چرا قانون هوای پاک به درستی اجرا نمی‌شود؟

در حالی که به استناد ماده ۲۰ "قانون هوای پاک" مصوبه مرداد 96 مجلس شورای اسلامی، سوزاندن بقایای گیاهی اراضی زراعی پس از برداشت محصول، ممنوع بوده و متخلفان حسب مورد به جزای نقدی درجه 6 موضوع ماده ۱۹ "قانون مجازات اسلامی" محکوم می شوند؛ اما در سراسر کشور این کار بدون برخورد جدی از سوی کشاورزان در حال انجام است و یکی از عوامل بزرگ آتش سوزی جنگل های ایران است.

همه ساله با پایان کشت بهاره و همزمان با نزدیک شدن روزهای گرم سال، کشاورزان پس از برداشت محصول، بقایای آن را آتش می زنند. این کار علاوه بر آلودگی هوا، فقر زمین از مواد آلی، کاهش میکروارگانیسم ها و رطوبت و در نتیجه حاصل خیزی خاک، افزایش فرسایش و اسیدیته خاک، به دلیل همجوار بودن بخش های وسیعی از اراضی کشاورزی با جنگل، خطر ابتلای جنگل ها را به آتش ایجاد کرده است.

جالب اینجاست "قانون هوای پاک" در مرداد 96 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است و نزدیک به سه سال از تصویب آن می گذرد از سوی بسیاری از کشاورزان نادیده گرفته شده و به ندرت با آنها برخورد شده است.  

این در حالی است که در ادامه ماده 20 قانون هوای پاک، بر نقش وزارت جهادکشاورزی در این مورد تاکید شده و آمده است:« وزارت جهادکشاورزی مکلف است مفاد این ماده را به طرق مقتضی به اطلاع  بهره برداران بخش کشاورزی، عشایری و منابع طبیعی برساند.»

بر اساس آمارهای رسمی تنها در استان گلستان به عنوان یکی از استان های کشاورزی کشور، 6800 کیلومتر مرز مشترک بین جنگل ها با زمین های زراعی وجود دارد که آتش زدن کاه و کلش مزارع، مخصوصا گندم وجو تا امروز  تهدید جدی برای جنگل های هم مرز با این زمین های کشاورزی و عامل رخ داد بسیاری از حریق های جنگلی بوده است. این مرز مشترک در استان های دیگر کشاورزی ایران نیز وجود دارد و "زاگرس" و "جنگل های هیرکانی" را به شدت مورد تهدید قرار داده است.

اینکه چرا پس از گذشت 3 سال از تصویب "قانون ممنوعیت سوزاندن بقایای کشاورزی" هنوز برخورد جدی با آن صورت نمی گیرد پرسشی است که باید دستگاه های متولی طبیعت و نیز دستگاه قضا به آن پاسخ دهند.

سوال دیگری که پاسخ دادن به آن به عهده وزارت متولی کشاورزی ایران یعنی "وزارت جهادکشاورزی" است این است که چرا با وجود اینکه در ادامه ماده 20 قانون هوای پاک، این وزارتخانه مکلف است مفاد این ماده را به طرق مقتضی به اطلاع  بهره برداران بخش کشاورزی، عشایری و منابع طبیعی برساند؛ تاکنون فعالیت های اطلاع رسانی و آموزشی موثر در این حوزه انجام نشده است؟

یقینا تا هنگامی که متولیان  اجرای قانون و نهادهای نظارتی، تکلیف این ماده قانونی را روشن نکنند جنگل های ایران همچنان در خطر آتش سوزی های متعدد قرار خواهند داشت.

آتش سوزی هایی که در صورت اجرای این قانون به نصف، کاهش خواهد یافت و عامل نجات بخش هایی از ذخیره گاه های رویشی ایران خواهد شد.