورد بیت کوین و بلاک چِین صحبت می کنند و این سیستم و این تکنولوژی، تبلیغ می شود. در حالی که قبلاً درباره این موضوعات، صحبت نمی شد. شبکه های اجتماعی مثل اینستاگرام، خیلی به این موضوع کمک کرده اند.
وقتی که قیمت بیت کوین از 10 هزار دلار رشد کرد و به 20 هزار دلار رسید، افراد زیادی در اینستاگرام و در کُل دنیا، به این حوزه وارد شدنه و تصمیم گرفتند در این زمینه کار کنند.
افراد زیادی هم در ایران در مورد ارزهای دیجیتال و بیت کوین صحبت کردند. از طرف دیگر، تعداد صرافی های فعال در این حوزه زیاد شد. در حالی که در سال 1395 یک صرافی به نام «لوکال بیت کوینز» وجود داشت ولی بعداً این صرافی به خاطر تحریم، فعالیت ایرانی ها را مسدود کرد.
فقط در آن صرافی، امکان خرید و فروش بیت کوین وجود داشت یا این که به صورت واسطه از طرف برخی صرافی ها، این کار انجام می شد. در آن زمان، فعالیت در این زمینه کم بود و نمی شد در همه جا خرید و فروش انجام داد و خرید و فروش آن سخت بود. به طور خاص در مبالغ بالاتر، اعتماد سازی برای خرید، خیلی سخت بود.
در حالی که الان صرافی های آنلاین فعال بوده و صرافی های آنلاینی از جمله «نوبیتکس» و «والکس» فعالیت می کنند و هر روز تعداد این صرافی ها در حال زیاد شدن است.
همین زیاد شدن این صرافی ها، باعث می شود که برای این ارز تبلیغات کنند و مردم بیش تر در مورد این ارز اطلاعات کسب کرده و جستجو کنند که ببینند چگونه می توان این ارز را خریداری کنند و آیا سرمایه گذاری خوبی هست یا نه. امروزه مردم بیش تر در مورد بیت کوین تحقیق می کنند. یکی از دلایل این که در ایران، بیش تر درباره بیت کوین بحث شد، همین بود.
*کسانی که در حوزه بورس، ادعای کارشناس بودن دارند یا در این حوزه فعال هستند، در فضای مجازی افراد مختلف را تشویق می کردند که در بورس سرمایه گذاری کنند و در کلاس های آموزش بورس شرکت کنند. بر این اساس در سال 1399 هیجان زیادی در مورد بورس ایجاد شد.
الان که بورس دچار رکود شده و رونق سابق را ندارد، آیا امکان این وجود دارد که افراد به سرعت وارد حوزه خرید و فروش بیت کوین شوند و امکان و زمینه سود کردن در این حوزه فراهم است؟
-خیر. این طور نیست که افراد مختلف بتوانند پول خودشان را از بورس یا بانک خارج کنند و با خرید و فروش بیت کوین، سریعاً به سود برسند. در مورد بورس می توانم بگویم افراد زیادی بودند که خانه و ماشین خودشان را فروختند و وارد بورس کردند. این افراد، بدون دانش وارد حوزه ای شدند که با آن آشنایی نداشتند. در حالی که باید در مورد بورس، اطلاعات کسب کرد و یاد گرفت تا بتوان در آن سود کرد.
در حوزه بیت کوین نیز همان طور است. هر فردی که می خواهد در این زمینه فعالیت کند باید مطالعه و تحقیق کند و بداند که اصلاً باید چه ارزهای دیجیتالی را بخرد. همچنین باید بداند ارزی که می خواهد بخرد آیا «کوین» است یا «توکن» است.
اساساً یک فرآیند برای خرید ارز وجود دارد. ارزهای دیجیتال «بیت کوین»، «اِتِریوم»، «ریپِل» و «ترون» که اسم آنها شناخته شده و در صرافی های ایران وجود دارد، اکثراً ارزهایی معتبر و ایمن هستند ولی باز و با این حال، برای معامله در این حوزه باید مطالعه کرد تا آدم بداند این ارزها برای چه چیزی درست شده اند، چه ماهیتی دارند، می خواهند چه کار کنند و چه نیازی از جامعه را می توانند برطرف کنند.
این موضوع باید مشخص شود که آیا این نوع ارزها آینده دارند یا این که اگر می خواهیم سرمایه گذاری کنیم باید روی ارزهای کوتاه مدت سرمایه کنیم یا میان مدت یا بلند مدت. همچنین باید مشخص کنیم که احتمالاً چقدر ضرر کنیم برای ما قابل تحمل است.
ممکن است یک نفر در حد یک میلیارد تومان پول بیاورد و بگوید اگر 100 میلیون تومان را هم از دست اِشکال ندارد ولی یک فرد دیگر ممکن است یک میلیارد تومان پول وارد این حوزه کند ولی تحمل 10 میلیون تومان ضرر را نداشته باشد.
بنابراین، هر فردی در این بازار، باید مدیریت سرمایه داشته باشد. این بازار، مثل همه بازارهای مالی نیاز به مدیریت سرمایه دارد.
*با توجه به این که بیت کوین در ابتدا ارزش چندانی نداشته و بعداً به تدریج ارزش پیدا کرده، آیا در همان سال های اول می شد تحلیل کرد که قیمت این ارز دیجیتال افزایش پیدا می کند و می تواند به چند ده هزار دلار برسد؟
-می شد چنین پیش بینی هایی کرد. چون به مرور زمان پول های چاپی که دولت ها بیش تر به آن تسلط دارند، جای خود را به چنین ارزها و تکنولوژی هایی می دهند تا دولت ها و سیاسیون نتوانند در آن دخالت کنند.
اگر مشکلی برای داخل شبکه به وجود نیاید و نتوانند یک اَبَر کامپیوتر بسازند که این سیستم را هک کند، ارزهای دیجیتال تقویت خواهند شد. هک این سیستم، کار سختی است و تقریباً غیر قابل هک است.
*تجار و شرکت هایی که بیت کوین را به رسمیّت شناخته و معامله با آن را پذیرفته اند با چه توجیهی اقدام به این کار کرده اند؟
-به خاطر این که برای انتقال پول خودشان از یک جا به جای دیگر، به واسطه نیاز نداشته باشند. برای مثال، فردی که در ایران می خواهد یک قطعه یا یک شیء را از کشور دیگری بخرد، باید از طریق یک صرافی، پول را حواله کند. این حواله کردن پول، هزینه دارد و در ضمن نمی داند پولش واریز شده یا چه زمانی واریز شده.
تجار دوست دارند کار راحت تر و شفاف تر باشد و بدانند آیا آن پول انتقال داده شده یا نه. توجیه شرکت ها برای استفاده از این ارزها، در خریدها و کارهایی که آنها انجام می دهند، همین است.
برای ایران، یکی از فواید استفاده از ارز دیجیتال این است که می توان با آن تحریم ها را دور زد. بدون این که دیگران متوجه شوند پول از کجا به کجا رفته است، می توان از همین ارزهای دیجیتال استفاده کرد.
در سطح جهانی، شرکت هایی مثل «تسلا» در این حوزه سرمایه گذاری کرده اند. چون این کار، برای شرکت سودآوری دارد و البته هنوز هم خیلی از شرکت های دنیا، وارد این حوزه نشده اند. با این حال، هر چه پول های چاپی، جای خودشان را به ارزهای دیجیتال بدهند، شرکت ها به این سمت می آیند و مجبور هم می شوند که بیایند.
*الان سازوکارهایی مثل گروه ویژه اقدام مالی (FATF) در دنیا وجود دارد که پول شویی اتفاق نیفتد. از این نظر در موردی بیت کوین و ارزهای دیجیتال، وضعیت چگونه می شود؟
-کشورهایی که تحریم هستند از این طریق می توانند پول های خودشان را انتقال بدهند و خریدهای خودشان را انجام بدهند. البته در داخل ایران هم، یک مقدار پول شویی اتفاق می افتد. چون در این شبکه، فرستنده و گیرنده مشخص نیستند. این یک خصوصیت خوب است برای کسانی که می خواهند پول شویی انجام بدهند.
*شرکت تسلا که در سطح بین المللی هم معروف است و اعتبار زیادی دارد چگونه وارد این حوزه شده؟
-شرکت تسلا 1.5 میلیارد دلار بیت کوین خریداری کرد. چرا که شیوع کرونا اتفاق افتاده و شرکت تسلا نتوانسته به اندازه سال های قبل درآمد داشته باشد. شرکت تسلا با ورود به ارز های دیجیتال و تبلیغ آن، می خواست هم سود کسب کند و هم این که این شرکت بیش از گذشته بر سر زبان ها بیفتد.
وقتی که آقای ایلان ماسک، مدیر عامل شرکت تسلا، عکس بیت کوین را برای پروفایل خود انتخاب می کند، او با این کار می خواهد هم ارزش این ارز را بالا ببرد و وقتی قیمت به هدف مورد نظرش هم برسد سود کند.
*در هفته های گذشته قیمت بیت کوین تا حدود 61 هزار دلار رفت و بعد با 20 هزار دلار کاهش تا نزدیک 40 هزار دلار کاهش پیدا کرد. الان دوباره قیمت بیت کوین افزایش پیدا کرده و در حال حاضر قیمت آن 57 هزار دلار است.
برخی افراد پیش بینی می کنند که قیمت بین کوین 100 هزار دلار خواهد شد. شما درباره اوضاع بازار بیت کوین چه تحلیلی دارید؟
-شاید گفته شود که قیمت بیت کوین به یک میلیون دلار خواهد رسید، اما ما باید ببینیم پولی که در این شبکه وجود دارد چقدر است. الان که قیمت بیت کوین 57 هزار دلار است، اندازه بازار مشخص است ولی اگر فرضاً قیمت بیت کوین بخواهد یک میلیون دلار شود مشخص می شود که در آن حالت چقدر نیاز به پول دارد.
وقتی که قیمت بیت کوین بخواهد یک میلیون دلار شود باید خیلی از دلارهای دنیا وارد این شبکه شود. در حالی که ورود این مقدار پول غیر ممکن است و مبالغ پایین تر نیز همین طور است. الان پول داخل این شبکه می شود ولی برای این که قیمت بیت کوین بالاتر برود باید مبالغ بیش تری به این بازار تزریق شود.
*الان ارزش کُل ارزهای دیجیتال، فعلاً به یک هزار و 80 میلیارد تومان رسیده. حدود 58 درصد بازار ارزهای دیجیتال هم در اختیار بیت کوین بوده و حجم روزانه معاملات این ارز حدود 60 میلیارد دلار است.
با توجه به این که ایرانی ها با تاخیر به بازار بیت کوین ورود کرده اند، آیا ایرانی ها در وضعیت فعلی می توانند در این بازار سود کنند؟
-اولاً برای این که یک سرمایه گذاری مناسب انجام بدهیم باید به خوبی با چند موضوع آشنا باشیم. اولین موضوع، مدیریت سرمایه است و دوم، تحلیل فاندامنتال (بنیادی) است یعنی ما باید بدانیم این ارز با چه هدفی به وجود آمده است.
در حالت فعلی، قیمت بیت کوین باید حدود 100 هزار دلار شود تا سرمایه ما دو برابر شود. این دو برابر شدن در شرایط فعلی، سخت است. پس ما باید با تحقیق و علم لازم، به سمت ارزهای دیگر به غیر از بیت کوین برویم و ارزهای خوب و مناسب را انتخاب کنیم.
ما باید با علم و تحلیل تکنیکال آشنا باشیم و نقطه خرید مناسب را پیدا کنیم. در چنین شرایطی، ما باید خرید را انجام بدهیم و هدفگذاری کنیم. همچنین باید مشخص کنیم که در چه قیمتی می خواهیم بفروشیم و اگر ضرر کردیم با چه قیمتی از این بازار خارج شویم.
*اظهار نظرها و تحلیل هایی ارائه شده که در قیمت فعلی بیت کوین، سطح حمایت 51 هزار دلار و سطح مقاومت 68 هزار دلار است. شما فکر می کنید در هفته های آینده، قیمت بیت کوین کاهش پیدا می کند یا این که به بالای 68 هزار دلار خواهد رفت و رکوردهای قبلی را خواهد شکست؟
-من بر اساس تحلیل تکنیکالی که روی ارز بیت کوین انجام دادم، انتظار دارمکه اصلاح بازار اتفاق بیفتد. در حال حاضر و در روند فعلی، موج بی (B) تمام شده و در موج سی (C) قرار داریم. پس انتظار داریم که قیمت بیت کوین تا نزدیک 46 هزار دلار و 47 هزار دلار کاهش پیدا کند. اصلاح قیمت ها سه موجی است و فعلاً انتظار کاهش قیمت وجود دارد.
*پس فعلاً قیمت کاهش پیدا کرده و باز افزایش پیدا می کند؟
-بله؛ به نظر من، این قیمت، نقطه خرید مناسبی است و بعد شاهد افزایش قیمت خواهیم بود.
*فکر می کنید قیمت بیت کوین تا چه حد می تواند افزایش پیدا کند؟
-تا انتهای سال 2021 میلادی، قیمت حدوداً تا 84 هزار و 85 هزار دلار افزایش پیدا می کند. البته این رقم، تقریبی است ولی رسیدن به قیمت 100 هزار دلار، دور از انتظار است و از نظر روانی هم، مقاومت سنگینی است. بعد از آن هم، شاید یک اصلاح قیمت عمیق داشته باشد.
در یک یا دو هفته آینده، ما یک کاهش قیمت در بیت کوین داریم و دوباره رشد آن شروع می شود. بر اساس تحلیل تکنیکال می توان گفت که ما الان در موج سی (C) هستیم و در حد دو هفته یا 10 روز یا شاید هم بیش تر، طول می کشد تا به انتهای موج سی برسیم.
من اعتقاد دارم که قیمت بیت کوین، در روزهای آینده حداکثر تا 46 هزار دلار کاهش پیدا می کند و فکر نمی کنم بیش تر کاهش پیدا کند. بعد هم از آنجا رشد قیمت بیت کوین شروع می شود و در موج 5 تحلیل تکنیکال قرار می گیریم. موج 5 انتهای موج افزایشی قیمت بیت کوین است و بعد از آن، باز اصلاح قیمت داریم.
بنابراین، قیمت بیت کوین بعد از کاهش به 46 هزار دلار تا 58 هزار دلار افزایش پیدا می کند ولی رسیدن به قیمت 80 هزار یک هدف بلند مدت یعنی تا پایان سال 2021 میلادی است.
بیت کوین حباب وحشتناکی است که معلوم نیست تا کجا می خواهد رشد کند. بعنوان یک متخصص در حوزه رمز صد در صد سقوط آن و پوچ شدن سرمایه عده زیادی از مردم را پیش بینی میکنم ولی معلوم نیست این اتفاق چه زمانی پیش بیاید.